The Big Lebowski in 6 wistjedatjes

The Big Lebowski viert op 6 maart zijn 15e verjaardag, en dus is het een uitstekend moment om het meesterwerk van de Coens voor de elfendertigste keer op te zetten. Zes weetjes om indruk te maken op uw mede-duderinos.

1. The Dude is Philip Marlowe met een ringbaard
Klinkt idioot, deze vaststelling, maar het zegt wel iets over de plot. In essentie is The Big Lebowski namelijk een film noir – en dan vooral een ode aan Philip Marlowe-verfilmingen, The Big Sleep in het bijzonder.

U wilt bewijzen? De scène waarin The Dude voor het eerst naar de aan zijn rolstoel gekluisterde Lebowski trekt om een tapijt te claimen vertoont verrassend veel parallellen met de openingsscène van de Chandlerverfilming van The Big Sleep, waarin de aan zijn rolstoel gekluisterde general Sternwood detective Humphrey Bogart bij zich roept. De rijke dochter die amoureuze verlangens koestert voor onze held? De vrijzinnige knappe jonge vrouw met een alter ego in de pornografie? De stijve butler uit het huis? Stuk voor stuk personage uit The Big Sleep.

Dat The Big Lebowski na verloop van tijd een ridicuul complexe wirwar van verhaallijnen wordt, is een knipoog naar The Big Sleep, een film die zo ingewikkeld was dat zelfs regisseur Howard Hawks te rade ging bij schrijver Raymond Chandler over wie nu wie vermoord had.


2. De negentenige nihilist is Aimee Mann
‘Ve’ll cut off your johnson!’ Nu iedereen Red Hot Chili Pepper Flea wel herkend heeft als een der Duitse nihilisten, vindt de ware dudeïst zijn verschijning niet eens meer de moeite om te vermelden.

Minder bekend is dat de vrouw met negen tenen die naast hem aan tafel zit in het pannenkoekenhuis de Amerikaanse singer-songwriter Aimee Mann is, de enige keer dat ze ooit in een film speelde. Wellicht de vreemdste cameo uit de film, maar niet de enige. Charlie Kaufman, scenarist van onder meer Eternal Sunshine of the Spotless Mind, zit, als u goed zoekt, in het theater tijdens de ‘interpretatieve dansscène’.

De man in de bowlingfoto die aan The Dudes muur hangt, is president Richard Nixon, een notoir bowler. En Tara Reids tegenspeelster in – ‘You must be here to fix the cable’ – Log Jammin’ is pornoster Asia Carrera. Dáár kende u dat gezicht dus van, viezerik.


3. The Dude dateert zijn cheque op 9/11
Achteraf gezien een bijzonder vreemd detail in minuut twee: terwijl George Bush op de televisie in de achtergrond ’this will not stand, this aggression against Kuwait!’ debiteert, een speech aan het adres van Saddam Hoessein, tekent The Dude een cheque met als datum ’11 september 1991′. Precies tien jaar voor 9/11, maar dat had u zelf ondertussen ook wel begrepen. Een toevalligheid, aangezien The Big Lebowski in 1998 uitkwam, maar dat belette aanhangers van samenzweringstheorieën – altijd een cadeau in dit soort stukken – niet om de stelling aan te hangen dat Hollywood wist wat er met de Twin Towers te gebeuren stond.

Andere bewijzen in de entertainmentindustrie: Neo’s paspoort in The Matrix, dat vervalt op 9/11/01, een aflevering van The Simpsons waarin Homer een wielklem krijgt voor de Twin Towers en een aflevering van The Lone Gunmen waarin een 747 gekaapt wordt om in het WTC te vliegen. Maakt het allemaal nóg verdachter: The Dude vervalst de datum, aldus internetfora allerhande, aangezien de interne logica van de film – we vervelen u niet met de details – veronderstelt dat het 7 september is én Bush’ speech van 1990 dateert. Ahá!


4. ‘It really tied the room together’ is een citaat van ene Peter Exline
Oftewel een script doctor die de Coens ten tijde van Blood Simple, hun debuut, leerden kennen en die als ‘uncle Pete, the philosopher king of Hollywood’ door het leven ging. Zijn vaste grap tijdens barbecues in de late jaren tachtig was de gasten attenderen op zijn nep Perzisch tapijt in de living, uit de vuilbak van de buren gehaald, met de woorden: ‘Doesn’t this rug tie the room together?’

Een ander verhaal dat Exline aan de Coens vertelde, was hoe hij zijn gestolen Mazda ooit terugvond met het huiswerk van de veertienjarige Jaik Freeman op de achterbank, waarna hij de jongen met een vriend thuis ging opzoeken en het huiswerk in zijn gezicht duwde: ‘We know you stole the car, Jaik’, een quote die u wellicht bekend voorkomt.

Exline was niet de enige excentriekeling uit de vriendenkring van de Coens die in de film belandde: rechts regisseur en scenarist John Milius (Dirty Harry, Apocalypse Now) was, samen met Vietnamveteraan Exline, de voornaamste inspiratiebron voor Walter, het personage van John Goodman.


5. White Russian was de cocktail préféré van ene Jeff Dowd Jawel, er bestaat een echte The Dude: Jeff Dowd, indieproducer en medewerker van het Seattle International Film Festival, waar hij de Coens leerde kennen in het begin van hun carrière. Voormalig politiek activist, halftijds klaploper, sinds kindsbeen The Dude genoemd – logisch, gezien zijn achternaam – en met een voorliefde voor hawaïhemden en White russians – twee delen wodka, één deel Kahlua, één deel room. Verplichte kost voor de ware dudeïst is dan ook de 18 minuten durende documentaire over zijn leven, gedraaid door Jeff Feuerzeig, tevens de man achter het briljante The Devil and Daniel Johnston.

Geinig wel: na het succes van de film is Dowd een tweede leven gaan leiden als ‘de echte Dude’, waarbij hij schaamteloos actes de présence geeft op de overal ontspruitende Lebowski Fests. Financieel parasiteren op de succesfilm van anderen: The Dude zou trots zijn.


6. Donny wordt niet zomaar verast
‘Ow shit, Dude, I’m sorry. Goddamn wind.’ De dood van Donny, gespeeld door Steve Buscemi, was geen scenariële toevalligheid, maar het hoogtepunt van de eigenaardige obsessie van de Coen Brothers om Buscemi in steeds kleinere stukken te laten omkomen in hun films. In het gezicht geschoten en verrot in Miller’s Crossing; met een bijl vermoord en door een hakselaar gehaald in Fargo; en uiteindelijk verast en in de baard van The Dude geëindigd in The Big Lebowski.

Het moet iets met zijn ogen zijn: in totaal is Buscemi al twaalf keer in films en op tv gestorven, waaronder één scalpering, één dood door ijspriem en vier shotgunschoten van dichtbij. Merk ook op dat The Dude de volledige film Donny negeert, en slechts één keer rechtstreeks met hem converseert. ‘Phone’s ringing, Dude.’ ‘Thanks, Donny.’

Geert Zagers