De dvd-box ‘Vlaamse Filmklassiekers’ attendeert ons erop waarom Roland Verhavert de peetvader van de Vlaamse film mag worden genoemd.
Vlaamse Filmklassiekers Dvd
Lime-lights
Na de hausse rond Rundskop is het goed om er eens aan herinnerd te worden dat de Vlaamse film niet van gisteren is. Ook voor de komst van Erik Van Looy, Stijn Coninx en collega’s zorgden heimatproducties af en toe voor kreetjes van euforie en rinkelende kassa’s. Al kunnen we niet ontkennen dat de Vlaamse film er vooral het jongste decennium zowel kwalitatief als kwantitatief pas echt op vooruitgegaan is.
Voor wie nostalgisch op de jaren zeventig en tachtig terugblikt, toen de Vlaamse film nog fluks werd geassocieerd met vloekende boeren, roestige ridders en volkse farces, is er nu de tiendelige verzamelbox Vlaamse filmklassiekers. De helft daarvan is retrospectief beschouwd bezwaarlijk het label ‘klassieker’ waard, ook al laat kolerieke ‘maliënkolder’ als Hugo Claus’ De Leeuw van Vlaanderen (1984) zich natuurlijk niet zo makkelijk uit het national(istisch)e geheugen wissen.
Sleutelfiguur van deze box is trouwens niet Claus – hoewel ook diens Vrijdag en het door hem geschreven Mira werden geselecteerd, maar wel Roland Verhavert. Wat de emancipatie van de Vlaamse film betreft kan de impact van de voormalige Première-presentator en HRITCS-docent nauwelijks worden overschat.
In 1955 coregisseerde Verhavert met het hier jammerlijk ontbrekende Meeuwen Sterven in de Haven al de eerste Vlaamse auteursfilm. Bovendien was de inmiddels 84-jarige éminence grise van de Vlaamse cinema de enige die in de pioniersjaren – toen films van eigen bodem en zeker artistieke exemplaren nog zeldzaamheden waren – een continuïteit wist te creëren. Daarvoor deed hij een beroep op zijn in 1965 opgerichte productiehuis Visie, dat later ook films van Robbe de Hert, Guido Henderickx en Patrick Lebon produceerde.
Vijf van Verhaverts zes andere langspelers – de rest zijn kort- en tv-films – zitten wel in deze box. De laatste daarvan – de Felix Timmermansadaptatie Boerenpsalm uit 1989 – is de meest gedateerde, al hebben ook andere patriottische publieksfavorieten als De Loteling (1974) en Pallieter (1976) de maaltanden des tijds maar matig doorstaan. Dan oogt zijn tweede langspeler – de modernistische Ivo Michielsverfilming Het Afscheid uit 1966 – nog altijd een stuk frisser, met onder meer Julien Schoenaerts en Senne Rouffaer in de hoofdrollen. De vijfde Verhaverttitel is Brugge, Die stille (1981) waarvoor de gelijknamige roman van Georges Rodenbach model stond.
Hoewel ver van meesterwerken blijven deze prenten essentiële brokken Vlaamse filmgeschiedenis. Plus: ze worden telkens gelardeerd met interviews en making-ofs uit het VRT-archief.
Dave Mestdach
