Theater: Embrasse, Productiehuis Brabant / BRASART

Hoertjes, bandwerk en choco. Daarmee schetst regisseur Leen Braspenning de hunker in het leven van elke vrouw (en man).

‘Ik krijg het schijt van bescheidenheid!’ Aan het woord is een heerlijk bandeloze Katelijne Verbeke in een regie van de jonge theatermaakster Leen Braspenning. In deze Embrasse ( * * * 1/2) deelt Verbeke de scène met Karlijn Sileghem en twee jonge vrouwen alias acteertalenten (Roos Van Vlaenderen en Marie-Ange Gillis). Verbeke en Sileghem stuwen de voorstelling voort met hun ervaring maar weten perfect te doseren zodat ze nergens hun minder ervaren medespelers overklassen. Klasse!

Vrouwenzaken

Vooreerst: wie is Leen Braspenning? Braspenning ontdekte op haar zeventiende dat ze een intuïtieve liefde voor het theater koestert. Toch studeert ze eerst Beeldhouwkunst aan de Sint Lucas academie te Gent. Tijdens die opleiding gaat er steeds meer tijd naar de drie amateurtheatergroepen waar ze onder meer als regisseur actief is. In 2003 start ze de opleiding tot docent drama aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten te Tilburg. Daar studeert ze in 2007 af en wint er meteen de Jacques De Leeuw Jong Toptalentprijs. In maart 2008 wint ze vervolgens de DIORAPHTE stimuleringsprijs voor jonge theatermakers. En in september 2009 valt ze wederom in de prijzen. Voor haar voorstelling Disco Pigs ontvangt Braspenning de BNG Nieuwe Theatermakersprijs 2009. Met dat prijzengeld, 45.000 €, maakte zij bij Productiehuis Brabant Embrasse.

Braspenning maakt ook deel uit van ‘De Collectie’ van dit productiehuis. ‘Onder de noemer De Collectie gaat Productiehuis Brabant een intensieve samenwerking aan met een zestal regisseurs, choreografen en schrijvers, die met steun van het productiehuis kunnen ontdekken wat ze nog meer in hun mars hebben. Bovendien stelt het productiehuis budget beschikbaar voor randactiviteiten, zoals onderzoek, exposities, scholing en debatten.’

Embrasse toont aan waarom Braspenning een prijzenbeest is, een Collectielid is én een taal bezit die even veelbelovend als pril is.

Chocoladedrift

De voorstelling is ‘al begonnen’ wanneer het publiek in de zaal komt. Er weerklinken metalige slagen in een regelmatig ritme dat aan een hartslagritme doet denken. Zo combineert Braspenning in dit geluid de focus van de voorstelling: het hart in het fabrieksleven of de fabriek die een hart is.

Roos Van Vlaenderen en Katelijne Verbeke starten de voorstelling aarzelend op als twee hoertjes, een jonge en een ervaren rot in ’t vak, die besluiten om hun leven te ‘beteren’. Ze verruilen het erotische bandwerk voor het meer monotone bandwerk: potjes chocoladepasta dichtschroeven en stapelen. ’t Is pas als de band letterlijk in werking treedt, dat ook het ritme van de voorstelling op kruissnelheid raakt.

Wat in het begin aarzelend en te stuiterend verloopt – de kennismaking met de personages middels stroef gemonteerde monologen en de knappe maar iets te weinig ingebedde video die op de achtergrond wordt geprojecteerd – blijkt later de voorzichtige en nog iets te weinig vloeiend gecomponeerde aanloop naar een heus familiedrama.

Braspenning en auteur Annemarie Slotboom hanteren de chocoladefabriek als een metafoor voor het verkrampte leven dat (te) veel vrouwen leiden omdat ze de perfecte moeder en echtgenote willen blijven. Ook al maken echtgenoot en kinderen hen het leven zuur. Zulke moeders proberen hun gezin te organiseren als bandwerk. Maar mensen zijn geen chocopotjes die je vult en dichtschroeft. ‘Mensen moeten’, aldus Verbekes personage, ‘hun sluizen openzetten’. In Embrasse schetst Braspenning de botsing tussen twee verkrampte, gehuwde vrouwen, een extreem loslippige vrouw en een jonge deerne die tussen beide opties moet kiezen. Het levert een beklijvend portret op van de vrouw als organiserend, bevredigend, bemoederend en manminnend wezen, al gaat ze er zelf aan ten onder.

Braspenning houdt niet van mensen die beweren dat ze perfect in evenwicht zijn. Ze gelooft dat niet. Haar personages zijn mensen vol tegenstrijdige emoties. De confrontatie tussen deze personages levert heilzaam vuurwerk op, zo blijkt ook uit Embrasse.

Deze jonge regisseur heeft nog moeite met het organisch opbouwen van de spanning maar slaagt er wel in om boeiende personages te tekenen. De afwikkeling van de plot is tamelijk voorspelbaar maar die voorspelbaarheid wordt ruimschoots goedgemaakt door het spelplezier, de pittige tekstfragmenten en het vinnige scènebeeld.

Els Van Steenberghe

Embrasse, Leen Braspenning. Gezien op 12 januari 2011. Meer info en een boeiend video-interview met Braspenning vindt u op: www.productiehuis.nl/leen