Verhuurbedrijven van maliënkolders doen tegenwoordig gouden zaken. Na het knetterende The Green Knight kletteren de zwaarden in The Last Duel van de onvermoeibare Ridley Scott.
Onvermoeibaar, want in vijf weken tijd komen van Ridley Scott, de 83-jarige regisseur van Alien, Blade Runner, Thelma & Louise en The Martian, twéé grootschalige films uit. In House of Gucci reconstrueert hij de moord op de zaakvoerder van het beroemde Florentijnse modehuis. Maar eerst duelleren Matt Damon en Adam Driver als rivalen Jean de Carrouges en Jacques Le Gris op leven en dood in The Last Duel. Het titelgevecht is brutale, adrenaline opwekkende, geweldig geregisseerde actie en doet je halsreikend uitkijken naar het vervolg op zijn Gladiator dat Scott wil draaien (na een spektakelstuk over Napoleon). De negen kwartier die aan dat climactische duel voorafgaan, zijn helaas strammer.
Dat ligt niet aan schoonheidsfoutjes zoals de mensenmassa die duidelijk digitaal is toegevoegd in de achtergrond, het overmatige gebruik van de sneeuwmachine of de al te enthousiaste poging om het Frankrijk van de Honderdjarige Oorlog er kil en modderig te laten uitzien. Het is vooral het scenario van Ben Affleck en Matt Damon, hun eerste sinds ze een Oscar wonnen met dat van hun doorbraakfilm Good Will Hunting (1997), dat matig is.
Aan het historische basismateriaal kan het niet liggen. In 1386 moest een tweegevecht juridisch uitwijzen wie gelijk had. Won ridder de Carrouges dan was bewezen dat Le Gris zijn vrouw Marguerite de Thibouville had verkracht. Verloor hij dan, was bewezen dat de Thibouville had gelogen en wachtte haar de brandstapel.
De film reconstrueert die feiten drie keer, telkens vanuit een ander perspectief. In de Kurosawa-klassieker Rashomon (1950) creëert die constructie ambiguïteit, hier redundantie. En sowieso krijg je al enkele veldslagen te zien die de honger naar wapengekletter dan wel stillen maar het verhaal niet vooruithelpen.
Het laatste van de drie hoofdstukken ontmaskert het ridderepos als regelrechte MeToo in de middeleeuwen. Met haar ongebruikelijke vraag om gerechtigheid waagt Marguerite (Jodie Comer, Villanelle uit Killing Eve) haar leven. Haar echtgenoot beschouwt haar als zijn fokmerrie en vindt vooral zichzelf het slachtoffer.
Ridley Scott ensceneert alles met vakmanschap, ernst en een snuif bombast. Fijn, alleen flirt The Last Duel zonder dat het de bedoeling is een paar keer met camp. Een Matt Damon met een bespottelijke baard en dito nektapijt doet aandoenlijk hard zijn best om zo nors mogelijk te kijken als de eerzuchtige, opvliegende bruut de Carrouges. Nog lachwekkender is de geitensik en het geblondeerde kapsel waarmee Ben Affleck graaf Pierre d’Alençon neerzet als een geile bok die je op zijn orgieën verwelkomt met ‘kom binnen, doe je broek uit’. Paul Verhoeven zou daar beter raad mee weten. Het doet, voor alle duidelijkheid, de grimmige ridderfilm wankelen, niet in het stof bijten.
The Last Duel **
Ridley Scott met Matt Damon, Adam Driver, Jodie Comer, Ben Affleck
