Tv-tip: ‘Dockland: It’s Iowa’ op Canvas

‘De Amerikaanse verkiezingen beginnen en eindigen in Iowa’ wordt wel eens gezegd. Dus maakte VRT-journalist een roadmovie over deze swingstate. Vanaf 21.35u op Canvas.

Geen VRT-journalist die de VS zo uitvoerig bezingt als Björn Soenens. De presentator van het Amerikaanse uurtje van Closing Time op Radio 1 maakte voor Canvas een roadmovie, waarin hij dwars door de staat Iowa trekt.

Waarom Iowa? Björn Soenens: Je moet niet altijd de extremen opzoeken in Amerika, zoals Texas en Californië. In Iowa kun je alle elementen vinden om de Verenigde Staten te begrijpen. Men zegt wel eens dat verkiezingen beginnen en eindigen in Iowa: de eerste voorverkiezingen vinden er traditiegetrouw plaats en tot op de laatste dag voor de presidentsverkiezingen wordt er om elke stem gestreden in deze swingstate, waar er evenveel Democraten als Republikeinen zijn. Het is een dun bevolkte staat, wel vijf keer de oppervlakte van België, maar met gemiddeld twintig inwoners per vierkante kilometer.

En nog steeds de graanschuur van Amerika. Soenens: Zeg maar de maïsschuur. En die wordt tegenwoordig grotendeels gebruikt voor ethanol. Men is er brandstofboer geworden. De beelden van die uitgestrekte velden ken je wellicht van David Lynch’ film The Straight Story, over de man die op zijn John Deere-grasmaaier door de staat reisde. Het is ook de staat van The Bridges of Madison County. We hebben in de bar gefilmd waar Clint Eastwood in de gelijknamige film zat.

Hoe is de sfeer in de bars van Iowa? Soenens: We zijn elke ochtend de politieke sfeer gaan proeven in de diners en er loopt één rode draad doorheen: we hate government. Het individualisme is er enorm. Pas op, werklozen in de eigen buurt helpt men wel, maar Washington, dat is te ver van de mensen hun bed. ‘We zullen zelf wel bepalen op welke manier we solidair zijn’, is de leuze, de overheid moet zich daar niet mee bemoeien.

Heb je ook mensen gevonden die vóór Obamacare zijn? Soenens: Uiteraard heb je mensen die beter af zullen zijn met de aangepaste ziektewet – uitdager Mitt Romney zegt nu trouwens dat hij er toch delen van wil behouden. Ziekteverzekering wordt onder Obamacare overigens nog altijd aan de privésector overgelaten, die mag alleen geen mensen meer uitsluiten of financiële plafonds hanteren. We hebben in Iowa een daklozencentrum bezocht. Daar spraken we een vrouw die als poetsvrouw de eindjes niet aan elkaar geknoopt krijgt. Haar laatste bezittingen heeft ze opgeborgen in haar wagen, een aftandse oude bak waar ze nog steeds voor moet afbetalen. Maar vraag haar voor wie ze gaat stemmen en ze zegt: Romney, want die is beter voor de economie.

Worden Democratische militanten in staten als Iowa daar niet moedeloos van? Soenens: Ze mogen nog van geluk spreken dat de Republikeinen niet een meer charismatische figuur naar voren hebben geschoven. Het is voor Obama een heel benarde situatie om met de nog steeds sputterende economie opnieuw verkozen te worden. Wat ons ook is opgevallen, is het antipolitieke klimaat: veel mensen willen niet gaan stemmen. Daar zitten al die agressieve talkradio’s wellicht voor iets tussen. We hebben er één bezocht en de tegenpartij werd continue uitgemaakt voor scumbags, klootzakken. Toen ik zei dat we in ons land het politieke debat niet op die manier voeren, kreeg ik te horen dat je in Amerika mag zeggen wat je denkt.

Zou je er nog altijd willen wonen? Soenens: Dat blijft mijn droom. Ik ben tevreden dat ik nu regelmatig over en weer kan reizen naar mijn – overigens zeer conservatieve – familieleden, om mij er Amerikaan te voelen. Ik schets hierboven wel een somber beeld maar zelfs in het heetst van een politieke discussie blijven Amerikanen. (HVG)