De zomer van de sitcom: van ‘perfecte vader’ Bill Cosby tot Franse cafébaas René Artois

De eerste klacht over deze lijst komt van een ambtenaar die vindt dat Parks and Recreation te laag geklasseerd stond. Benieuwd wat verzetshelden over de positie van ‘Allo ‘Allo te melden hebben.

15. The Cosby Show (1984-1992)

Bill Cosby heeft door zijn seksuele wangedrag de halve wereld met een trauma opgezadeld. Iedereen ouder dan veertig kent de in 2018 veroordeelde komiek immers als Cliff Huxtable, de perfecte vader van vijf uit de bijwijlen heerlijke Cosby Show. Zijn tv-echtgenote Clair Huxtable (Phylicia Rashad) groeide uit tot een feministisch icoon, de show werd geprezen omdat ze nu eens niet een miserabilistisch portret van zwart Amerika schilderde en de stereotypen doorbrak. Het noopte de Afro-Amerikaanse criticus en Pulitzer-winnaar Wesley Morris later in The New York Times tot de uitspraak: ‘Cliff Huxtable was Bill Cosby’s wrangste grap.’

14. ‘Allo ‘Allo (1984-1992)

De absolute recordhouder als het op catchphrases aankomt – nog vóór F.C. De Kampioenen. Maar ‘Allo ‘Allo, over de Franse cafébaas René Artois, die tijdens WO II willens nillens een sleutelrol in het verzet speelt, dankt zijn plaats in deze lijst toch vooral aan een aantal ruw geschetste maar onweerstaanbare typetjes, de komische mismeestering van de Engelse taal en een niet te stuiten lawine aan dubieuze grappen en double-entendres. We kunnen gerust stellen dat het grootste drama van de twintigste eeuw meteen ook de silliest sitcom inspireerde.

13. Scrubs (2001-2010)

Sitcom die volgens tv-nerds en andere popculturele junks – ze kunnen het ook over zichzelf hebben – niet het respect heeft gekregen die hij verdient. Scrubs gaat over een groepje artsen in opleiding die niet alleen hun vak maar ook het leven onder de knie proberen te krijgen. Net als Grey’s Anatomy dus, maar dan grappig, met een aparte mix van slapstick, rake oneliners en een vleugje drama. De reeks profiteerde ook van de haast tastbare chemie tussen de acteurs, met als blikvangers Zach Braff (J.D.) en John C. McGinley (Dr. Cox).

12. Arrested Development (2003-2006 en 2013-2019)

Matriarch Lucille Bluth is duidelijk afgekeken van Marianne Bastiaens uit Thuis, maar verder is Arrested Development een heel originele reeks die op haar beurt populairder sitcoms als Modern Family heeft geïnspireerd. Het grote publiek heeft de onfortuinlijke familie Bluth nooit weten in te pakken. Ze werd na amper drie seizoenen in de vergeetput gegooid, maar haar fanbase was taai genoeg om Netflix tot een revival te bewegen. Terecht: Arrested Development staat voor tegendraadse, scherp geschreven comedy die gaandeweg onder de huid kruipt. Even doorbijten.

11. Married…with Children (1987-1997)

We begonnen met The Cosby Show en eindigen met een reeks die als werktitel ‘Not the Cosbys’ meekreeg. Married with… Children werd halfweg de jaren tachtig ontwikkeld als reactie op een decennium vol brave familiekomedies die de kijkers naar bed stuurden met een levensles en een kleffe smaak in de mond. De ‘antisitcom’ rond schoenverkoper Al Bundy, zijn luie vrouw Peggy en de kinderen Kelly en Bud kneep week na week de illusie fijn dat je ook als gewone man/vrouw iets van je leven kunt maken. Dat nihilisme was een shock voor de tv-kijker, maar hij bleef kijken. Elf seizoenen vol uitzichtloosheid maakten van de Bundy’s een van de populairste families uit de televisiegeschiedenis.

Maar dat was toen. Als reeksen als Friends en Fawlty Towers anno 2020 al onder vuur liggen, wat doen we dan met de fat shaming en het niet-aflatende seksisme van Married… with Children? Ed O’Neill (die Al Bundy vertolkte) noemde de reeks – nogal gemakzuchtig – te cartoonesk om ernstig te nemen. Amanda Bearse (buurvrouw Marcy) heeft zich expliciet uitgesproken over het vrouwonvriendelijke karakter van de show. Volgens Christina Applegate (Kelly) was het eerder een commentaar op seksisme, en een weergave van wat er leefde in de sociale klasse waarin de Bundy’s zich bewogen. Katey Sagal (Peggy) merkte op dat de kijker de satirische kwaliteiten van de reeks niet noodzakelijk onderkende. Dat is zacht uitgedrukt: je hoeft er op YouTube de hitsige kreten van het publiek maar eens op na te slaan als Kelly het decor binnenwandelt, of het instemmende gejuich bij elke misogyne opmerking van Al.

Over de vraag of Married with… Children een slecht begrepen satire is, of een sitcom die met vaste hand op de onderbuik mikte, is het laatste woord niet gezegd. Maar als je puur naar de hoofdrolspelers kijkt – en dus niet naar de diep gedecolleteerde figurantes – valt op dat Peggy, Kelly en Marcy in zowat elke episode aan het langste eind trekken. Hun oneliners zijn minstens even gemeen, en ze laten de seksistische losers Al, Bud, Steve en Jefferson kreunen onder een dik verdiend matriarchaat.