Boezemvrienden Stefaan Degand en Kevin Janssens: ‘We zijn allebei nog hevig in de liefde’

Met vertolkingen in Undercover, Over water en De Patrick bevestigde hij in 2019 nog maar eens wat we allemaal al wisten: steengoede acteur, die Kevin Janssens. Ex-huisgenoot en boezemvriend Stefaan Degand keerde dan weer terug naar de opera, een oude vlam. Een poging tot gesprek tussen boezemvrienden, over compromisloos wezen met choco, linkse hobbyisten en, zoals dat dan gaat, de liefde ‘Wil ik nog wel spelen? Mijn muze is dood. Ik voel de behoefte om het roer helemaal om te gooien.’

‘In mijn bed, Stefaan?!’

‘Och, één keer. Er was een meisje, jij zat in Cuba voor Koning van de wereld, en uw bed was beter dan het mijne. Wel netjes de lakens ververst achteraf. Ik ben ook geen beest.’

Toen Stefaan Degand en Kevin Janssens in 2003 de deur van Studio Herman Teirlinck achter zich dichttrokken, het afstudeerjaar dat ook Kyoko Scholiers en Benny Claessens opleverde, besloten de twee prompt samen te hokken op het Zuid. ‘Slecht geïsoleerd, moeilijke huisbaas en een luidruchtige onderbuur met een zwaar drankprobleem, akkoord, maar ik heb daar een paar van de mooiste jaren van mijn leven beleefd’, herinnert Janssens zich. ‘Dat samenwonen liep ook wonderlijk goed, al was Stefaan er maar zelden. Volgens mij heeft hij meer uren in De Pallieter gesleten dan in ons appartement.’ Degand grijnst. ‘Het handige aan De Pallieter was dat je daar alles kon poefen. Wat wel betekende dat ik mijn eerste echte maandloon meteen integraal in De Pallieter kon gaan afgeven. Ik was in die tijd een beetje op de dool, en op het puberale af op zoek naar de grote liefde. Dan stapte ik bijvoorbeeld op een meisje af en vroeg ik haar om een potlood. “Ik breng het straks terug.” Waarop ik twee uur met dat potlood in een lege foyer ging zitten, wachtend tot er genoeg tijd verstreken was om het geloofwaardig te houden.’

Vier jaar later scheidden hun wegen. Janssens trok in bij Natalia, de Beyoncé van Oevel, wat hem terstond opgejaagd wild maakte bij de vakpers. Degand ging samenwonen met Julie, de vrouw die hem uit die lege foyers sleurde, hem een dochter schonk en hem in 2017 ook abrupt zou ontvallen na een bacteriële hersenvliesontsteking. Sindsdien wordt elk gesprek met Degand haast onvermijdelijk een soort monument voor haar. Dat zal dit keer niet anders zijn.

De twee kennen elkaar intussen twintig jaar, heeft Janssens uitgerekend. Hij stelt voor om dat jubileum binnenkort te vieren met een schranspartij. ‘We zien elkaar eigenlijk te weinig’, zegt hij. ‘Maar als het gebeurt, vallen we meteen terug in onze oude verhoudingen. Dat blijft een band voor het leven.’

Dus toen Kevin voor De Patrick zeventien kilo aankwam in amper zeven weken tijd, heb jij hem niet door zijn depressieve huilbuien moeten helpen, Stefaan?

Kevin Janssens:(lacht) O nee, ik bleef in die periode eerlijk gezegd ook zoveel mogelijk binnen.

Stefaan Degand: Ik snap waarom die transformatie moest gebeuren, maar jeetjemina, het zou niks voor mij zijn. Kevins discipline is fenomenaal. Enfin, dat doelbewust aankomen zou misschien nog wel lukken, maar ik herinner me ook nog de jaren dat hij extreem ging trainen om een bokser neer te zetten in Koning van de wereld. Nee, dank u.

De serie waarmee Kevin doorbrak, en als ik het goed heb ook jullie enige samenwerking op het grote of kleine scherm. Op een rolletje als rivaliserende quizzers in Quiz Me Quick na misschien.

Degand: Ik heb gewoon altijd meer met theater gehad dan met film en tv. Ik begreep het medium toen ook nog niet zo goed. Ik herinner me dat ik gewoon bleef doorspelen wanneer ik al lang weer achter de camera stond. Of dat ik, toen de regisseur ‘dat staat erop’ riep, naar buiten wandelde, mijn kostuum uitdeed, de schmink van mijn gezicht wreef en ergens een sigaretje ging roken. Terwijl de hele crew verbaasd stond te kijken. ‘Is… is die Degand nu net weggelopen?’ Wist ik veel dat je bij film nog tien shots uit andere hoeken nodig hebt.

Kevin kende nog maar eens een boerenjaar op film- en tv-vlak. Van trailer trash in Undercover, een gladde jongen in Over water tot schlemielige naturist in De Patrick: als we even vergeten dat The Room van Christian Volckman onlangs matige recensies kreeg, lijkt het niet meer op te houden sinds D’Ardennen uit 2015.

Janssens: Iedereen lijkt te denken dat ik maar uit een berg scenario’s te kiezen heb. Uiteraard is dat niet zo. Wel heb ik de laatste jaren heel veel geluk gehad met de interessante projecten die mijn richting uitkwamen. Dat, en ik was vier jaar lang aan Het Toneelhuis verbonden, waardoor ik makkelijker oninteressante opdrachten kon weigeren. Maar de vette jaren zijn voorlopig weer voorbij: ik begin pas in mei opnieuw te draaien. En aangezien ik aan het eind van de dag ook nog mijn boterham verdiend moet hebben, kan ik je niet beloven dat alles waaraan ik de komende jaren meewerk puur goud zal zijn. That’s life. Gelukkig lig ik wel steeds minder wakker van wat mensen van mij denken. Het besef dat je nooit voor iedereen goed kunt doen, is nogal laat beginnen te dagen, maar het werd stilaan tijd dat ik dat losliet.

Degand:(brullend vanuit de keuken) En dat maakt je alleen maar een beter acteur! Vrijer! Relaxter! Anders ga je in de schoot van iemand anders spelen. Terwijl kunst absoluut vrij moet zijn. Als Kevin zin heeft om zich in te smeren met choco en zo rond te dansen op het podium? Prima. Compromisloos met choco, moet kunnen.

***

‘What the fuck? Dat kan toch niet.’

Gebiologeerd staart Janssens naar zijn ex-huisgenoot die fluks wat pasta opwarmt in de oven. Van pure consternatie zet hij een stap achteruit, waarbij hij met zijn voet Degands Roomba aantikt. ‘En dat ook al? Jij hebt zo’n robotstofzuigertje? Wie zijt gij?’ (tot ons) Je moet weten: Stefaan deed niet aan techniek. Zelfs het eten dat hij van thuis had meegekregen, kon hij niet opwarmen zonder dat de hele microgolfoven onder de koeientong in maderasaus kwam te zitten. Die koeientong ook altijd. (kokhalst)

‘Dat is nochtans geweldig feestelijk eten, Kevin.’

‘Stefaan was met alles de laatste van onze groep. Tot hij Julie leerde kennen. Plots had hij een gsm, zag ik hem voor het eerst op een fiets, en was het gedaan met ronddolen door Antwerpen. Uiteindelijk was hij zelfs de eerste van onze groep die trouwde en een gezin startte. Eigenlijk is dat één grote ode aan de vrouw. Als je wilt begrijpen hoeveel invloed een vrouw ten goede kan uitoefenen op een man, moest je maar naar Julie en Stefaan kijken. (blaast) En hoe hij destijds is omgegaan met dat verlies – in alle openheid, ook naar zijn dochter Mila – blijft indrukwekkend. Ik verbleef in Los Angeles toen Jeroen Perceval me ’s nachts een sms stuurde dat het slecht met haar ging. Een uur later volgde die absurde tweede sms: ‘Julie is er niet meer.’ Dus nam ik een vroegere vlucht terug. En ik herinner me nog goed hoe ik hier wat later in de tuin met open mond naar Stefaan zat te luisteren. Hoe hij zich toen al zo sterk hield, zo rationeel met die tragedie omsprong, en dat de laatste twee jaar is blijven doen. Ik zou het echt niet kunnen, Stefaan.’

Degand: Je denkt dat maar. Tot je er plots voor staat. Ik had het haar zelfs meermaals gezegd, doorheen de jaren: ‘Als jij ooit wegvalt, dan leg ik mij er meteen naast.’ Ik meende dat oprecht. Maar uiteindelijk doe je dat blijkbaar niet. Al blijft het een dagelijks gevecht en klungel ik ook maar gewoon wat verder.

Jouw vierjarige dochter is dan ook een heel goede reden om verder te blijven klungelen.

Degand:(knikt) Ik heb nog maar één wens in het leven. Dat mijn dochter op haar achttiende zegt: ‘Papa, je hebt dat heel goed gedaan.’ Da’s alles. Echt. Mijn grootste en laatste ambitie is om een goede vader te zijn, niet per se een goed acteur. Integendeel, toneelspelen valt mij steeds lastiger. Want mijn muze is dood. Ik heb een moeilijke zomer achter de rug, waarin ik uren op mijn terras heb zitten nadenken. ‘Wil ik nog wel spelen?’ Ik denk eigenlijk van niet. Want voor wie doe ik het nog? Ik ben er nog steeds niet uit, maar ik voel de behoefte om het roer helemaal om te gooien.

In welke richting denk je dan?

Degand: Geen idee. Vlak na haar dood wou ik ook al kappen met theater. Veel gedoe en rare uren die me verhinderen om er voor Mila te zijn, en waarom eigenlijk?

Janssens: En spelen voor jezelf, Stefaan? Is dat niet voldoende?

Degand: Ik denk het niet. Ik heb ook nooit jouw drive gehad: ik deed het gewoon voor de pretoogjes in de zaal. Haar pretoogjes. (denkt na) Voor alle duidelijkheid: als ik op het podium sta, speel en zing ik altijd voluit. Maar elke minuut voor en na de voorstelling is er een te veel. Ik heb mezelf al vaak voor de kop geslagen omdat ik weer een stuk had toegezegd, maar tegelijk zal het ook wel een soort houvast zijn. Ik herinner me nog goed hoe ik, acht maanden voor Julie overleed, aan het sterfbed van mijn moeder zat te waken maar af en toe de kamer verliet om een sigaret te roken en tekst voor mijn volgende stuk in te studeren. Absurd bijna, maar dat hield mij recht.

***

Of Kevin veel veranderd is in die twintig jaar, vraag ik zijn ex-huisgenoot langs mijn neus weg terwijl we een sigaret roken op het terras. Degand schudt het hoofd. Nochtans wil de overlevering dat Kevin de Studio niet uitsluitend met een filmdroom binnenstapte, maar ook met Buffaloschoenen en een in Brylcreem gebetonneerde coupe.

Janssens:( droog) Er zijn nogal wat dingen over mij geschreven die niet kloppen. Dat is er één van.

Degand: Wat ik me vooral herinner, is zijn eerlijkheid. Hij had een droom – een groot filmacteur worden – en sprak die vanaf dag één ook gewoon uit. Daar werd toen weleens smalend om gelachen, maar ik heb dat altijd bewonderd aan hem. Het contrast met mezelf kon ook niet groter zijn: ik was al lang blij dat er ik was.

Janssens:Ik wist sinds mijn twaalfde wat ik wou doen. En daar ben ik ook altijd voor uitgekomen. Alleen merk ik dat die grote dromen er ook voor zorgen dat ik nog steeds met een onvervuld gevoel zit. Het is nooit genoeg. Ik ben echt nog nooit opgestaan met de gedachte: nu ben ik er.

En is Stefaan altijd zo, eh, Stefaan geweest, Kevin? Of is hij als student toch ergens in de ketel gevallen?

Janssens: Ik heb het nooit anders geweten. Als Stefaan zich op gang trekt, staat er geen maat meer op. Dat is énorm vermoeiend, maar ook heel geestig. Vooral als je van een afstand kunt toekijken en anderen paniekerig ziet denken: wat moet ik hiermee? (lacht) Het is ook heel schoon om te zien hoe Stefaan zich niets meer aantrekt van de wereld. Hij zegt alles wat hij denkt en als het botst, dan botst het maar. Op dat punt ben ik nog niet.

Degand: Nog een reden waarom mijn vrouw zo heerlijk was. Uit pure onzekerheid vroeg ik destijds aan elk meisje dat ik ontmoette: ‘Als je me te druk vindt, moet je het zeggen, hè.’ Waarop Julie kurkdroog antwoordde: ‘Waar heb jij het over?’ Toen wist ik dat zij de vrouw voor mij was.

Ik maak er wel een punt van om mij enkel druk te maken over onderwerpen waar ik íéts van afweet. Zo heb ik een bloedhekel… (klopt hard op tafel) echt een bloedhekel, aan talkshows waar iedereen over alles een mening mag geven. Daarom heb ik Van Gils & gasten ook altijd geweigerd, dat was werkelijk kleutertelevisie van de hond zijn kloten. Ik hoorde hem ooit aan Cecilia Bartoli vragen of ze eens zacht in zijn oor wou zingen. What the fuck! What the fuck! Sorry, we zijn een beetje afgeweken, denk ik.

Stefaan was naar eigen zeggen al mentaal veertig op zijn tiende. Kevin lijkt zich vandaag nog steeds vijfentwintig te vinden en houdt er tegenwoordig een bromance op na met de boys van Bazart.

Janssens: Vijfentwintig? Knijp daar gerust nog een paar jaar van af. Maar man, had ik op die leeftijd geweten wat ik nu weet, ik had het allemaal anders aangepakt.

Degand: Waarom? Ik had echt precies hetzelfde leven geleid.

Janssens: Niet zozeer op professioneel vlak, maar privé? Ik had zoveel bedachtzamer en volwassener met bepaalde situaties kunnen omspringen. Minder hevig. Minder egoïstisch ook. Ik kan zo zeker zijn dat ik het bij het rechte eind heb dat ik niet altijd opensta voor de visie van een ander.

Degand: We zijn allebei nog hevig in de liefde, denk ik. Op instinct. Dan moet alles wijken. En we kunnen het allebei niet zo goed vatten als de vrouw in kwestie het niet op dezelfde manier bekijkt. Maar goed, die deksels op de neus horen er gewoon bij.

Hoever ging je daarin?

Degand: Je wilt niet weten hoeveel peperdure taxi’s van Antwerpen naar Rotterdam ik heb genomen omdat een Nederlands vriendinnetje me ’s avonds laat nog vroeg om langs te komen en ik de laatste trein al gemist had. Of hoeveel repetities ik afgeblazen heb voor de liefde. Voor alle duidelijkheid: repetities, geen voorstellingen. Al heb ik dat vaak overwogen. (lachje) Je moet de zotste toeren uithalen voor de liefde. En ik vat het niet helemaal dat niet iedereen zo leeft.

Janssens: Akkoord. All the way of begin er gewoon niet aan.

Stefaan leek vorig jaar opnieuw de liefde te hebben gevonden, Kevin had tot voor kort een relatie met actrice Ella-June Henrard. Maar vandaag zijn jullie bij mijn weten weer allebei…

Degand: Single, ja. Alle vrouwen tussen de dertig en vijfenveertig mogen dan ook solliciteren. Voor mij graag een brunette met bruine ogen. En voor jou, Kevin?

Janssens: Het is wel oké, Stefaan. Ik plan rond de kerstperiode vooral Friends nog eens te bingen. 236 afleveringen, daar ben ik wel even zoet mee. Wat moet je anders als je alleen bent?

Degand: Gelieve wel te solliciteren met een brief, want ik word gek van sociale media. Als iemand ‘x’ stuurt, denk ik ook meteen dat die mij leuk vindt, terwijl dat blijkbaar een random groet is.

Janssens: Dat heb ik dus ook. Een x’je is toch niet random? Misschien ben ik mentaal dan toch ouder dan ik denk.

Om ongelukken te vermijden geef ik het maar mee: zo’n aubergine-emoji betekent ook niet wat je denkt dat die betekent.

Degand: Heb ik tot mijn scha en schande ook ontdekt, ja.

Janssens: Sorry, moeder! (lacht)

***

‘Straf hoe jij je dat allemaal nog zo glashelder nog herinnert’, fluit Degand tussen zijn tanden. We roken nog een tweede sigaret op het terras – Janssens kleumt mee voor de gezelligheid, en dist nog een verhaal op uit de tijd toen ze twintigers waren. Iets met slechte mosselen en één toiletpot. We zullen u de details besparen.

‘Ik speel de film van die jaren echt nog vaak af in mijn hoofd’, zegt Janssens. ‘Ik ben heel nostalgisch en kan maar moeilijk loslaten. Wat niet per se de makkelijkste manier is om in het leven te staan. Daarbovenop was dat gewoon de mooiste periode uit mijn leven en prijs ik me gelukkig dat we die opleiding nog konden volgen. Want toen wij in ons tweede jaar zaten, doken de subsidieproblemen op die uiteindelijk geleid hebben tot het verdwijnen van Studio. Ze hebben ons toen een school afgenomen, een ingreep waarvan je de gevolgen vandaag nog altijd voelt. En nu Jan Jambon de projectsubsidies met zestig procent zal verminderen, lijkt hij dat nog eens dunnetjes over te willen doen. Door zo zwaar te snijden (de projectsubsidiepot zou van 8,5 miljoen naar 3,5 miljoen gaan, nvdr.) ontneem je jongere collega’s de kans om te proberen en keihard op hun bek te gaan, zoals wij dat destijds konden doen. (zucht) Cultuurministers hebben de mond vol van onze internationale successen, maar dat komt natuurlijk wel ergens vandaan. En dat kan niet blijven duren als je gewoon de poten vanonder de nieuwe generatie schopt.’

Jij woonde de zitting in het Vlaams parlement bij waarop Jambon zijn cultuurbesparingen toelichtte. Hoe groot acht je de kans dat Jambon het oprecht meende toen hij zei dat hij oren had naar een tegenvoorstel van de sector?

Janssens: ‘Jongens, vecht het onderling even uit. De laatste die nog ademt krijgt wat nog in de pot overblijft.’ Meer was dat toch niet?

Vroeger hadden we tenminste nog kunstenaars met een echt oog voor schoonheid, wist N-VA-Kamerfractieleider Peter De Roover. Vandaag niet meer, blijkbaar.

Degand:(klopt dramatisch tegen de muur) Wie gaat dat vandaag bepalen? We voeren tegenwoordig over de hele wereld bejubelde opera’s op waarvan de componisten in de achttiende en negentiende eeuw na de première uitgejouwd, bespuwd en belaagd werden. Je moet je geschiedenis kennen of je bakkes houden! In het geval van De Roover is het duidelijk dat laatste.

Janssens:Het is niet omdat jij iets bagger vindt, of niet kan vatten, dat iemand anders er niet ontroerd of geïnspireerd door kan worden, toch? Dus inderdaad, bakkes houden.

Degand:They don’t give a flying fuck. N-VA wil ons niet en het zou hen sieren daar gewoon eerlijk in te zijn. Trek morgen naar de toneelschool met een megafoon en roep: ‘Jongens, naar huis! We vinden jullie en jullie linksige projectjes walgelijk.’ (lachje) Dan weten we tenminste waar we echt aan toe zijn.