Theater: Na de daad

Guy Cassiers dwingt Johan Leysen en Liesa Van Der Aa tot intieme bekentenissen. Ze doen dat op een meesterlijk vormgegeven scène maar in al te stroeve bewoordingen.

Met De Misdaad ( * * * ) sluit regisseur Guy Cassiers zijn Musiltrilogie ingetogen af. In deze indrukwekkende enscenering van Robert Musils roman De man zonder eigenschappen tracht Cassiers een maatschappij in ontbinding innemend te verbeelden en te verklanken. Missie (grotendeels) geslaagd. Al eindigt de trilogie in mineur. De idee om Yves Petry, de winnaar van de Libris Literatuurprijs 2011, uit te nodigen om het slotstuk te schrijven, is verrassend en (te?) gewaagd.

In de tekst voert Petry twee koppels op: Musil en zijn minnares Herma en (uit het boek) de moordenaar Moosbrugger en zijn slachtoffer, een prostituee. Deze vier overleden figuren treffen elkaar in een soort niemandsland waar schriele vioolklanken klinken. De vier stellen elkaar wezenlijke vragen waarop gewone stervelingen nooit een antwoord krijgen (“Waarom vermoordde je mij?” of “Waarom verliet je mij?”). De fascinerende zoektocht naar de beweegredenen van de moordenaar/bedrieger stokt echter door de log gestructureerde tekst. Petry’s tekst lijdt aan een te literaire zinsbouw en een gebrek aan handeling. De tekst is een genot om te lezen maar te statisch om te beluisteren.

Gelukkig stelt de vormgeving van dat niemandsland allerminst teleur. Samen met lichtkunstenaar Enrico Bagnoli beeldhouwt Cassiers een dodenkamer. Het duo gebruikt hiervoor enkele schermen, een tweetal half opgerolde rode lopers en een stapel paletten. Deze attributen vormen de stille getuigen van een meesterlijk spelen (haast tekenen) met licht én het gebruik van een nieuwe techniek, het zogeheten “face morphing“. Hierdoor ontstaat op de achterwand een verbijsterende (en angstaanjagende) versmelting van Leysens en Van Der Aa’s gezichten. Het spel van beide topacteurs met elkaar én met de techniek is manmoedig, indringend en mysterieus. Maar de acteurs worstelen met Petry’s woorden. De zo zorgvuldig gecomponeerde maar te weinig ’theatervriendelijke’ taal wordt door beide acteurs zo helder mogelijk gedebiteerd. Toch levert het slechts bij momenten vonken en wonderschoon, inzichtelijk teksttoneel op.

De Misdaad is een verdienstelijke poging om de drijfveren van een (mis)daad te analyseren. Het stuk is een intieme en bevreemdende apotheose van de trilogie die door de te weinig veerkrachtige tekst net te hermetisch is om echt te beklijven.

Een fragment:

Els Van Steenberghe

Meer info: www.toneelhuis.be