Theater: Speech, MARS

MARS steekt een verplichte ‘Speech’ af. Eentje die elke jongvolwassene ooit eens moet uitgesproken hebben.

Iedereen is ooit jong geweest. En onder jong mag u verstaan met ogen naar de wereld kijken die groot zijn van passie. En monden die enigszins geopend zijn van verbazing of gesloten van ontzag.

Die vertederende jeugdigheid staat in Speech (* * * ) in vol ornaat op de scène.

Het brein

Het brein achter zoveel tederheid is de bevlogen kunstenaar Angelo Tijssens. Tijssens is een van die jonge talenten wiens werk de stempel veelbelovend verdient. Het groeipotentieel dat in zijn taal schuilt, zou wel eens uitzonderlijke proporties kunnen aannemen en gaandeweg de intiemere zalen ontgroeien om de grotere zalen te veroveren.

We zagen hem met zijn collectief MARS voor het eerst aan het werk vorige zomer, tijdens Theater aan Zee # 2009. Toen al deed het gerucht de ronde dat de Sunday Smile van MARS een absolute must was. Dus trokken we erheen. We volgden (waarlijk waar) de fietsers en wandelaars die in troepjes de treinsporen overstaken om zich naar een wat troosteloos uitziend gebouw te begeven. Hét gebod voor jong talent binnen TAZ: “Gij zult op locatie spelen”.

Dat deed ook MARS met Sunday Smile. Het was mijn eerste kennismaking met het werk van dit jonge collectief rond Angelo Tijssens. Maar dit collectief heeft al danig wat meer op het palmares staan, zoals witte nachten en HALL in 2007-2008, De Postume Werken 1-3 (2008 tot 2010)en het wonderlijke Sunday Smile (2009). Constante in dit alles is de bijzondere aandacht voor elk detail en het doordachte en noodzakelijke concept waaruit elke creatie ontstaat. Tijssens wil met MARS contemporain theater maken “in die zin dat het geworteld is de leefwereld van jonge twintigers. MARS vindt zijn inspiratie en thema’s in alle tijden, maar plaatst deze in de wereld van de twintigers aan het begin van de eenentwintigste eeuw.”

Sunday Smile was een innemende veruitwendiging van dit statement. Bovendien oversteeg de voorstelling dat veruitwendigen. De creatie straalde een maturiteit uit en bevatte een reeds ontkiemde theatertaal die zich tegelijkertijd flamboyant en mysterieus over de scène bewoog.

Stelt u zich voor: een donkere, grijzige magazijnruimte. Er hangt een dichte mist. De lichtstralen van de spots spelen in die mist. Er staan twee microfoons op de scène. Helemaal vooraan. Vlakbij het publiek. Zoals dat ook bij popconcerten het geval is. En een beetje langs de zijkant zit een muzikant. Hij zit daar zowat het beste van zichzelf te geven op zijn (onder meer) elektronische gitaar.

Vanuit die setting vertelden acteurs Angelo Tijssens en Sura Dohnke het verhaal van een innige liefde tussen een broer, een zus en een strandvakantie. Ze speelden ingeleefd en toch met een zekere bevreemding. Want elke scène brachten ze als een popsong. Tussen de songs door werd er even gepraat, gerookt of een licht verplaatst. De uitwerking op het publiek: dat hing verrukt aan de lippen van de acteurs, zocht naar prachtbeelden tussen de rookwolken en de uitgewaaierde vakantiebrochures en liet zich meevoeren door de muziek van Tijs Delbeke.

En het lichaam

Ook Speech ( * * * ) drijft op muzikale tonen. Niet live deze keer maar daarom niet minder indringend. Er staan drie (piep)jonge performers op de scène Sarah Claeys, Wout Lenders, Thalia Sleeckx. Samen met regisseur Angelo Tijssens en dramaturg Nikolas Rabogliatti improviseerden ze de gehele voorstelling bij elkaar.

In de voorstelling doen ze niets meer of minder dan zichzelf portretteren en (daardoor?) enigszins geselen. Al kloppend op de bast roepen ze een bekentenis de zaal in. Het doet pijn aan de ogen. En het intrigeert. De kracht van dit openingsbeeld schuilt in de onverdrotenheid en vastberadenheid (de koppigheid haast) waarmee de drie acteurs zichzelf keer op keer klop geven. Alsof ze er hun verlangens, hun geheimen, hun liefdes, hun voorkeuren, hun slogans, … eruit willen kloppen.

De zwakte van zulk een sterke opener is dat je als performer ijzersterk in de schoenen moet staan. En als er iets misgaat, dan mag je je niet laten kennen maar moet je simpelweg en koelbloedig verder doen. Die kunde beheerst het trio nog niet helemaal. Hierdoor deemstert de kracht van dit openingsbeeld een beetje weg. De somtijds kleine aarzelingen van de performers worden niet in het spel opgenomen maar worden geïsoleerd. Je voelt hierdoor als toeschouwer dat de acteurs even van slag zijn. Dit maakt het weliswaar authentiek en o zo aandoenlijk maar het zorgt ook voor een versplintering van het majestueuze openingsbeeld. Wat jammer is.

Net zoals Sunday Smile is ook hier aan elk detail in kostumering en scenografie (neonletters voor de duidelijkheid) exquise aandacht besteed. Het zorgt ervoor dat de ‘dipjes’ in het spel probleemloos opgevangen worden door een subtiel changement de decor of een flinke geut muziek.

We hebben er wederom van genoten. Speech straalt minder artistieke maturiteit uit dan Sunday Smile. Maar dat is deels het opzet van deze voorstelling. Het gaat over een speech afsteken over wie je waar, waarom en wanneer bent. Elke mens zou dat eens moeten doen en meemaken.

Els Van Steenberghe

Speech, MARS. Meer info: www.marsspeelt.be