Recensie ‘De Rechtbank’

Docusoap ‘De Rechtbank’ op VIER brengt al drie seizoenen lang met verve een positieve boodschap: dat het allemaal nog wel meevalt met het systeem.

Ook al bereikte de gekte rond de Rode Duivels de afgelopen weken een waar hoogtepunt- met als absolute piek het moment toen Sportweekend overschakelde naar Eddy Demarez, die live verslag uitbracht van uit het stadion waar de voetballers een paar uur eerder getraind hadden – toch had de vreemdste product placement op televisie niets met voetbal te maken maar met film. Enkele dagen voor Jan Verheyens nieuwste Het Vonnis in première ging, werd de trailer ervan namelijk vertoond voor elke reclame-onderbreking van De Rechtbank, de docusoap van VIER die zich afspeelt in rechtszalen overal te lande.

Op zich lijkt de link tussen film en tv-programma niet vreemd, aangezien ze beide over het rechtssysteem in België gaan maar onder de oppervlakte hebben Het Vonnis en De Rechtbank erg weinig raakvlakken. De film is Verheyens zelfverklaarde aanklacht tegen ‘het systeem’, waar alles verkeerd loopt, onschuldigen het slachtoffer zijn van procedurefouten en ‘recht niet langer een synoniem is voor rechtvaardigheid’, zoals Johan Leysen het met de nodige aplomb zegt in de trailer. En laat De Rechtbank nu net het tegenovergestelde zijn, een docusoap die toont dat het gerechtssysteem ondanks alle problemen eigenlijk uitstekend werkt, omdat het vol zit met mensen die ontzettend hard hun best doen en het erg goed menen met al wie voor hun bureau of tafel passeert.

De docusoap schetst een beeld van een wereld waar geduldige rechters hun uiterste best doen om hun vonnis uit te stellen omdat een beklaagde examens heeft en daarom zijn ouders naar de rechtszaal moesten komen met enkel een brief van hun zoon in de hand. Waar de voorzitter van een probatiecommissie een man die van de drugs probeert af te blijven en zijn werk naar behoren wil doen naar huis stuurt met een welgemeend ‘Ik hoop dat het lukt, we duimen allemaal’. En waar een onderzoeksrechter niet alleen op zoek gaat naar de waarheid maar ook naar een manier om alle betrokkenen zo goed mogelijk te helpen. Als er al eens harde woorden vallen, dan is dat vooral om mensen te waarschuwen, om ze ervan te weerhouden verder het slechte pad op te gaan – ‘want de volgende keer is het weer bij mij en mag je meteen tandenborstel en valies meebrengen’, zoals een van de vrouwelijke rechters uit het programma het wonderlijk beknopt uitdrukte.

Laten we wel wezen: recht is nooit écht een synoniem geweest voor rechtvaardigheid, en al zeker niet voor wie een exemplaar van de Van Dale in de boekenkast heeft staan, maar in De Rechtbank probeert men toch heel hard om de twee zo naadloos mogelijk op elkaar te laten aansluiten. Daardoor is de boodschap van het programma veel mooier dan het idee dat alles verkeerd loopt, en tegelijkertijd veel moeilijker te brengen. Dat de makers daar nu al drie seizoenen in slagen verdient dan ook alle lof.

Stefaan Werbrouck