Tijdens de restauratie van het KMSKA ontvangt het Lierse stadsmuseum een trits schilderijen met Bruegeliaanse inslag.
Meer dan een tijdelijke oplossing kan het niet zijn. Jammer. Maar ondertussen straalt het bescheiden Lierse stadsmuseum Wuyts-Van Campen en Baron Caroly weer zoals driekwart eeuw geleden. Het ontvangt, tijdens de restauratie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Antwerpen, een trits schilderijen met Bruegeliaanse inslag, en mag die tot in 2017 tentoonstellen. De basisopstelling werd Bruegelland gedoopt en is vatbaar voor periodieke wijzigingen.
Zo krijgt een stad die door Felix Timmermans als een haard van levenslust (Pallieter) werd bestempeld, een nog ouder cliché van vreugd en plezier over de vloer: Pieter Bruegel de Oude – ooit bijgenaamd den drol – zij het in de afgekookte versie van zijn zoon, Pieter Brueghel II. Over de vader had Timmermans in 1924 ook al zijn zegje: “Als een appelenreuk hangt gij gestadig en fris in onze gedachten. Gij zijt onzen spiegel: om te weten hoe we zijn, hebben we maar langs de kleurige dreef uwer werken te wandelen en we zien ons.’ Paul van Ostaijen overdreef een jaar later in een andere zin: ‘Ziet men dan niet een platonisch-pessimistisch aanvaarden van het uitkomstloze?”
Gelukkig dankt Lier de komst van de Antwerpse Bruegeliana ook aan het feit dat het zelf een paar werken van Brueghel II in huis heeft. Een ongesigneerde versie van De prediking van Johannes de Doper, en een van de talloze kopieën van zijn vaders Spreekwoorden. De Lierse is de oudste, en lang niet de slechtste. Uit een opfrisbeurt zou kunnen blijken dat kleuren en figuren minder vertekend voorkomen dan op de Spreekwoorden uit de KMSKA. Die zijn té glanzend, te bruin en als doodgemept uit een behandeling gekomen.
Schitterend boerentafereel
Ook in de categorie werken in de geest van Bruegel heeft Lier een fraai antwoord op de uit Antwerpen geleende, knappe genreschilderijen van Joos van Craesbeeck, Adriaen van Ostade, Jan Steen of David Teniers II. Het Boerenerf van die laatste, in Liers bezit, is te goed om nog lang onverzorgd te blijven. Het museum Wuyts-Van Campen lijkt alsnog alleen geld te hebben om zijn – apart geëxposeerde – ‘blikvangers’ te onderhouden (een adorabel zeventiende-eeuws bureauladenkastje, beschilderd met de Metamorfosen van Ovidius; een familieportret van Frans Floris; een olieverfschets van Rubens; een Madonna met kind van Murillo.)
Het zaalgidsje maakt geen melding van De Dans der bruid, een matige kopie van een schitterend boerentafereel van Bruegel de Oude, bewaard in het kunstinstituut van Detroit. Het paneel uit het KMSKA vat de originele kleuren niet, mist de subtiele figuurbehandeling en compositie, én ook de prominente erectie bij twee boeren uit het origineel. Het is vreemd genoeg ook iets hoger, door de toegevoegde achtergrond – een zwak dorpsgezicht. Wie niet in Detroit raakt, zal het met Bruegelland moeten stellen.
Jan Braet
