Vanavond op de tv: vier uitstekende films

Vanavond op televisie: Purple Rain in plaats van Brokeback Mountain die eigenlijk geprogrammeerd stond, de roaring twenties film The Great Gatsby, het in Cannes met de juryprijs bekroonde Japanse familiedrama Like Father, like Son en Siddarth, een neorealistisch drama over de harde Indiase realiteit.

Like Father, like Son ****

En op een dag krijg je te horen dat je kind je kind niet is.

Ryota en Midoria zijn gelukkig getrouwd en ze hebben een zoontje van zes, Keita. De ouders houden van de jongen, maar omdat Ryota nogal een druk leven heeft als architect vult hij zijn vaderrol ook nogal formeel en afstandelijk in. En dan komt er een telefoontje van het ziekenhuis: Keita is niet hun zoon. Bij de geboorte werd hij met een andere baby verwisseld. Keita is dus opgegroeid in de verkeerde familie, net als hun echte biologische zoon. Meteen wordt Ryota veel duidelijk. De kleine Keita is rustig en vriendelijk, maar Ryota vond altijd al dat de jongen minder talentvol was. De daaropvolgende gebeurtenissen zullen Ryota vooral aan zijn eigen rol als vader doen twijfelen.

Dit in Cannes met de juryprijs bekroonde familiedrama is nog geen tien minuten oud als regisseur Hirokazu Kore-eda, een boegbeeld van de moderne Japans cinema, je met dat schokkende nieuws confronteert. En net als in zijn andere films, zoals Nobody Knows (2003) en Still Walking (2008), is dat geen reden tot druk dramatisch gedoe.

Kore-eda’s kijkt in zijn verstilde kroniek – de camerabewegingen zijn subtiel, de pianoriedels intimistisch – met diepe genegenheid naar het dilemma van de twee betrokken families: moeten ze de jongens ruilen of alles bij het oude laten? Daarbij wordt het verhaal ook een zachte kritiek op de door carrière verblinde workaholic en op klassenverschillen: Ryota’s biologische kind is terechtgekomen in een eenvoudig maar warm gezin waar vrolijke chaos het heeft gewonnen op strikte regels. De centrale vragen verliest Kore-eda nooit uit het oog: kun je echt van een kind houden als er geen bloedband is? En vooral: hoe ontstaan vadergevoelens? Door die bloedband of door de tijd die je met het kind doorbrengt? Kore-eda peilt naar antwoorden met de warme, betrokken blik van een humane miniaturist. (Luc Joris)

Zaterdag 23/4, 23.30 – NPO 2. Hirokazu Kore-eda, Japan 2013

The Great Gatsby ***

Baz Luhrmann, de regisseur van Romeo + Juliet en Moulin Rouge! moet je niets leren over barokke zwier. Zijn somptueuze aanpak is ook het sterkste punt van deze wat oppervlakkige adaptatie van F. Scott Fitzgeralds roman over de orgiastische roaring twenties en jetsetter Jay Gatsby (DiCaprio, niet in zijn beste rol).

Kitsch tot kunst sublimeren en als het tegenzit kunst tot kitsch degraderen: dat is waar het in het universum van Aussie-auteur Baz Luhrmann om draait en dat is in zijn langverwachte adaptatie van F. Scott Fitzgeralds roman The Great Gatsby niet anders. Wie anders dan Luhrmann kan immers met zoveel bravoure de decadente feestjes in beeld zetten die van Jay Gatsby de jetsetster van de New Yorkse roaring twenties maken?

En wie anders dan de maestro achter Romeo + Juliet en Moulin Rouge durft het aan om een great American novel door de postmoderne mangel te halen, er deuntjes van Beyoncé, Lana del Rey en will.i.am overheen te zwieren en het geheel in 3D te stoppen, iets wat doorgaans niet voor literaire antihelden maar voor blauwe reuzensmurfen en harige hobbits is gereserveerd.

Helaas zet de 3D lange tijd een domper op de feestvreugde, en naarmate het masker van de mysterieuze Gatsby valt ook op de stollende tragiek. Zoals steeds lijkt de 3D een voile over het beeld te leggen waardoor Luhrmanns kleuren nooit zo orgastisch van het scherm spatten als in Moulin Rouge. Bovendien zuigt het de aandacht te vaak naar het midden van het scherm, wat de opnieuw prachtige decors en kostuums van Catherine Martin – mevrouw Luhrmann – op de achtergrond drukt. Aangezien die het eerste uur van dit 140 minuten durende spektakel net de hoofdattractie vormen – kwestie van de leegte van Gatsby’s bestaan te illustreren – duurt het dan ook erg lang vooraleer er een ziel in de machine te spotten valt.

Gelukkig wordt het in het tweede deel interessanter, wanneer Fitzgerald het overneemt van Luhrmann en zijn digitale trukendoos, de cinematografie van de 3D en de acteurs van het decorum. Beetje bij beetje worden de steriele figuurtjes uit de openingsact alsnog personages van vlees en bloed, met voorop Nick Carraway (Tobey Maguire), de would-be schrijver die met bijna erotische bewondering naar Gatsby kijkt en hem promoveert tot de protagonist van zijn eerste roman – meteen de raamvertelling hier.

Verder is er Daisy Buchanan (Carey Mulligan), de socialite die met de opvliegende Tom is getrouwd maar al jaren een affaire heeft met Gatsby. En dan is er nog de grote dandy himself natuurlijk, de selfmade man die zijn eigen mythe heeft gecreëerd, zo rijk is als de champagnezee diep, maar uiteindelijk zijn meerdere moet erkennen in het fatum, dat kreng dat hem de liefde misgunt.

Het resultaat is een peperduur pronkstuk dat bij vlagen sprankelt en je in extremis met een redelijk bevredigd gevoel huiswaarts stuurt, al blijft het de vraag of dat nu dankzij dan wel ondanks Luhrmann is. Zelfs in zijn inhoudelijk meest homeopathische en visueel meest opulente vorm blijft Scott Fitzgeralds roman namelijk een onweerlegbaar meesterwerk. En old sport Leonardo DiCaprio mag dan wel Gatsby’s golden-boy-looks delen; in dit geval leunt hij toch iets te veel op zijn Midwest-accentje en retrosweaters om pakweg Robert Redford naar de kroon te steken.

‘Everbody’s free to wear sunscreen’, croonde Luhrmann ooit, een advies dat steeds meer op zijn eigen films – of beter: blitse digitale opera’s – van toepassing lijkt. (Dave Mestdach)

Zaterdag 23/4, 20.30 – VIER. Baz Luhrmann, USA-AUS 2013

Purple Rain

Eén zendt in verband met het overlijden van Prince de film Purple Rain uit 1984 uit in plaats van Brokeback Mountain. De film vertelt het semiautobiografische verhaal over muzikant The Kid met een vader die uit frustatie over zijn mislukte carriere als pianist zijn moeder mishandelt. The Kid probeert het als artiest te maken en moet concurreren met een andere muzikant en tegelijk proberen zijn eigen band en vriendin tevreden te houden.

Zaterdag 23/4, 21.20 – één. Albert Magnoli, USA 1984

Siddharth ***

Een arme ritsenmaker in New Delhi stuurt zijn twaalfjarige zoon Siddharth naar een andere stad om er in een fabriek te gaan werken. Als de jongen wordt vermist, begint de ongeletterde vader aan een wanhopige zoektocht. Bitter, maar met ingehouden ontroering verteld neorealistisch drama over de harde Indiase realiteit.

Zaterdag 23/4, 22.55 – Canvas. Richie Mehta, IND-CDN 2013