Brussel: van het Europese Mexico tot nieuwe place-to-be?

Twee artikels in de NY Times loven de creatieve renaissance van de Brusselse kunstscène.

“Brussel werd altijd gezien als het Mexico van Europa”, stelt de Amerikaanse kunstenares Christina Vantzou in het artikel ‘Belge Epoque’ in de NY Times. “Iedereen wilde naar Parijs, Londen of Amsterdam, Brussel was enkel een vreemde plaats daartussenin.” De liefde bracht Vantzou naar Brussel en stilaan leerde ze de stad appreciëren.

En ze is niet alleen. Steeds meer jonge creatievelingen vestigen zich in onze hoofdstad. Niet alleen hippe winkels zoals La Fabrika, Hunting & Collecting en Mapp openden de deuren, maar ook nieuwe cafés en restaurants zagen het levenslicht. Daardoor ondergaat Brussel een soort creatieve renaissance. Volgens Vantzou spreken mensen momenteel dan ook over Brussel als een plaats waar veel gebeurt. Net zoals ze 10 jaar geleden over Berlijn spraken.

“Het culturele aanbod is bijzonder uitgebreid, maar het is moeilijk om het overzicht te bewaren. Dat Belgen zo bescheiden zijn over hun realisaties, maakt het zelfs voor doorwinterde reizigers moeilijk om de charmes van de stad te ontdekken”, stelt Dimitri Jeurissen van BaseDesign.

Surrealistisch trekje

Volgens de artikels liggen de lage huurprijzen en het Eurostar-effect aan de basis. Net zoals vroeger in Berlijn kunnen jonge mensen in verlaten panden gemakkelijk een nieuwe club of galerij oprichten. “Bovendien beseffen mensen dat ze vanuit Brussel een internationaal publiek kunnen aanspreken. De Brusselse bevolking heeft de laatste jaren ook een meer Europese identiteit aangenomen”, stelt Nicholas Lewis van het magazine The Word.

Daarnaast wordt ook het ontbreken van een duidelijk beleid als reden genoemd. “Brussel is een groot lappendeken, niemand heeft het er echt voor het zeggen. Gezamenlijke initiatieven zijn zeldzaam, maar daardoor kan je je eigen strategieën wel gemakkelijker ontwikkelen. Bovendien is Brussel veel minder elitair en ontoegankelijk dan bijvoorbeeld Parijs”, stelt Aurime Aleksandraviciute van de galerij Tulips & Roses. “Een surrealistisch voorbeeld van dat beleid is de Molièrelaan: die bevat drie types straatverlichting, aangezien ze op het grondgebied van drie gemeentes ligt”, vertelt galerist Xavier Hufkens in het artikel ‘The Cozy Chaos of the Brussels Art World’.

Nieuwe galerijen

Naast Tulips & Roses, dat van Litouwen naar Brussel verhuisde, telt de buurt rond de Antoine Dansaert-straat intussen een vijftiental galerijen. Ook VidalCuglietta en Hopstreet openden er het laatste jaar de deuren. Bovendien palmt Walter Vanhaerents sinds 2007 met zijn privécollectie een door Robbrecht & Daem verbouwd pand in een Arabisch getinte buurt vlakbij de Dansaert-straat in.

Ook de bovenstad rond de Louisalaan, waar Xavier Hufkens de voorbije 20 jaar zijn galerij uitbouwde, mocht enkele nieuwkomers verwelkomen. Zo opende Barbara Gladstone een bijhuis van haar New Yorkse galerie en vond Almine Rech, die een hedendaagse galerie in Parijs uitbaat, onderdak in een voormalige garage.

Eigenzinnig Brussel

Dat die bloeiende kunstscène niet onopgemerkt blijft, bewijzen de twee uitgebreide artikels van de voorbije twee maanden in de NY Times. Hoewel ze het ontbreken van een museum voor hedendaagse kunst en de sluiting van het museum voor moderne kunst laken, zijn ze erg lovend over de rest van de Brusselse kunstscène. Zo vergelijkt de krant Bozar met zijn brede programmering met het Centre Pompidou in Parijs.

Ook Wiels komt in beide stukken uitgebreid aan bod. Het kunstencentrum, dat intussen gelukkig van sluiting gered is, wordt gezien als een katalysator. Niet alleen zijn sterke programmering en samenwerking met kunstinstellingen van wereldniveau zoals het New Yorkse Museum of Modern Art en het Londense Tate Modern, maar ook zijn residentieprogramma voor kunstenaars oogsten bijval.

Tot slot vestigen steeds meer kunstenaars zich in Brussel. Dat merk je bijvoorbeeld tijdens het artiestenparcours in Sint-Gillis. In de NY Times komen de Mexicaanse kunstenaar Gabriel Kuri en de Canadees Zin Taylor aan het woord. Volgens Kuri is het in Brussel rustiger werken dan in Berlijn, je hebt er minder verplichtingen ten opzichte van de kunstwereld. Taylor heeft het over een soort donker surrealisme, dat Brussel kenmerkt. “Met wat geluk wordt Brussel nooit echt het nieuwe Berlijn of Parijs. Daarvoor zit het te veel vervat in zijn eigen eigenzinnigheid”, besluit Taylor.

Elien Haentjens