Theater: Het Theaterfestival – Take Off

Festival start met doodverklaring van de traditionele kunstkritiek

Een telefoontje naar Radio 2

‘Dag mijnheer Knudde!’

‘Mevrouw Van Steenberghe.’

‘U bent netmanager van een zender waar de beruchtste theaterrecensent ooit, Wim Van Gansbeke, zijn carrière begon. Van 1976 tot 1987 recenseerde hij voorstellingen in het programma Happening.’

‘Radio 2 is trots op zulk een monument van een man.’

‘Het Theaterfestival, dat vandaag start, presenteert een bloemlezing uit zijn werk. Besteedt u aandacht aan de boekpresentatie?’

‘Avondpost zoomt er kort op in. Van Gansbeke had een typisch geluid en we willen met een kort fragment illustreren hoe Wim de mensen naar theater liet kijken.’

‘Wat jammer dat Radio 2 geen monument van een theaterreporter meer in huis heeft.’

‘Dat waren andere tijden.’

‘Maar zoals er een vaste kok opdraaft in bepaalde programma’s, zo zou er toch ook een vaste theaterreporter kunnen langskomen die de mensen prikkelt om een voorstelling te ontdekken?’

‘(Vurig) Prikkelen, daar gaat het om. Met Radio 2 proberen we zowel nationaal als regionaal ons publiek te prikkelen om aan cultuur te participeren. We zijn niet alleen partner van tal van projecten, zoals het Festival van Vlaanderen, Theater op de Markt te Hasselt of de musicals op het Donkmeer. We trachten ook om, middels onze regionale zenders, meer lokale cultuurevenementen en voorstellingen in the picture te plaatsen.’

‘Niet al recenserend.’

‘Neen, daarvoor is er Radio 1 en Klara. Van Radio 2 kan men geen diepgravende analyses verwachten. We streven ernaar om een zo breed mogelijk publiek te bedienen door een zo groot mogelijke diversiteit aan culturele activiteiten te belichten of er als partner aan te participeren.’

‘U bent een familiezender. Wat met familietheater zoals BRONKS, HETPALEIS of Kopergietery dit brengt?’

‘We zullen ook hun voorstellingen niet zozeer recenseren maar onze regionale redacties kunnen, bijvoorbeeld, naar originele invalshoeken zoeken om die familiecreaties te belichten en op die manier aantrekkelijk te maken voor ons regionaal publiek.’

‘Geeft u eens een voorbeeld van zo een invalshoek?’

‘Wanneer er een bekende Vlaming in de spelersploeg zit, zullen we via hem of haar over de voorstelling berichten.’

‘Zou het dan echt niet kunnen – en nu dromen we hardop – dat er, zoals u met Ward Verrijcken een bevlogen filmkenner in huis hebt, een theaterreporter aan Radio 2 verbonden is? Eentje die ernaar streeft om op een originele, vlotte manier het brede publiek warm te maken voor voorstellingen? Iemand die de luisteraars door het rijke theateraanbod loodst en op reportage gaat bij repeterende gezelschappen? Kortom: een radiomakende ’theaterlover’ die het Radio2-publiek prikkelt voor kunst die iets meer avontuurlijkheid verwacht dan grootschaliger evenementen doorgaans vergen?’

‘(Enthousiast) Dat is niet uitgesloten maar voorlopig heeft zo iemand zich nog niet aangediend.’

Grijp die kans!

We weten genoeg. De heropleving van de kunstkritiek en van de diepgaandere aandacht voor kunst op de familiezender is niet voor meteen. Maar de kans bestaat. Dat pleit voor de openheid van deze zender. Misschien moeten de recensenten én de kunstensector zelf meer kansen durven te nemen en creëren. De sector kan dit doen door een inventiever en intensere PR te voeren. De recensenten door hun mening op een even diepgravende maar inventievere manier te ventileren. Gemeenschappelijk doel: meer mensen laten houden van kunst en dus van de samenleving. Die combinatie (kunst+samenleving) is de sleutel tot een spannende toekomst voor de kunst én de kunstkritiek, de theaterkritiek in het bijzonder.

Die critici staken vandaag, tijdens de start van Het Theaterfestival in de Antwerpse DeSingel, de koppen bij elkaar over het statuut en de mogelijke dood van de (individuele) kunstkritiek. Mógelijke dood, correct.

Al stelt Cutting Edge-collega Bregt Van Wijnendaele dat de individuele kunstkritiek plaats zal ruimen voor een collectieve kunstkritiek op het interactieve web 2.0. Tot op heden weigeren wij te aanvaarden dat wij (of onze job) een soort ‘bedreigde diersoort’ zijn. Dat heeft niets met halsstarrigheid te maken, maar alles met flexibiliteit én met noodzaak.

Net als de natuur, passen we ons maar beter aan de evoluerende omgeving en het veranderende klimaat aan. Kunstkritiek blijft nodig als waakhond én minnaar van een spitsvondige en vinnige kunstensector. De recensent dient de kunst nog steeds tegen een kritisch daglicht te houden. Maar hij (of zij) hoort veel meer rekening te houden met de almaar complexere en grootsere omgeving waarin die kunst gedijt. Kunstkritiek wordt een unieke vorm van maatschappijkritiek. De kunstwerken die de maatschappij genereert, worden door een recensent als een exponent van én reflectie op die samenleving beschouwd en als dusdanig naar waarde geschat.

Vanavond brengt Radio 2 verslag uit van de boekpresentatie. De presentatie is de aftrap van het Theaterfestival waar u de meest markante voorstellingen van het afgelopen seizoen kan beleven. Laat het verslag op Radio 2 de aftrap zijn van (veel) meer begeesterde, geëngageerde Radio2-aandacht voor die markante voorstellingen tijdens het seizoen.

Els Van Steenberghe

www.theaterfestival.be