Dit zijn de favoriete Winteruur-momenten van Wim Helsen. En van Boris

© .
Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

Een bank, een boek, een hond. Meer heeft Wim Helsen niet nodig om steengoede televisie te maken. Winteruur is het ideale slaapmutsje: nog één tekst, nog één goed gesprek voor de nacht valt. Nu het doek valt – het zomeruur komt eraan – licht hij op onze bank zijn favoriete momenten van de voorbije winter toe.

Zijn absolute favoriet: Fred Bervoets leest Marcel Van Maele

In de achterhoede hijgend

paren en braken krijgers

op Perzische tapijten

en wachten op de morgen die zich straks rood zal openspreiden.

‘Dat was een geweldige ontmoeting, als een wilde wind die door de studio waaide. Bervoets bracht gedichten mee van zijn kunstbroeder Marcel Van Maele, met wie hij eerst dagenlang op kroegentocht ging – ze noemden het zelf ‘vergaderingen’ – om nadien tot een artistieke samenwerking te komen: Bervoets maakte etsen bij titels die tijdens de vergaderingen ontstaan waren, en Van Maele gedichten. Onnavolgbaar hoe Bervoets tijdens het gesprek associeerde en tijdsprongen maakte, zonder dat hij wartaal uitsloeg – there’s a method to his madness.

Dit zijn de favoriete Winteruur-momenten van Wim Helsen. En van Boris

Zelf zat ik daar met die gigantische map in mijn handen te klungelen en op het einde kreeg ik de slappe lach – Bervoets zocht tijdens zijn tweede voorleesbeurt naar zijn leesbril en moest tot zijn eigen verbazing vaststellen dat hij het gedicht de eerste keer zonder bril had voorgelezen. Hij trok mij mee in zijn universum, dat tegelijk absurd grappig en woest was.’


De mooiste voordracht: Jan Decleir leest Hugo Claus, de keuze van Marc Van Eeghem

De Koning is bijziende, hij hangt loodrecht aan het touw en hijst zich op, zijn bril bewasemt, hij tast met de rechterhand de gekartelde kloof af, hij graait in de natte klimop. Op dat ogenblik verschijnt in een kloof van de rots een man met een verminkt gezicht, de helft van zijn gezicht is ingedeukt, het ene oog ligt lager dan het andere en lijkt verlamd.

‘Als gasten komen aandraven met te lange teksten proberen we hen altijd te temperen en het fragment in te korten om het behapbaar te houden – je moet het tenslotte twéé keer lezen. Bij Jan Decleir, die een pagina uit Het verdriet van België meebracht, hadden we er alle vertrouwen in, terecht: niemand leest zo mooi voor als Jan Decleir. Tijdens het gesprek bleek dat het niet zijn keuze was, maar die van Marc Van Eeghem, die hij daags voordien had bezocht in het ziekenhuis. Ontroerend hoe Decleir het moment aangreep om afscheid te nemen van zijn goede vriend. Toen Marc Van Eeghem kort daarna overleed, hebben we in overleg met Canvas beslist om die aflevering diezelfde avond uit te zenden, als een ode aan Marc. Zo won het fragment nog aan zeggingskracht.’

Dit zijn de favoriete Winteruur-momenten van Wim Helsen. En van Boris


Grappigste uitzending: Lukas Lelie leest voor uit de Pluto-files.

Dear scientist,

What do you call Pluto if it’s not a planet anymore? If you make it a planet again, all the science books will be right again. Do people live on Pluto? If there are people who live there they won’t exist.

‘Lukas Lelie had een brief bij van een meisje dat verontwaardigd was over het feit dat Pluto niet langer als een officiële planeet werd beschouwd. Hij vertelt dat ook hij droefenis voelde toen die beslissing viel: Pluto was blijkbaar zijn favoriete planeet – op zich al charmant, dat iemand een favoriete planeet heeft, en dan ook nog eens kiest voor de underdog van ons zonnestelsel. Hij koppelt dat bovendien aan een jeugdherinnering: hij was kwaad toen Kellogg’s besloot niet langer die beer als mascotte te gebruiken voor de Chocos-ontbijtgranen. De beer werd vervangen door de aap die Choco Krispies vertegenwoordigde en zo twee ontbijtgranen onder zijn hoede kreeg. Klinkt wat onbenullig, maar Lelie toont hoe moeilijk en tegelijk futiel het is om verandering toe te laten, en hoe machteloos we ons daarbij kunnen voelen.’

Dit zijn de favoriete Winteruur-momenten van Wim Helsen. En van Boris


Meest Bijbelse uitzending: Zuster Jeanne Devos leest Exodus

Toen sprak Jahwe: “Doe uw sandalen uit want de plaats waar gij staat is heilige grond. Ik heb de ellende van mijn volk gezien, de jammerklachten om zijn verdrukkers gehoord. Ik ken hun lijden en daal af om mijn volk te bevrijden.

‘Jeanne Devos koos het fragment uit Exodus waarin Mozes van Jahwe de opdracht krijgt zijn volk uit Egypte te bevrijden, en betrekt dat op haar eigen roeping. Voor haar is de Bijbel geen oud sprookje, maar een springlevende tekst, een appel aan de mens. Je voelt hoe de Bijbel letterlijk een brontekst is waaraan ze zich kan laven. Een troostend idee: een tekst van meer dan tweeduizend jaar oud overbrugt hele era’s om die ene persoon te bereiken – schrijver én lezer leven zo minder geïsoleerd in de tijd.’

Dit zijn de favoriete Winteruur-momenten van Wim Helsen. En van Boris


Favoriete fragment van Boris: Peter Verhelst leest Samuel Beckett

heen en weer in schaduw van binnen

naar buitenschaduw

van ondoordringbaar zelf naar ondoordringbaar

on-zelf via geen van beide

als tussen twee verlichte nissen

‘Boris heeft een zwak voor het stemtimbre van Verhelst. Meestal staan Boris en ik argwanend tegenover teksten die ik als hermetisch ervaar – het is vaak een manier om diepte te doen vermoeden, die ik niet zie. Verhelst neemt dat wantrouwen weg door Becketts tekst, een taaie brok antipoëzie, heel helder te duiden. Ergens zegt Verhelst “de ongelofelijk geruststellende vaststelling dat er niets is” en dan stapt Boris, die meestal niet veel beweegt, van de bank om op het tapijt te gaan liggen. Je zou dat kunnen duiden als een blijk van onvrede maar ik weet dat Boris Verhelst net gelijk geeft: “Dit is wat ik altijd al stilzwijgend bedoeld heb en niemand wilde luisteren maar kijk, nu hebben we eindelijk iemand in de studio die het voor mij zegt, dus kan ik nu van de bank af om écht te rusten.’

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Winteruur

Tot 22/3 rond 23 uur op Canvas. In die laatste aflevering mag Wim Helsen het zelf uitleggen bij Maaike Neuville.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content