Zoekt u Dory, of toch Chris Lomme? Dit is er de volgende dagen op uw tv

Van een tropisch visje met dementie tot de grande dame van het Vlaamse theater: dit is er deze week op uw tv.

CAPTAIN FANTASTIC (Vrijdag 7/12, 21.20, Canvas)

Fuck society. Als het gezin van Ben Cash (Viggo Mortensen) een leuze had, zou het die zijn. Met vrouw en zes kinderen trekt hij zich terug in de wildernis van het noordwesten van de VS om een ander leven op te bouwen, ver van de moderne maatschappij. De kinderen – tussen 7 en 18 – hebben namen als Kielyr, Bodevan en Rellian, om te benadrukken dat iedereen een uniek individu is. Ben leert hen hoe je een hert met een mes doodt, steile rotswanden beklimt, met pijl en boog schiet, maar net zo goed moeten ze over deeltjesfysica leren, literatuurklassiekers als De gebroeders Karamazov lezen en meerdere talen onder de knie krijgen. ’s Avonds wordt er muziek gemaakt rond het kampvuur – elektronische technologie is verboden. Wat allemaal niet wil zeggen dat Bens stam de extreme ideeën van hun idealistische patriarch altijd even fantastisch vindt. Met name: ligt het aan dit leven dat de bipolaire stoornis van Bens vrouw Leslie verergert?

Hoewel hij niet gelooft in westerse geneeskunde, ziet Ben zich genoodzaakt Leslie in een ziekenhuis te laten opnemen. Uiteindelijk gaat het hele gezin met hun omgebouwde schoolbus Steve de confrontatie met de buitenwereld aan, dwars door de vermaledijde kapitalistische samenleving met haar supermarkten en diners. In een restaurant vraagt een van de kinderen: ‘Wat is cola?’ ‘Vergif’, antwoordt Ben minachtend.

Regisseur Matt Ross – u kent hem als Gavin uit de comedyreeks Silicon Valley – oogstte lof voor het aanstekelijke Captain Fantastic (2016), dat het midden houdt tussen radicale maatschappijkritiek en tragikomische feelgoodfilm. Bovendien: Viggo Mortensen staat zó goed met die baard.

En nog een leuk idee voor de feestdagen: de familie Cash viert Kerstmis niet, maar wel Noam Chomsky Day. Dat is niet helemaal fictief: het gezin van Matt Ross viert de verjaardag van de Amerikaanse filosoof en activist door elk enkele citaten naar keuze uit het werk van Chomsky te laten voorlezen. Als het u een onmogelijke opdracht lijkt om uw kinderen zo ver te krijgen, Ross geeft toe dat hij de zijne wel eerst naar de feestdis moet lokken met taart en snoep. Gezellig!

CHRIS LOMME, EEN REVERENCE (Donderdag 6/12, 21.20, Canvas)

‘Ik was verliefd op Chris Lomme, dat meisje met het blonde haar’, zongen De Kreuners. Dat ‘meisje’, dé grande dame van het Vlaamse theater, wordt nu tachtig. Koninklijke Vlaamse Schouwburg-directeur Michael De Cock, met wie Lomme al aan Achter de wolken werkte, boog zich daarom met haar over Reverence, een voorstelling over ouder worden en afscheid nemen die volgend jaar op de bühne te zien is. Canvas volgde het creatieproces en komt nu al met een intiem portret van de actrice, waarin die terugblikt op haar prachtcarrière. Bij de KVS – dertig jaar was ze er vast in dienst – en daarbuiten schitterde ze in werk van Shakespeare, Tsjechov, Claus, Brecht en Becket. Op televisie in pakweg Moeder, waarom leven wij?, Katarakt en De Rodenburgs. Voor zo’n dik palmares en zo’n eigenzinnige dame móét u wel door de knieën.

FINDING DORY (Zaterdag 1/12, 21.00, VTM)

Een portie vis verlaagt het risico op dementie, wordt weleens gezegd, maar dat wil niet zeggen dat vissen zelf geen last hebben van een gebrekkig kortetermijngeheugen. Neem nu Dory, het charmante hoofdpersonage van deze ‘dementia dubmarina’, een lollig vervolg op Pixars succesfilm uit 2003. In Finding Nemo hielp het dappere maar vergeetachtige Picasso-doktersvisje Nemo’s vader met het zoeken naar zijn vermiste zoon. In deze sequel zwemt Dory (stem van Ellen DeGeneres) samen met Nemo en zijn vader de oceaan af, op zoek naar haar eigen ouders. De beproefde Pixarformule – verfijnde humor, oprechte emoties en visuele verwondering – slaat ook in deze meeslepende odyssee aan, al sluipt er ook voorspelbaarheid in. Die wordt wel gecounterd door enkele leuke nieuwe personages, zoals de chagrijnige octopus Hank. En eentje voor de geschiedenisboeken: dit was de film die Donald Trump koos voor zijn eerste filmvertoning in de bioscoopzaal van het Witte Huis.

THE EVERLY BROTHERS: HARMONIES FROM HEAVEN (Donderdag 6/12, 23.05, Canvas)

Van The Carter Family via The Jacksons tot First Aid Kit is er een muzikale wetmatigheid die zegt dat niemand beter samenzingt dan bloedverwanten. Dat fenomeen heet the genetic blend en werd in de popgeschiedenis nooit beter belichaamd dan door de helmboswuivende pioniers Phil en Don Everly, die de rock-‘n-roll beslopen vanuit de countryhoek en met hun hemelse harmonieën de weg wezen naar pop. Hoe belangrijk The Everly Brothers precies waren? Naar aanleiding van de dood van Phil in 2014 liet Beatle Paul McCartney optekenen: ‘Toen John en ik samen nummers begonnen te schrijven, was ik Phil en hij Don.’ Minstens even legendarisch als de hits van de broertjes (probeer eerst deze drie: Bird Dog, Cathy’s Clown, (‘Till) I Kissed You) waren hun bittere ruzies. Tussen hun split in 1973 en de reünie in 1983 hebben ze naar verluidt slechts één keer met elkaar gesproken. Maar de belangrijkste reden waarom deze docu voor elke muziekliefhebber het ideale sinterklaasgeschenk is, staat vermeld op de voorflap van hun biografie Walk Right Back: ‘It’s the history of rock ‘n’ roll up to the present day.’ Een quote van Don Everly, die ook The Everly Brothers: Harmonies from Heaven aan elkaar praat.

ZIE MIJ DOEN (Zondag 2/12, 21.50, Canvas)

De Vlaamse documaker Klara Van Es laat graag mensen aan het woord die gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Na Verdwaald in het geheugenpaleis(over dementie) en Carnotstraat 17 (over vluchtelingen) draaide ze Zie mij doen, een warme docu in tijdloos zwart-wit over mensen met een verstandelijke beperking. Van Es werkte zelf drie jaar als vrijwilliger in zorgcentrum Monnikenheide in Zoersel. Tijdens het laatste jaar filmde ze er Jessica, Quan, de autistische Mathias en andere bewoners. Ze vroeg hun hoe zij hun handicap ervaren, hoe wij met hen omgaan en naar hen kijken. Het resultaat is een intiem en ontroerend document, goed voor de juryprijs voor beste Belgische documentaire op Docville 2017. De mooie jazzy soundtrack is van Jef Neve.

NIGHT MOVES (Zaterdag 1/12, 23.35, Canvas)

In deze verrassende ecothriller willen drie militante milieuactivisten een hydro-elektrische dam in Oregon opblazen omdat die een rivier verstikt en bossen onder water zet. Een van hen is de onvoorspelbare Josh, een rol die met veel overtuiging wordt vertolkt door Jesse Eisenberg (Facebook-oprichter Mark Zuckerberg in The Social Network). Indieregisseur Kelly Reichardt verfilmt dit in film noir gedrapeerde verhaal op een integere, ingehouden en intelligente manier, zoals we ondertussen van haar gewoon zijn sinds Wendy and Lucy en Meek’s Cutoff. De paranoia die ze creëert komt ook niet van de buitenwereld maar van de interactie tussen Josh, de verontrustende Harmon (Peter Sarsgaard) en de onrustige Dena (Dakota Fanning), en de morele dilemma’s waarmee zij worden geconfronteerd.

DUMPLIN’ (Maandag 7/12, Netflix)

Hoe zou het nog zijn met Jennifer Aniston? Dat kunt u zelf zien in de coming-of-agefilm Dumplin’. Daarin schittert ze met een moddervet Texaans accent en veel haarspray als Rosie Dickson, een ex-schoonheidskoningin die een lokale tienermissverkiezing jureert. Lijnrecht tegenover haar staat haar dochter Willowdean (Patti Cake$-revelatie Danielle Macdonald), een meisje met een maatje meer dat van Rosie de bijnaam Dumplin’ kreeg en haar gewicht volledig heeft omarmd. Ook al zeggen het schoonheidswereldje en de kortzichtige opvattingen van haar omgeving haar niets, toch besluit ze deel te nemen aan de wedstrijd van haar moeder in de hoop de ware liefde te vinden. Een film met een body positivity-boodschap in het botoxtijdperk? Hoe vooruitstrevend!

PRISON (Woensdag 5/12, 23.10, Canvas)

Hij kreeg bijna een emmer kokend water in zijn gezicht. Toch is Paddy Wivell er weer in geslaagd het vertrouwen te winnen van een zeer (op)gesloten gemeenschap. Na docu’s over chassidische joden en de psychiatrie vat hij in Prison het ecosysteem van de Britse bajes via drie epidemieën: zelfverwonding, geweld en spice, uiterst verslavende synthetische cannabis. Wivell spreekt het handjevol cipiers en de vele gevangenen. Hij wordt cursist gsm-smokkelen. Hij ziet een zo goed als almachtige drugsbaron voor de lol zijn nieuwe lading op een argeloze medegevangene uittesten, en ook hoe James, die aan extreme paranoia lijdt, zelfmoord pleegt terwijl hij wacht op van een van de elf bedden op de psychiatrieafdeling. Over het gevangenisleven bestaan er veel docu’s, maar te weinig zoals Prison.

2DOC: E-TEAM (Donderdag 6/12, 0.00, NPO2)

Het ene jaar in Syrië, dan weer in Libië: het Emergencies Team van Human Rights Watch maakt niet bepaald plezierreisjes. De ploeg van vier onderzoekers – onder wie een Belg – trekt van oorlogsgebied naar oorlogsgebied om er bewijzen van mensenrechtenschendingen te verzamelen. Van wraakacties van Libische rebellen tot het gebruik van chemische wapens in Aleppo: om het nodige cruciale bewijsmateriaal te vinden moet het team zo snel mogelijk ter plekke zijn, wat hen niet zelden in hachelijke situaties brengt. Regisseurs Kathy Chevigny en Ross Kaufman volgden de onderzoekers gedurende enkele jaren en maakten een pakkende documentaire over het risicovolle werk dat het E-team verricht. ‘Nooit meer ten oorlog’, klonk het enkele weken terug op Wapenstilstand. Alles is relatief, zo blijkt.

THE WIRE (Seizoen 1 nu in Play en Play More)

Onlangs knalden de champagnekurken in Mechelen. Provider Telenet zag zijn contract met HBO verlengd en was daar zodanig blij mee dat het als ‘Home of HBO’ in twee golven – sinds vorige week en begin 2019 – de volledige catalogus van de Amerikaanse betaalzender beschikbaar stelt. Boem paukenslag.

Als opwarmertje kunt u zich met kwijl in de mondhoeken (opnieuw) vergapen aan de eerste seizoenen van kwaliteitsseries als The Sopranos, True Blood, Six Feet Under, True Detective, Boardwalk Empire én The Wire, de politiereeks waarover iedereen het intussen eens is dat ze in 2002 voor een revolutie in het genre zorgde. De beste serie tot nu toe gemaakt, zeggen anderen die waarschijnlijk niet alle series die tot nu toe werden gemaakt hebben gezien. Laten we het gewoon bij de beste serie van dit millennium houden. Dat is al heel wat.

Het was een wat vreemde, frustrerende kennismaking, zestien jaar geleden. The Wire, over een taskforce die in het grimmige, door een harddrugsplaag geteisterd Baltimore middels telefoontaps en tonnen engelengeduld een netwerk van uiterst sluwe dealers probeert op te rollen, openbaarde zich als een valse trage. Meer dan in andere flikkenreeksen ligt de focus niet op actie of het tot een goed einde brengen van de zaak, maar op spitse dialogen, heel ongebruikelijke situaties – twee flikken die op een plaats delict minutenlang alleen maar ‘fucks’ met elkaar uitwisselen, bijvoorbeeld -, de kuiperijen en machtspelletjes achter de schermen, het privéleven van de betrokkenen en Grote Thema’s als de war on drugs, de lokale politiek en het Amerikaanse onderwijssysteem.

Ook vrij zeldzaam: in The Wire is geen enkel personage verwaarloosbaar. De piepjonge drugskoerier die hogerop wil, de heroïneverslaafde politie-informant met de ijdele hoop op een beter leven, de lesbische rechercheur die twijfelt tussen werk en gezinsuitbreiding: ze zijn allemaal essentieel in het raderwerk dat de reeks aan de gang houdt. En je sluit ze al snel in de armen, of ze nu aan de juiste of de verkeerde kant van de wet staan of daar ergens tussenin.

Bedenker David Simon, die later met Treme en The Deuce zou bewijzen dat The Wire allesbehalve een toevalstreffer was, zocht zijn toevlucht bovendien niet tot grote namen, maar castte uitsluitend onbekende acteurs die in de loop van vijf seizoenen steeds meer als één organisme functioneren. Al is het wel opmerkelijk dat behalve de Brit Idris Elba (als de gentleman-dealer Stringer Bell) en diens perfecte kaaklijn niemand van hen écht een doorbraak heeft kunnen doorbreken. Ook niet Dominic West, die indruk maakt als de vuilbekkende flik Jimmy McNulty.

‘When you walk through the garden, you gotta watch your back’, zingen The Blind Boys of Alabama bij gratie van Tom Waits in de introsong. Daarmee dringen ze door tot de essentie van de The Wire-ervaring: je raakt sneller verslaafd aan deze kloeke brok tv-geschiedenis dan je na aflevering één zou vermoeden.