Cartooniste Chrostin: ‘Cancel culture heeft iets giftigs. Alsof je plots géén fouten meer mag maken’

Kristof Dalle Journalist

Mochten de De Wittes een wapenspreuk hebben, dan zou die ‘just is just‘ zijn. Zowel in haar cartoons als op Instagram toont Christina De Witte zich een strijder voor de goede zaak. Cartooniste Chrostin over cancelcultuur, BLM, gitzwarte comedy en tekenen in zwart-wit maar denken in grijstinten. ‘Ik wil echt geen echokamer worden waarin ik mensen alleen mijn visie door de strot ram.’

Na haar doortocht in De slimste mens eind vorig jaar heette Christina ‘Chrostin’ De Witte een revelatie te zijn. Toegegeven, een predicaat dat je in de context van voorgenoemde quiz al krijgt wanneer je gewoon jong bent, relatief onbekend, en erin slaagt om jezelf voor de duur van één opname niet compleet onder te kwijlen. Maar in het geval van De Witte valt er wel wat voor te zeggen.

Op haar negentiende schopte ze het met haar uitgepuurde, zwart-wittekeningen tot huiscartooniste van Flair. Op haar eenentwintigste publiceerde ze bij een Amerikaanse uitgever The Ultimate Survival Guide to Being a Girl (Sommige meisjes houden niet van roze), die ondertussen in zeven talen verscheen. Later volgden onder meer Sluwe vissen dragen leuke hoedjes (en andere levenswijsheden) en Schrijf maar wat, een creatief dagboek voor kinderen. Sinds dit jaar verzorgt ze ook de interviewreeks Zoet/zuur voor Flair. Tegelijk strijdt de dochter van een Belgische vader en een Thaise moeder voor de zichtbaarheid van Aziatische Belgen in de media, staat ze op de barricaden voor Black Lives Matter en toont ze zich online een beheerste social justice warrior, die erin slaagt niet elke witte vijftiger spontaan te doen schuimbekken.

Mijn stijl is heel herkenbaar. Ik teken gewoon een cirkel en fans herkennen er een Chrostin in.

Welbespraakt is ze ook, merken we wanneer we voor haar aan tafel zitten.

‘Ah, maar daar werk ik ook actief aan. Ik heb een hoop YouTube-tutorials doorgenomen, over het belang van de juiste intonatie en toon bijvoorbeeld. Ook dat is belangrijk om je boodschap goed over te brengen.’

We hebben afgesproken in haar Mechelse appartement op de voorlopig warmste dag van het jaar. Op de schouwmantel naast ons: twee maneki neko-beeldjes, de katjes die geluk graaien, en boeken zoals Feminist Fight Club, The Little Book of Feminist Saints, Unladylike, Asian Inspiration, Karel Appel over Karel Appel en This One Summer, een graphic novel van Mariko en Jillian Tamaki. Dit najaar hoopt ze eindelijk aan haar eigen graphic novel te beginnen over ‘een badass Thais-Vlaams meisje’. Althans, dat was de bedoeling. ‘Normaal gezien zou ik me in november zes weken in de Thaise cultuur onderdompelen, maar door de huidige pandemie vrees ik stilaan voor die reis. Ik weet dat Vlaanderen niet echt lijkt te malen om graphic novels, maar ik wil me al lang bewijzen in dat genre. Zelfs al besef ik dat daar veel werk in kruipt. In vergelijking met mijn cartoons wordt het een gigantische klus.’

Opvallend: je noemde bij je invloeden geen enkele gevestigde cartoonist, enkel een opkomend talent. Betekent dat dat jij het gevoel hebt dat je op niemands schouders staat?

Christina De Witte: (knikt) Toen ik begon, merkte ik al snel dat ik niet echt ergens thuishoorde in het Vlaamse cartoonlandschap. Niet politiek genoeg voor een krant, niet actueel genoeg om Kamagurka achterna te gaan, te vrouwelijk om bij de mannen te horen, te mannelijk om bij de vrouwen te horen. En daarbovenop deed ik alles in het Engels. (wegwerpgebaar) Ik heb daar vrede mee, hoor. Ik doe wat ik wil en niemand kan me aanwrijven dat ik in andermans vaarwater zit, wat me vroeger weleens verweten werd. Sommigen vonden dat ik Eva Mouton (cartooniste van De Standaard, nvdr.) achternaliep, wat ik op den duur ook ging geloven.

Toen Mouton begon, vreesde ze dat mensen zouden zeggen dat ze Ilah, de cartooniste van Cordelia, wilde kopiëren. Al lijkt dat meer te maken te hebben met het feit dat vrouwelijke cartoonisten zeldzaam zijn dan met een vergelijkbare stijl.

De Witte: (knikt) Ik weet dat Laura (Janssens, cartooniste van Niet nu Laura , nvdr.) met hetzelfde gevoel kampte. Dat is blijkbaar iets waar enkel vrouwen last van hebben, mannelijke cartoonisten geven geen fuck en doen gewoon wat ze willen. Ik heb het dan ook maar losgelaten. Er is ruimte genoeg voor iedereen, en je kunt je energie beter in nuttige dingen steken.

Twintig jaar geleden was er Ilah, tien jaar geleden Eva Mouton. Vandaag zijn daar Chrostin en Laura. De R-waarde stijgt, zij het zeer traag.

De Witte: Ik merk dat er steeds meer vrouwelijke cartoonisten op komst zijn, ook vrouwen van kleur. Gelukkig. Al wou ik dat ik zo’n rolmodellen had gehad toen ik jong was. Alleen al om mezelf ervan te verzekeren dat dat een haalbare keuze was. En misschien ook wel om mijn moeder ervan te overtuigen dat ik daar mijn brood mee kon verdienen. De melding dat je in de creatieve sector aan de slag wil, valt zelden heel goed in allochtone huishoudens. (lacht)

Cartooniste Chrostin: 'Cancel culture heeft iets giftigs. Alsof je plots géén fouten meer mag maken'
© Jorre Janssens

Hoe schat je jouw eigen evolutie als cartoonist in?

De Witte: Dat is dag en nacht verschil. Ik evalueer mezelf regelmatig, door mijn vroegere mannekes naast de huidige te leggen. Wat waren die lelijk. Ik snap niet hoe iemand Chrostin vijf jaar geleden leuk kon vinden. Ondertussen heb ik wel een zodanig herkenbare stijl ontwikkeld dat ik gewoon een cirkel kan tekenen en fans die eruithalen als een Chrostin. Ik puur mijn cartoons ook nog steeds verder uit: simpel werkt nu eenmaal beter voor mij.

***

Op De Wittes terras vechten peperplantjes in gerecycleerde waterflessen tegen de loden hitte. Relieken uit lockdowntijden. ‘Ik ben wat beginnen moestuinieren. Ik heb één keer naanbrood gebakken. Er werden ook opdrachten geannuleerd, en ik heb zelf een paar tv-opnames gecanceld, waardoor ik plots nog eens creatief kon zijn zonder enige druk of deadline. Verder heeft de lockdown niet zo’n grote impact op mij gehad. Mijn leven is niet veranderd, en de grote openbaringen zijn ook uitgebleven.’

Je bent in die maanden tot de conclusie gekomen dat je moest stoppen met mensen te fiksen, las ik.

De Witte: Dat had ik eerder al besloten, al is het niet evident. Het zit niet alleen in mijn karakter, maar die status is me ook een beetje opgedrongen: Chrostin helpt jonge meisjes!

De Moeder Teresa van de prepubers?

De Witte: Blijkbaar.

Chrostin Redentor?

De Witte:

Sorry, dat was de laatste.

De Witte: Terwijl ik die rol nooit heb gewild. Als iemand me stuurt dat ze gepest wordt, probeer ik daar natuurlijk wel een zinnig antwoord op te formuleren. Het kost weinig moeite om haar wat moed in te spreken en duidelijk te maken dat het niet aan haar ligt. Maar ik krijg net zo goed ellenlange berichten van meisjes met suïcidale gedachten. ‘Jouw comics zijn het enige dat me heeft tegengehouden om van de brug te springen.’ Dat is van een heel ander kaliber.

Zoiets los je ook niet op met een paar opbeurende berichtjes.

De Witte: Ik heb het een tijdje geprobeerd. We zijn zelfs min of meer vrienden geworden, maar het blijft delicaat. Ik ben geen psycholoog en ik kan ook niet verantwoordelijk zijn voor het mentale welzijn van iemand anders. Ondertussen heb ik gelukkig wel geleerd dat ik mezelf iets beter moet afschermen.

Je zei daarnet dat je tv-opnames hebt geannuleerd. Waarom?

De Witte: Geweigerd eerder. VTM had me uitgenodigd voor twee nieuwe programma’s, maar toen brak Black Lives Matter los. Ik vond dat ik een signaal moest sturen. De Persgroep, waar VTM toe behoort, is echt een zeer witte media-outlet, en ik wil liever niet meer werken voor bedrijven waar ik me de alien in de ruimte voel, of het Aziatische diversiteitsexcuus. Ik wou ook even duidelijk maken dat zij mij nodig hadden, en niet andersom. Zo heb ik voor nog voor een paar opdrachten bedankt. Ik kan het gewoon niet maken om enerzijds op de barricaden te gaan staan voor BLM, maar anderzijds wel met de whitest of the whitest bedrijven samen te werken, toch?

Ik werk liever niet meer voor bedrijven waar ik me de alien in de ruimte voel. Of het Aziatische diversiteitsexcuus.

Is dit een slecht moment om te benadrukken dat je de huidige Knack Focus-redactie ook vrij makkelijk kunt verliezen in een sneeuwstorm?

De Witte: Ik ben gewoon wat selectiever geworden in wat ik doe. Ik werk zelf voor Flair, waar de inhaalbeweging nu ook pas echt ingezet lijkt. Het zou allemaal wat sneller mogen gaan, op elke redactie.

Kom je zo niet in een patstelling terecht? Je strijdt voor meer representatie in de media, maar als jij beleefd weigert op te draven…

De Witte:… dan zie je weer niemand met een Aziatische achtergrond op tv. Ik heb die afweging ook gemaakt. Ik ben de enige die men vraagt, en dan stap ik gewoon weg. Iedereen die ‘de uitzondering’ is in de media, worstelt met dat idee, denk ik, maar dat betekent toch niet dat we zomaar overal ‘ja’ op moeten zeggen? Laat ik maar op andere manieren strijden voor eerlijke representatie: door zelf events te organiseren bijvoorbeeld, of door mijn onlineplatform te lenen aan anderen. Trouwens, je kunt echt wel wandelen en kauwgum eten tegelijkertijd. Je kunt meerdere battles op hetzelfde moment voeren, alleen heeft BLM op dit moment even voorrang.

***

‘Racisme jegens Aziaten is subtieler dan racisme jegens zwarte mensen. Om dat te snappen moeten we even terug naar de jaren zestig in de VS.’

De Witte glijdt bijwijlen in een docerende rol. Vlot, enthousiast, met kennis van zaken en ja, met de juiste intonatie. De tutorials werpen hun vruchten af.

‘Tegelijk met de zwarte burgerbewegingen verenigden ook de Aziatische Amerikanen zich onder de noemer Yellow Peril, een scheldwoord dat ze zelf gingen opeisen. Lang zag het ernaar uit dat beide groepen één front zouden vormen, maar in de jaren zeventig bestempelde een witte socioloog hen plots als ‘model minority’. Aziaten zouden zonder uitzondering harde werkers en rekenwonders zijn, of op zijn minst goede restaurantuitbaters. Dankzij die stempel konden ze plots sneller op de sociale ladder stijgen, en kwam er een breuk met de zwarte activisten. Terwijl het wel dankzij hen was dat de Aziaten in de VS hun levensstandaard konden verhogen.

‘Ook in België worden wij als een modelminderheid gezien, waardoor wij iets makkelijker toegang vinden tot de arbeids- en huizenmarkt. Maar dat neemt niet weg dat ik genoeg ‘vuile Chinees’, ‘ben jij een ladyboy?’ en ‘doe je aan happy endings?’ heb gehoord. Of iemand die fijnzinnig ‘Pornhub!’ roept. Oost-Aziatische vrouwen krijgen vaak een mix van racisme en fetisjisme te verduren. Aziatische jongens worden in hun puberteit dan weer minder fel begeerd omdat het beeld blijft standhouden dat ze klein geschapen nerds en slechte lovers zijn.

‘Álle witte mensen zijn racistisch’, zei journaliste en activiste Sabrine Ingabire onlangs in De Morgen. ‘Jullie maken deel uit en profiteren van een wit systeem.’

De Witte: Ik ben liever wat te naïef dan te pessimistisch. Ik probeer daar dus niet van uit te gaan, hoewel je puur historisch inderdaad makkelijk kunt stellen dat alle witte mensen racistisch zijn. Maar de bagger die je dan over je heen krijgt… Sabrine ontvangt doodsbedreigingen, hè.

Heb je, los van de kwestieuze koppenkeuze, het gevoel dat er met dat interview veel bruggen gebouwd zijn?

De Witte: Zij was vooral zo genereus om een lang, intiem en genuanceerd interview te geven, en zag daar dan tendentieuze koppen en foto’s bij verschijnen. Zag je hoe oud en grijs ze op die beelden leek? Ook dat is deel van het probleem: veel fotografen weten niet hoe ze met melanine om moeten, net zoals sommige make-upartiesten geen idee hebben hoe ze donkere mensen horen te schminken. Of kappers die nooit geleerd hebben hoe ze met Aziatisch haar moeten omgaan. Er was een reden dat ik in De slimste mens plots met superkort haar zat, hè. Ik wilde het laten kleuren, but he fucked it up. Dat is geen slechte wil, maar blijkbaar is daar geen aandacht voor in hun opleiding.

Cartooniste Chrostin: 'Cancel culture heeft iets giftigs. Alsof je plots géén fouten meer mag maken'
© Jorre Janssens

Vlaamse critici van BLM argumenteren dat de Amerikaanse situatie onterecht op België geprojecteerd wordt. Racistisch politiegeweld is hier misschien niet onbestaand, maar wel van een compleet andere orde.

De Witte: Ik ga deels akkoord, omdat de politie hier letterlijk op een andere fundering gebouwd is dan in de VS, waar hun taak destijds het terughalen, afstraffen en lynchen van slaven was. Maar dat is geen excuus om de broodnodige discussie over institutioneel racisme in België snel even van tafel te vegen. De zaak-Sanda Dia bewijst bijvoorbeeld nog maar eens dat de kleur en achtergrond van de daders in hun voordeel speelt. En ook omgekeerd: waren de daders gekleurd geweest, wisten we al jaren hun namen en hoe ze eruitzagen.

Daarbovenop kun je nog moeilijk de discriminatie op de huizen- en arbeidsmarkt ontkennen. Ik besef dat ik het geluk heb dat ik – o, de ironie – De Witte heet, maar vrienden met bakken talent maar een minder Vlaamse naam vinden amper een job of een appartement. Ik zeg niet dat ik het hier niet goed heb, ik zeg gewoon dat ik véél verhalen heb, die wijzen op een diepgeworteld probleem. Zo diep dat het niet genoeg is om de boom even om te hakken, want die wortels blijven gewoon zitten. Je moet het hele systeem from scratch herbekijken, anders verandert er nooit iets wezenlijks.

***

‘Wanneer ik voor het laatst gehuild heb? Waarschijnlijk vandaag.’

We overlopen de korte Q&A die ze vooraf beantwoordde, terwijl ergens door een openstaand raam een incoherent, toondoof gezang weerklinkt dat langzaamaan verglijdt in onbestemd, verontwaardigd geschreeuw. ‘Dat zijn de crackies van de Veemarkt’, grinnikt De Witte. ‘Couleur locale, zeg maar. En ik heb uiteindelijk nog niet gehuild vandaag. Maar ik doe het wel zeer vaak. Ik ben dan ook een kreeft.’

Identificeer jij je als zeevrucht? Of hebben we het nu in alle sérieux over horoscopen? Beide opties zijn zorgwekkend.

De Witte: Ik geloof er graag in, maar louter uit praktische overwegingen, omdat het een en ander vergoelijkt. ‘Ik ben niet emotioneel door mijn regels, jongens. Ik ben gewoon een Kreeft. And cancers gonna snap.‘ Alles kan mij emotioneren. Onlangs zag ik Timelapse of the Future: A Journey to the End of Time, een prachtige YouTubevideo van veertig minuten die een idee geeft hoe het het universum zal vergaan na de dood van de aarde. Ik. Heb. Gebleit. En ik heb me zelden zo nietig gevoeld, een ervaring die ik iedereen eens kan aanraden. Regelmatig jank ik ook gewoon boven mijn iPad tijdens het tekenen, hoor. En dan veeg ik het af met mijn mouw en is dat ding meteen weer proper.

Het heeft wel iets poëtisch.

De Witte: Iets degoutants vooral, ja, maar ik kan er niks aan doen. De cartoon na de dood van Julie Van Espen heb ik bijna blind getekend: ik kon amper nog iets zien door de tranen in mijn ogen. Ik heb die ook niet eens meer nagelezen, maar gewoon gepost. Dat maakt op zo’n moment allemaal niet uit. Met de tekeningen die ik onlangs over Sanda Dia maakte, had ik het ook. Dat verhaal vrat al dagen aan mij. Dan moet ik dat van me af tekenen of ik blijf er mee zitten.

Heeft het geholpen?

De Witte: Ik zit er nog steeds mee. De gruwelijke verhalen die ik in de reconstructie las en de House of Cards-achtige praktijken om alles daarna toe te dekken, ik kan daar heel moeilijk mee om. Maar mijn tekeningen vormen wel een soort verwerkingsproces. (denkt na)

Ik trek me alles nogal hard aan, maar ik sta echt niet permanent áán.

Het viel op dat je die cartoon niet ondertekende. Een vergetelheid door de emotie?

De Witte: Ik plaats mijn naam nooit onder zwaarbeladen cartoons. Die mogen door het internet geabsorbeerd en verspreid worden zonder Chrostinstempel. Mijn cartoon na de dood van George Floyd werd ook gedeeld door bekende Amerikaanse acteurs en actrices, wat volgens sommigen een gemiste kans was. Maar je wil toch geen volgers sprokkelen op de kap van zo’n tragische gebeurtenis?

De zaak-Sanda Dia, BLM, femicide in Turkije, MeToo, de klimaatcrisis, de hongersnood in Jemen en ga zo maar door: er lijkt geen maat te staan op jouw protestbereidheid. En dat is niets nieuws. Als puber organiseerde je zelfs petities op school wanneer jullie twee uur vrij beloofd was en dat uiteindelijk toch op studie uitdraaide. Waar komt dat vandaan?

De Witte:(lacht) Mijn grootmoeder en mijn vader zijn ook zo opstandig als het over onrecht gaat. Mochten de De Wittes een wapenspreuk hebben, dan was die waarschijnlijk ‘ Just is just‘ geweest. (denkt na) Mijn vader zei onlangs hoe trots hij was op alles wat ik deed en probeerde te bereiken. Dat betekende heel veel voor mij. Want hij was diegene die me destijds, tijdens de schooluren, meenam naar allerlei betogingen, en me heel vroeg heeft ingelepeld dat ik het recht had om te protesteren als ik iets onrechtvaardig vond.

Die permanente staat van verontwaardiging lijkt me zeer vermoeiend. Sta jij ooit uit?

De Witte:Ik trek me alles nogal hard aan, maar ik sta echt niet permanent áán. Comedy is bijvoorbeeld een uitknop voor mij. Als ik even een break van mezelf wil, dan googel ik gewoon ‘donkere, politiek incorrecte comedy’.

Stand-upper en You-acteur Chris D’Elia was een van jouw favoriete breaks. In juli regende het echter getuigenissen over grooming en chantage van minderjarige meisjes. Kun jij hem nog scheiden van zijn kunst?

De Witte:(blaast) Moeilijk. Jammer, want ik was een diehard fan. Ik hield van zijn shows, zijn podcasts en zijn absurde humor waarmee hij bewijst dat je over domme dingen de beste comedy kunt maken. Comedy waarmee ik me verwant voel. En hoewel je iedereen het voordeel van de twijfel moet gunnen, lijken de bewijzen en getuigenissen zich nu wel op te stapelen. Pijnlijk, want ik dacht echt dat hij in zijn podcasts net de spot dreef met predators. Het is achteraf bekeken ook behoorlijk fucked up dat uitgerekend hij louche rollen – als pedofiel of seksueel roofdier – speelde in series.

Netflix schrapte terstond zijn geplande prankshow. Sommigen zien daar een uitwas van cancel culture in, terwijl zo iemand niet op het scherm thuishoort. Hoe kijk jij in het algemeen tegen cancelcultuur aan?

De Witte: Laten we niet doen alsof dat iets nieuws is. Het heeft altijd bestaan, we hebben er nu gewoon een nieuw, lekker bekkend woord op gekleefd. Wat vrije meningsuiting betreft, ben ik akkoord dat cancel culture ook iets giftigs in zich heeft, omdat het plots lijkt alsof je helemaal géén fouten meer mag maken. En dat wil ik niemand aandoen, vooral mezelf niet.

Ik zag dat je onlangs geen empowermentselfie tegen femicide deelde op Instagram. J’accuse.

De Witte: (lacht) Dat dus. Ik heb gepast, net zoals ik dat deed met dat zwarte vierkant dat we allemaal moesten posten voor #blackouttuesday. Laten we eerlijk wezen: met zulke rare trends verleg je geen steen in de rivier, je creëert alleen maar ruis. Alle echte informatie verdronk in een zee van zwarte vierkantjes. Het kan best zijn dat niet iedereen me dat in dank heeft afgenomen. Sociale media straffen nogal snel, hè. ‘Als je dit niet deelt, ben je niet woke.’ (haalt de schouders op) Je kunt ook niet constant over alles luid zijn op sociale media. Je moet een beetje aanvoelen wanneer het kan. Ik investeer mijn energie in mijn stories in weldoordachte doelen en problemen. Voor BLM heb ik me toegespitst op informeren en anderen een stem geven. Voor- én tegenstemmen. Want je wil echt geen echokamer worden waarin je mensen alleen jouw visie door de strot ramt.

Chrostin

Naam Christina De Witte

Geboren in 1996 in Mechelen.

Doet haar ding als cartoonist en illustrator.

Bekend van de boeken Sommige meisjes houden niet van roze (2018), Sluwe vissen dragen leuke hoedjes (en andere levenswijsheden) en Schrijf maar wat (2020).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content