András Forgách schreef een boek over zijn moeder, een communistische spionne

© .
Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

Ministers die geilen op de perfect veilige staat kunnen De akte van mijn moeder als een handleiding beschouwen. De redelijke rest mag het boek van de Hongaar András Forgách lezen als een waarschuwing.

Vanaf april volgend jaar is het zover: dan mogen we eindelijk collectief onze vingerafdrukken afstaan aan de overheid. Die zullen natuurlijk niet centraal gestockeerd worden en natuurlijk zullen die data niet misbruikt worden. Ook niet als de publieke opinie daarom smeekt. Een seriemoordenaar op vrije voeten, een kinderlokker aan de schoolpoort, een verdachte moslim op het perron: zelfs dan zal de overheid onze privacy beschermen. Want voor je het weet, licht je vingerafdrukken van stembiljetten, of val je verkeerde huizen binnen omdat iemand ooit zijn telefoon uitleende aan een wietdealer of een kleptomaan buurmeisje.

Centrale zin: Ik adviseer afdeling III/III-5 te informeren over de mogelijkheid tot technische infiltratie.

Rechtse politici die natte dagdromen krijgen van de perfecte surveillancestaat, kunnen (naast Orwells 1984)De akte van mijn moeder raadplegen. Dertig jaar na de val van het communistische regime in zijn land ontdekt de Hongaarse schrijver András Forgách dat zijn lieve ouders tijdens de Koude Oorlog decennialang aan de geheime dienst hebben gerapporteerd. Uit de archieven blijkt dat ze daarbij niemand spaarden. Kunstvrienden die zich kritisch uitlieten over het regime, zionistische familieleden in Israël, een buurman die zich als hobbyfotograaf uit: allemaal netjes verlinkt. En als kers op de taart van het verraad: zelfs hun kinderen kwamen voor in de rapporten.

András Forgách schreef een boek over zijn moeder, een communistische spionne

Forgách wil achterhalen waarom zijn ouders zo gedwee met het regime heulden. Oprecht geloof in de communistische zaak lijkt de belangrijkste beweegreden voor zijn vader, een complex man: een antizionistische Jood op zoek naar een thuisland en een ambitieuze klungelaar die geplaagd werd door paranoia en ten prooi viel aan een depressie. Zijn moeder handelde meer uit opportunisme: via haar contacten met haar agent probeerde ze geld en promoties te ritselen. De beloningen waren schamel. Een beetje voorspraak, een boeket bloemen, een reisvergoeding: verraad is spotgoedkoop. Omgekeerd reikte de aangedragen informatie dikwijls niet verder dan wat roddels maar een dictatuur heeft niet per se meer nodig om iemand als ‘staatsgevaarlijk’ te bestempelen.

Forgáchs boek lijdt soms onder zijn terechte woede. De structuur is warrig en in zijn poging de ambtelijke taal te bewaren, vergt hij doorzettingsvermogen van de lezer. Maar het tweede, meer analytische deel, bevat een duidelijke waarschuwing: je privacy slachtofferen in de hoop dat vadertje staat daar zorgzaam mee zal omgaan is nooit een goed idee. Vingers af dus.

De akte van mijn moeder

András Forgách, Cossee (oorspronkelijke titel: Élö kötet nem marad), 334 blz., 24,99 euro.

András Forgách

András Forgách (Boedapest, °1952) is een gerenommeerde Hongaarse schrijver, vertaler en beeldend kunstenaar. In een interview met The Guardian ziet hij parallellen tussen de communistische tirannie en het regime van Victor Orbán: ‘Openlijk debat komt weer onder druk te staan. De waarheid is nog nooit zo belangrijk geweest.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content