70 jaar filmgeschiedenis door de lens van Magnum

Marilyn Monroe in Nevada (1960) © Eve Arnold
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Zeventig jaar geleden werd Magnum Photos opgericht, het bekendste fotoagentschap ter wereld. Minder geweten is dat het bureau al van in zijn begindagen een zwak heeft voor de filmwereld. De naoorlogse filmgeschiedenis door de lens van Magnum.

Marilyn Monroe by Eve Arnold (1960, Nevada)

Marilyn Monroe, alleen met haar gedachten in de Nevadawoestijn, wachtend op de volgende take. The Misfits had haar doorbraak als serieuze actrice moeten betekenen. Het werd haar eindpunt. Door haar lens zag Eve Arnold, een van de negen Magnumfotografen op de set, hoe de tragiek van de film oversloeg naar het echte leven. Het lange wachten tussen de opnames en haar uiteenvallende huwelijk met toneelschrijver Arthur Miller hadden Monroe opnieuw naar de pillen doen grijpen. Hoe langer de productie duurde, hoe meer haar close-ups bewust wazig werden gehouden om de effecten van de barbituraten op haar gezicht te maskeren. Twee weken na de opnames liep Monroes huwelijk op de klippen. Minder dan een jaar nadat The Misfits uitkwam, overleed ze. ‘Toen ik haar de eerste keer ontmoette, was Marilyn een stoutmoedige, grappige, gevatte vrouw’, zei Arnold over haar. Ten tijde van de opnames van The Misfits was ze ‘nog altijd al die dingen, maar met een onderliggende droefheid’. Kijk naar het beeld en u snapt wat ze bedoelt.

Ingrid Bergman by Robert Capa (1946, Hollywood)

Ingrid Bergman by Robert Capa
Ingrid Bergman by Robert Capa © © ROBERT CAPA / MAGNUM PHOTOS

De eerste keer dat een Magnumfotograaf zich aan de filmwereld waagde. Twee jaar nadat hij de landing in Normandië gedocumenteerd had, trok Robert Capa naar de set van Notorious, een van de meesterwerken van Alfred Hitchcock. Officieel uit liefde voor de zevende kunst. Officieus was het hem vooral om hoofdrolspeelster Ingrid Bergman te doen. De twee, die elkaar na de bevrijding in Europa hadden ontmoet, hadden een affaire op het moment van de opnames. Capa zou haar uiteindelijk naar Hollywood volgen, waar hij even in de filmwereld aan de slag ging. Fijn detail: volgens een hardnekkige legende baseerde Hitchcock Jeff en Lisa, de hoofdpersonages uit Rear Window, op het paar. Weet u meteen waarom James Stewart in die film een fotograaf speelt.

Elizabeth Taylor by Burt Glinn (1959, S’Agaró, Spanje)

Elizabeth Taylor by Burt Glinn
Elizabeth Taylor by Burt Glinn © © BURT GLINN / MAGNUM PHOTOS

Hij was erbij toen Fidel Castro zijn intrede maakte in Havana en maakte een wereldberoemde foto van Nikita Chroesjtsjovs achterkant, maar het beeld waaraan Burt Glinn het vaakst herinnerd werd, is dit. De dame in het zand is een 25-jarige Elizabeth Taylor. Het achterwerk is van Montgomery Clift, haar tegenspeler in Suddenly, Last Summer. Glinn volgde de opnames van de film in het Spaanse S’Agaró, waar de controversiële slotscène – met een transparant wit badpak in de hoofdrol – werd opgenomen. Sowieso baadde de hele set in een schandaalsfeer. Een jaar eerder was Mike Todd, Taylors derde man, omgekomen in een vliegtuigcrash, en op het moment van de opnames had Taylor een affaire met zanger Eddie Fisher. Charisma, schandaal, seksualisering en de mannelijke blik: Glinn slaagde er met één foto in om heel veel te zeggen over Elizabeth Taylor.

Kate Winslet by Paolo Pellegrin (2008, New York)

Kate Winslet by Paolo Pellegrin
Kate Winslet by Paolo Pellegrin © © PAOLO PELLEGRIN / MAGNUM PHOTOS

Het soort toegang dat Eve Arnold en Dennis Stock tot Hollywoods grootste sterren hadden is ondenkbaar geworden in een wereld van publicisten, pr-bureaus en socialmediamanagers. Niettemin: af en toe slaagt een fotograaf er toch in om net dat tikje meer te doen met een acteur of actrice. In 2008 maakte fotograaf Paolo Pellegrin voor The New York Times Magazine een reeks portretten van Kate Winslet, die net een Oscarnominatie had ontvangen voor haar rol in The Reader – een nominatie die ze later zou verzilveren, overigens. Pellegrin fotografeerde haar bij haar thuis. Zonder de flashes van de rode loper. Zonder make-upassistent. Zonder glamour. Een celebrity, ontdaan van de celebritycultuur.

Michelangelo Antonioni by Bruce Davidson (1968, Death Valley National Park)

Michelangelo Antonioni by Bruce Davidson
Michelangelo Antonioni by Bruce Davidson © © BRUCE DAVIDSON / MAGNUM PHOTOS

Regisseur Michelangelo Antonioni aan het Zabriskie Point, een bekend uitkijkpunt in het Death Valley National Park in Californië en een van de locaties in de gelijknamige film. Fotograaf Bruce Davidson mocht de Italiaan op diens vraag volgen tijdens zijn eerste film in Amerika. Het zou ook zijn laatste worden. De hoofdrolspelers in Zabriskie Point – hippies zonder noemenswaardige acteerervaring – sloten zich tijdens de opnames aan bij een sekte. De massaorgie in de woestijn, waarvoor Antonioni geadverteerd had in een krant, lokte een onderzoek van de overheid uit. En ondertussen raakte de Italiaan meer en meer gedegouteerd van de geldverspilling in de States. Aanvankelijk zou Zabriskie Point eindigen met een vliegtuig dat in de lucht ‘Fuck you, America’ schreef. De scène werd uiteindelijk geschrapt door MGM. Antonioni zou nooit meer in de States werken. Niemand vroeg zich af waarom.

James Dean by Dennis Stock (1955, New York City)

James Dean by Dennis Stock
James Dean by Dennis Stock © © DENNIS STOCK / MAGNUM PHOTOS

In 1955 werd Magnumfotograaf Dennis Stock voorgesteld aan een onbekende 24-jarige acteur die James Byron Dean bleek te heten. De twee werden vrienden. Kort voor East of Eden, Deans filmdebuut, zou verschijnen, nam hij Stock mee naar de plekken die hem gevormd hadden – zijn thuis in Indiana en de straten van New York. Op Times Square hielden ze in de regen halt voor een foto.

Hoofd tussen de schouders, sigaret in de mond: de foto die Dennis Stock nam, is zo iconisch dat het haast een cliché is geworden. Het zegt veel over hoe één beeld een herinnering kan bepalen. Kijk naar East of Eden of Rebel Without a Cause en je ziet een acteur met een bijzonder jeugdige, energieke en fysieke uitstraling op het scherm – geen toonbeeld van desolate romantiek. Dat hij na zijn dood tot het icoon van de existentiële homme fatale uitgroeide, lag aan de foto’s die van hem zijn genomen. En die van Dennis Stock in het bijzonder. Of hoe één foto soms sterker is dan vierentwintig beelden per seconde.

Zes maanden na de bewuste foto vroeg James Dean aan Stock of hij niet mee wilde rijden in zijn Porsche 550. Stock zei dat hij niet kon. Het werd hun laatste gesprek.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content