Theater: Het lied van de krekel, Hotel Witlox

‘Het lied van de krekel’ is zo fragiel en intiem als krekelgezang.

Vorige week donderdag, 4 augustus 2011, schoot het jaarlijkse Festival Boulevard voor de 27ste keer uit de startblokken. Tot 14 augustus bezet dit podiumkunstenfestival de stad Den Bosch. Op de meest voorspelbare én meest vreemde locaties worden zowel werk van gevestigde (inter)nationale waarden als creaties van jong talent aan het publiek gepresenteerd.

Zwijnengejank en pianogetokkel

Uit Vlaanderen is onder meer NTGents Ginds, tussen de netels te ontdekken. En dinsdag 9 augustus 2011 woonden we de première bij van twee voorstellingen met wortels in België én in Nederland. G.R.I.P. ( * * ) van de net afgestudeerde theatermaker Arnaud Deflem beet de spits af, in de kleine zaal van de Verkadefabriek. De uit Hasselt afkomstige Deflem zwaaide net af aan de Fontys Academie voor Drama te Tilburg. Vorig jaar won hij met zijn voorstelling Honger! de prestigieuze Entreeprijs tijdens de 2010-editie van het Festival Boulevard.

Dit jaar creëerde hij, onder de vleugels van zijn gloednieuwe gezelschap DEFDEF (waaraan ook regisseur Heidi De Feyter verbonden is), het donkere G.R.I.P. Daarin trachten drie zussen grip op hun leven te krijgen. Tevergeefs. Het geheel speelt zich af in morsige openbare toiletten. De drie zussen (stuk voor stuk magere acteerprestaties) lopen in korte Tiny-achtige jurkjes over de scène, met de voeten in stevige, zwarte legerschoenen. Alles aan deze voorstelling ademt de tomeloze ambitie van een jonge regisseur uit. Een jong talent dat veel wil vertellen, beïnvloed is door onder meer de bevreemdende taal van Stef Lernous (artistiek leider van Abattoir Fermé), veel betekenislagen in zijn werk wil verweven maar daardoor een beetje het overzicht op het geheel kwijtraakt.

Het resultaat is een vrij chaotische voorstelling waarin drie actrices (met elk een te zwakke tekstzegging) wat aanrommelen en de beelden maken die de regisseur verlangt te zien. De stille beelden en het spel met de pop (de enige, écht aanwezige man in het leven van de drie meisjes) zijn het sterkst.

Dat Deflem daarenboven in het begin- en slotbeeld een hangbuikzwijntje over de scène laat lopen, maakt zijn regie ‘avontuurlijk’ maar niet sterker. Meer zelfs, beide scènes zijn vooral een jammerlijk staaltje van hoe dieren, volgens ons, niet moeten gebruikt (of misbruikt?) worden op een scène. De regisseur voert dit beestje op zonder dat dit stevig geankerd is in het verhaal. Het dier wordt enkel opgevoerd omdat het schattig knort, hartverscheurend schreeuwt en als zwijn door het leven gaat (en zodoende een verwijzing moet zijn naar hoe de drie meisjespersonages zich ‘als zwijnen’ voelen). Dit is een weinig respectvolle attitude naar de dieren én de personages toe.

Krekeltoneel

Zo schel als G.R.I.P. begint (met zwijnengeschreeuw), zo zacht begint Het lied van de krekel ( * * * ). Met de pianoklanken van Laetitia van Krieken, huiscomponist van het productiehuis Hotel Witlox. Dit huis, opgericht in 2007 en gegroeid uit de samenwerking (onder andere bij het toenmalige Nederlandse theatergezelschap de Wetten van Kepler) van auteur en acteur Herman van de Wijdeven, muzikant Laetitia van Krieken en vormgever Simon Haen.

Het is een Nederlands-Vlaams muziektheatercollectief. Het maakt intieme voorstellingen, waarin taal en (live uitgevoerde) muziek op unieke wijze worden verweven. Het werd opgericht door schrijver/acteur Herman van de Wijdeven, componiste/muzikante Laetitia van Krieken en vormgever Simon Haen. In 2010 heeft regisseuse Nathalie Roymans zich bij hen vervoegd. Ze wonen en werken in en vanuit De Kempen, een gebied dat ze beschouwen als een sociale en culturele eenheid, ondanks het feit dat het door een landsgrens doorsneden wordt. HOTEL WITLOX werkt samen met De Warande in Turnhout en De Nwe Vorst in Tilburg en heeft zo aan beide zijden van de grens een stevige voet aan de grond.

Voor Het lied van de krekel schreef Van de Wijdeven een teder liefdesverhaal over een Nederlandse soldaat die in toenmalig Nederlands-Indië een meisje bezwangerd. Van de Wijdeven zélf speelt de soldaat krachtig en gevoelig. Emmanuelle Maridjan-Koop vertolkt de vrouw soms iets te dramatisch. Vooral tijdens de monologen legt ze iets te veel gevoel in haar woorden en wil ze de poëzie net te sterk benadrukken. Met omgekeerd effect.

Het duo bevindt zich, samen met van Krieken die live muziek speelt, in een prachtig decor van Simon Haen waarvan het laagwaterbassin en de houten loopbruggen verwijzen naar de rijstvelden en de kloof tussen de geliefden.

Dit is gepolijst, rakend muziektheater. Ondanks Maridjan-Koops onevenwichtige spel en de soms te luide en holklinkende muziek, wellicht te wijten aan de synthesizers die van Krieken bespeelt in de plaats van een ( voor een klein gezelschap mogelijk te dure) akoestische piano te bespelen.

Els Van Steenberghe

WWW.FESTIVALBOULEVARD.NL EN WWW.WARANDE.BE