Grote Prijs op stripfestival Angoulême naar Chris Ware, de man die de striptaal radicaal vernieuwde

Chris Ware castte zichzelf als een irritante tekenleraar in 'Rusty Brown'. © Festival d'Angoulême
Gert Meesters
Gert Meesters Stripjournalist voor Knack Focus.

Na een online verkiezing door alle stripauteurs die in Frankrijk worden uitgegeven heeft de Amerikaan Chris Ware de jaarlijkse Grand Prix de la ville d’Angoulême gewonnen, de hoogste onderscheiding voor een stripauteur in Europa.

In het Nederlandse taalgebied is Chris Ware (1967) het bekendst door Jimmy Corrigan, de slimste jongen ter wereld en Rusty Brown, zijn twee vertaalde graphic novels. Heel zijn carrière lang wordt hij al overladen met prijzen, met onder andere 28 Harvey awards en 22 Eisner awards, zeg maar de belangrijkste Amerikaanse stripprijzen. Hij kreeg ook als eerste stripauteur de Guardian First Book Award, een literaire debuutprijs, in 2001. In Angoulême won hij in 2013 al een speciale juryprijs voor het onvertaalde Building Stories.

Chris Ware begon als student al te tekenen voor een lokale Texaanse krant, maar werd begin jaren negentig internationaal ontdekt door zijn bijdragen aan Raw, het legendarische striptijdschrift van Maus-auteur Art Spiegelman en zijn vrouw Françoise Mouly. Hij schiep zijn eigen reeks The Acme Novelty Library (1994-2010, 20 publicaties), waarvan de deeltjes ofwel erg klein ofwel oversized konden zijn. Daarin publiceerde hij zijn latere boekprojecten in episodes en schreef hij ook eigenhandig hele fictieve advertenties en brievenrubrieken vol. Zoals zijn zielige personages haalde Chris Ware zichzelf voortdurend naar beneden in die teksten. De reeks verraadde ook de grote aandacht van Ware voor boekdesign.

Doorbraak

De doorbraak bij een groter publiek kwam er met Jimmy Corrigan, de slimste jongen ter wereld (2000). Daarin leert een onzekere jongen die bij zijn moeder opgroeit, zijn vader en zijn stiefzus beter kennen. Voor deze strip van 380 bladzijden baseerde Ware zich onder andere op zijn eigen jeugd zonder vader. Het boek maakte vooral furore door de volstrekt eigen manier van vertellen van Ware. Hij tekent in een heel leesbare klare lijn met zachte kleuren en veel woordeloze plaatjes. Daarnaast maakt hij ook meer dan andere auteurs gebruik van de gelegenheid om de bladspiegel te gebruiken als verteltool. In één groot schema kan Ware een heel levensverhaal vormgeven. De lezer wordt daarbij tot actie aangemaand, want hij moet soms zelf uitzoeken hoe het verhaal gelezen kan worden.

In 2003 volgde de bundeling van zijn jeugdwerk Quimby the Mouse, een zwart-witte strip die wat lijkt op de eerste Mickey Mouse-tekenfilms, maar dan de tragische versie. Ware beschreef het als zijn meest autobiografische werk. Ander werk uit zijn serie The Acme Novelty Library bundelde hij in 2005 in een luxueus boek met dezelfde titel.

Building Stories uit 2012 is zijn meest experimentele werk. De titel verwijst tegelijk naar de verschillende verdiepingen van een appartementsgebouw waarin een deel van het verhaal zich afspeelt, maar refereert ook dieper aan de manier waarop verhalen verteld worden. In een grote spelletjesdoos bracht Ware vijftien strips in verschillende formaten samen, die één levensverhaal vertellen vanuit verschillende perspectieven. Het hoofdpersonage is een vrouw die schrijfster wilde worden, maar door omstandigheden toch een ander leven leidt. In de ene strip volgt de lezer het perspectief van een honingbij die door het open raam naar binnen vliegt, in een andere is het appartementsgebouw zelf het prisma waardoor het hoofdpersonage wordt bekeken.

Chris Ware
Chris Ware© Festival d’Angoulême

Na het imposante oversized Monograph in 2017, een mengeling van een autobiografie en een kunstboek, verscheen in 2019 het eerste deel van Rusty Brown, opnieuw een vuistdikke graphic novel, waarin een jongeman verhuist, vriendschap sluit met een andere outcast en zijn leven lang moeilijke relaties met vrouwen onderhoudt. De auteur volgt een ensemblecast, met onder anderen een sympathieke zwarte onderwijzeres en Chris Ware zelf, gecast als een irritante tekenleraar. Ware heeft al aangekondigd dat hij aan het huidige tempo nog zijn hele leven aan Rusty Brown zal voortwerken.

België

Ware heeft een bijzondere band met België. Zijn eerste Europese tentoonstelling was een dubbeltentoonstelling met collega-stripauteur Daniel Clowes in Leuven in 1999. Componist Walter Hus maakte in 2012 een stripopera als live soundtrack bij Wares boek Lint, deel 20 van The Acme Novelty Library.

Deze Grand Prix kwam niet onverwacht. Ware stond voor het vijfde opeenvolgende jaar op de shortlist van drie auteurs en bovendien is er geen enkele auteur wereldwijd die de afgelopen vijfentwintig jaar de striptaal meer heeft vernieuwd dan Ware. De andere genomineerden waren Catherine Meurisse (ex-Charlie Hebdo) en Pénélope Bagieu (van Wereldwijven). Ware lost de Fransman Emmanuel Guibert af, die de Grand Prix kreeg in 2020.

Aan de Grand Prix is geen geldbedrag verbonden, maar de winnaar ontwerpt traditioneel de affiche van het volgende Festival International de la Bande Dessinée in Angoulême, dat eind januari plaatsvindt, en krijgt er ook een overzichtstentoonstelling. De editie 2021 werd afgelast wegens de coronapandemie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content