Theater: Twee ziedende zwarte vrouwen (en een prinsessenjurk)

Aïcha Cissé en Aminata Demba houden in ‘Dis moi wie ik ben’ hun Afrikaanse afkomst tegen het miezerige Belgische daglicht en laten je gieren én slikken bij hun even grappig als pijnlijk zelfportret.

‘En nu, verschieten!’, beveelt Aminata Demba. De hele zaal krijst paniekerig ‘Aaaah!!!’ ‘Amai, zo goed. Nu mogen jullie het nog eens doen’, gaat ze verder. Intussen staat Aïcha Cissé naast Demba. Demba houdt een wit laken voor Cissé, trekt het laken weg en het publiek mag ‘verschieten’: ‘Aaaaah!!!!’

Plezant maar ook pijnlijk. De twee dames beloofden het publiek vooraf dans, muziek, gelach en gedol. Alle Afrikaanse clichés op een hoopje, kortom. Maar ze rekenen ook meteen met die clichés af. In een resem grappige scènes spelen ze ’typische Afrikaanse situaties’ na. Van ‘gezellig dikke Afrikaanse mama’s’ tot ‘Afrikaanse papa’s die weinig meer doen dan elkaar ganse dagen de hand schudden en hun echtgenotes liefkozen. Maar elke grappige scène ‘ontspoort’ telkens in ontnuchterende ernst en kritiek op het racisme in onze samenleving. De twee leggen uit wat polygamie is, lichten toe waarom ze geen strorokje dragen (en soms een prinsessenjurk), amper seksuele voorlichting kregen en hoe ze aangestaard worden als ‘succesvolle immigranten’. En een enkele keer verliezen ze alle pedalen en volgt een heuse woedeuitbarsting. Die structuur (grappige scène als basis voor maatschappijkritiek) is nogal voorspelbaar. Niet elke scène wordt bovendien even sterk gespeeld en dit zorgt ervoor dat de voorstelling soms piekt en soms flopt. Maar de performance wordt nooit oppervlakkig of vrijblijvend. De haast driftige noodzaak van beide actrices om hun levensverhaal te vertellen, redt Dis moi wie ik ben.

Ze schoppen je een geweten en laten je – bijvoorbeeld – stilstaan bij het feit dat we in ‘ontwikkelingshulp’ investeren om ons geweten te sussen. Tijdens de voorstelling die ik bijwoonde, functioneerden de zendmicrofoontjes niet. Dat was lastig – voor de performers en voor de toeschouwers – maar het maakte beide dames ook kwetsbaarder, nog minder actrice en nog meer zichzelf. Benieuwd wat deze dames nog in hun theatermars hebben. Na dit. Want dit verhaal moest hen eerst van het hart. Het is een verhaal dat je al lachend doet schrikken van dat nog steeds zo aanwezige racisme in onze samenleving.

Prekerig, vindt u? Neen, dankzij de humor en zelfrelativering. Dis moi wie ik ben is een op luchtige grappen deinende noodkreet om na te denken over de geplogenheden binnen onze samenleving en om elke vorm van discriminatie te stoppen, The Supremes’ Stop, In The Name of Love is niet voor niets het lijflied van deze dames.

Smaakmaker:

Els Van Steenberghe