Els Van Steenberghe

Theater: Demonen, De Queeste

Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Designmeubels in een loft zijn hét symptoom van demonen in uw hoofd. Dat leert u bij De Queeste.

Een lamp uit een operatiekamer als keukenlamp(je). Zetels die te schoon (en te hard) zijn om in te zitten. Ranke vazen waarin keurig geschikte zwarte bloemen staan. Deze meubels willen schoon en sfeervol zijn, maar ze zijn vooral kil en hard. Ze staan te pronken, aldus het Hasseltse produtiehuis De Queeste, in ‘lofts‘ van dertigers die met een onberispelijk interieur trachten de chaos in hun hoofd te sussen. Tevergeefs.

Typisch dertigers

Huisregisseur Domien Van Der Meiren – zelf een pronte dertiger – las in Demonen (1982) van de Zweedse auteur Lars Norèn hét verhaal waarin veel generatiegenoten verstrikt raken. Net wanneer hun leven op kruissnelheid raakt, blokkeren die dertigers. Omdat ze twijfelen aan zichzelf, aan hun relatie en aan hun toekomst. Om zot van te worden. Ze gaan gebukt onder het kabaal dat de demonen in hun hoofd maken. Zo blijkt uit Demonen ( * * * 1/2).

Norèn voert twee koppels op. Enerzijds zijn er Frank en Katarina, anderzijds Jenna en Tomas. Frank en Katarina omringen zich met design en luxe om de kilte in hun hart en relatie te maskeren. Ze doen niets anders dan ruziën. Hun liefde verschrompelt tot haat. Aan de vooravond van de begrafenis van Franks moeder (de urne met haar as werd netjes door de post thuis afgeleverd…) loopt de spanning zodanig hoog op dat ze besluiten hun onderburen uit te nodigen. Tomas en Jenna lijken, samen met hun kroost, een normaal gezinnetje waarin alles rustig en vredevol is. Naarmate de avond (en de nacht) vordert, blijkt het tegendeel waar te zijn. De zorg voor de kinderen en de drukte van het dagelijkse bestaan weegt zwaar door, doet hen van elkaar vervreemden en maakt hen hondsmoe.

Deze vier existentiële wrakken laten tijdens de nacht langzaam hun masker van welopgevoedheid vallen. Wat rest zijn losgeslagen, compleet verwarde mensen die in hun zoektocht naar liefde, geld, macht en ‘standing’ verdwaald zijn. Hun leven lijkt gelukkig, zorgeloos en succesvol. Maar dat is slechts schijn. Eigenlijk doen ze niets anders dan dolen door een bestaan dat ze te druk, te leeg, te kil, te onbevredigend vinden. Ze hebben alles maar ze missen het belangrijkste: de kunde om in harmonie van het leven en elkaar te genieten.

Typisch De Queeste

Norèn, pittig vertaald door de Nederlandse auteur Karst Woudstra, schetst deze weltschmertz in vlammende oneliners én ijzersterke beelden. ‘Normaal gezien volg ik de regieaanwijzingen van een auteur niet’, aldus regisseur Domien Van Der Meiren, ‘maar dat geldt niet voor deze tekst. Norèn levert niet alleen de juiste woorden maar ook de scherpste beelden’. Het ‘enige’ wat Van Der Meiren nog zelf moest doen, was een geschikte locatie te vinden.

De Queeste (opgericht in 1997) draagt zijn thuishaven een warm hart toe en tracht zo aanwezig mogelijk te zijn in de stad. Door, bijvoorbeeld, de creaties (waarin ze niet zelden flirten met repertoirestukken) op locatie te spelen. Demonen speelt in het voormalig postsorteercentrum van Hasselt. Het gebouw wordt binnenkort volledig hertimmerd tot een stijlvol complex vol kantoren en, jawel, lofts. ‘Dat is dus de uitgelezen locatie om dit stuk te spelen’, aldus Van Der Meiren.

Demonen speelt in een immense ruimte met zicht op de neonverlichting van de lokale nachtwinkels en pittazaken in de Hasseltse stationsbuurt. Die ruimte is het appartement van Frank en Katarina. De scenografie (witte meubels, vreemdsoortige designspullen) maakt de ruimte troosteloos en krampachtig. Het is een adequate verbeelding van het leven van Frank (een indrukwekkende Bram De Win) en Katarina (een overtuigende Lien De Graeve). Beide acteurs steken iets te heftig van wal waardoor hun personages tijdens de eerste scènes iets gekunstelds krijgen. Bovendien is het even wennen aan de akoestiek van de ruimte.

Demonen komt tergend traag, als een aftandse dieselmotor, op gang. Maar neemt gaandeweg een razende vaart en sleurt het publiek mee in een fascinerende toneeltrip waarin crashende mensen angstwekkend herkenbaar gespeeld worden door een puik spelerskwartet. Die spelers worden met een niet al te dwingende en gezwinde regiehand geleid. De regie blinkt uit in respect voor de tekst, de acteurs én het publiek. Van Der Meiren regisseert als een minzame toeschouwer: met veel aandacht voor ritme, spitse taal en heldere scènebeelden. De apotheose van het stuk is de implosie van de vier personages. Door die apotheose uiterst sober en verstild te ensceneren, creëert Van Der Meiren een verraderlijk shockeffect bij het publiek.

Net voor het applaus hangt er eventjes een onwennige, sprakeloze stilte. Want Demonen is listig, kwaliteitsvol teksttheater dat net niet te absurd is en daardoor treffend herkenbaar wordt. Het confronteert ons, als toeschouwer, met de demonen in ons hoofd. Die we meestal kunnen we weerstaan. Door louterend theater over die demonen bij te wonen. Bijvoorbeeld.

Els Van Steenberghe

Demonen, De Queeste. Gezien op 8 september 2011. Meer info: www.dequeeste.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content