Regisseur en nouvelle vague-icoon Agnès Varda is op 90-jarige leeftijd overleden.
Hoe film in haar leven kwam, kon Agnès Varda niet verklaren. ‘Als ik voor mijn 25e vijf films gezien heb, zal het veel zijn’, zei ze zes jaar geleden in Knack Focus. ‘Ik ben niet via film in de film terechtgekomen, maar via literatuur en beeldende kunst. Joyce, Faulkner, Hemingway, de mensen van de nouveau roman hadden de literatuur vernieuwd. Picasso zorgde voor een revolutie in de schilderkunst. De muziekwereld was op haar kop gezet door de musique concrète. Maar filmregisseurs bleven uit boeken en toneelstukken overgenomen verhaaltjes illustreren. Ik vond een radicalere cinema broodnodig.’
Zonder filmervaring draaide Varda, in 1928 geboren in Brussel als dochter van een Griekse vader en een Franse moeder, haar debuut La Pointe Courte in 1954, waarmee ze het officiële begin van de nouvelle vague in 1959 anticipeerde. Achteraf zou ze geassocieerd worden met de Rive Gauchestrekking van die beweging, samen met onder anderen Alain Resnais en Chris Marker. Als enige vrouw, dat ook: ‘Maar daar puur ik geen enkele fierheid uit. Dat zou impliceren dat ik eraan twijfelde of een vrouw wel films kan maken en dat heb ik uiteraard nooit gedaan. Ik heb nooit getwijfeld aan mijn capaciteiten
Al meteen met die eerste film zette ze zich sterk af tegen de traditionele cinéma de papa die op dat moment de filmproductie domineerde. Varda ontwikkelde zich tot een krachtige filmmaakster die regelmatig teruggreep naar documentaire stijlinvloeden en feministische ideeën. Haar bekendste werk is allicht nog steeds Cléo de 5 à 7, een existentieel filmgedicht over een populaire zangeres die zichzelf al slenterend door Parijs tegenkomt.
Haar grootste succes in Frankrijk kwam er in 1985 met Sans toit ni loi, over de laatste weken uit het leven van een jonge zwerfster. Met die film won Varda de Gouden Leeuw in Venetië. Verder sleepte ze in 2015, als eerste vrouw, een ere-Gouden Palm in de wacht. Twee jaar later volgde een ere-Oscar.
Sinds de jaren zestig maakte Varda voornamelijk documentaires, met af en toe een uitstapje naar de fictie. Haar laatste film Visages, Villages, een docu in samenwerking met de jonge straatkunstenaar JR, maakte ze in 2017.
