‘Natuurlijk rennen jongeren van hier weg als ze moeten leven als een textielarbeider uit Sri Lanka’

Onze vrouw keek naar hoe BV-kinderen zich uit de slag trekken in ‘Bloed, zweet en luxeproblemen’: ‘Of er iets blijft plakken van zo’n inleefreis, is nooit op voorhand te voorspellen.’

Hij kan veel aan, Milan, zoon van Martine (Prenen), maar op één ding zal hij niet snel toegevingen te doen: ‘Mijn sanitair moet juist zijn.’ Beau, zoon van Rani (De Coninck), had dan weer voor vertrek laten weten dat hij een moeilijke slaper is en dat hij altijd een antiallergisch kussen meeneemt. Even twijfelde ik over de leeftijd van Beau en Milan, maar nee, ze zagen er niet bejaard maar gewoon jong uit.

Die avond moest Beau het stellen met zeer kleurrijke kussens. En Milan tuurde ongemakkelijk in het gat in de grond waarvan het meisje uit de textielfabriek in Sri Lanka bij wie hij logeerde duidelijk maakte dat het de wc was. Zonder toiletpapier. Hij hield zich in, maar het was duidelijk dat hij daar in de donkere nacht van Sri Lanka graag zijn mama had gebeld.

Het was nochtans niet om te choqueren dat Karine Claassen zes kinderen met een bekende vader of moeder mee naar Sri Lanka (en later Ghana) nam, wel ‘omdat het hier gewoon zo is’. Ze sprak de woorden uit in de openingscène van dit programma, dat ondanks zijn realityinsteek best documentair wil zijn: Claassen laat geen kans voorbijgaan om Beau van Rani, Milan van Martine, Marie van Ronny (Mosuse), Britt van Marleen (Merckx), Zion van Geena en Coco (Lisa en Jr.) of Celeste van Goedele (Liekens) te wijzen op de economische bijzonderheden van het land waar ze beland zijn. Sri Lanka, deelt ze mee op de bus naar het afgelegen dorp waar de textielfabriek Apex Holding zich bevindt, heeft twee belangrijke exportproducten. Thee is het tweede, textiel het eerste, met België als vijfde grootste afzetmarkt.

In de fabriek doet men niet aan gezelligheid, teambuilding of welzijnsassessments voor werknemers. In de fabriek zwijgt men en stikt men in kaarsrechte of perfect regelmatig gebogen lijnen. Er telt maar één wet: die van de efficiëntie. In het begin kunnen ze er nog om lachen, de zes kinderen van de luxe, maar nadat de opzichter hen voor de tiende keer heeft aangemaand het garen uit hun proeflapje te trekken en opnieuw te beginnen, wegen verveling, concentratieproblemen en een opspelende hernia steeds zwaarder door. Leuk voor een uurtje, klinkt het tijdens de middagpauze van een halfuur, waarin ze met hun handen hun rijstmaaltijd proberen te verorberen, maar een hele dag? En dan hebben ze het loon voor die hele dag nog niet ontvangen: 3,28 euro. Niet normaal, merkt Britt op. Zij verdient in de horecazaak waar ze werkt in één dag evenveel als deze mensen in één maand. Met dit verschil: dat zij hun rug kapotnaaien voor de T-shirts die in ketenwinkels in België verkocht worden en dat zij dat geld delen met hun familie.

Wat zo veel confrontatie met een werkelijkheid met een jongere doet? Alle bekende ouders hadden bij het afscheidnemen de wens uitgedrukt dat hun telg zou ontdekken hoe luxueus, makkelijk en comfortabel het leven in België is. Op voorhand had ik zo mijn twijfels bij dit programma. Natuurlijk rennen jongeren van hier gillend weg als ze een week of drie moeten leven als een textielarbeider uit Sri Lanka of een afvalrecycleerder uit Ghana. Terwijl de mama’s hun zonen aan de luchthaven afzetten – de meisjes kwamen opvallend genoeg allemaal alleen – en Claassen de voice-over vulde met persoonlijke gedachten die zo uit haar dagboek geplukt leken, werd mijn scepsis enkel groter. Maar kijk, eenmaal in Sri Lanka deed Claassen haar dagboek dicht, de voice-over werd tot een minimum beperkt en de realiteit sprak voor zich.

Of er iets blijft plakken van zo’n inleefreis, is nooit op voorhand te voorspellen. Maar zeker is dat zes jongeren met een beperkt maatschappelijk engagement die de wet van de efficiëntie van de textielfabriek aan den lijve ondervinden, meer doet voor het bewustzijn over te goedkope kleding van andere jongeren dan de zoveelste tragische documentaire. Precies omdat Claassen ze meenam ‘niet om te choqueren, maar omdat het hier gewoon zo is’.