Theater: De wittesokkenbrigade

Abke Haring jaagt in ‘Trainer’ (Toneelhuis) zichzelf en vijf andere performers de kunstig vormgegeven scène op om te tonen hoe we in een verroest systeem gevangen zitten én eraan kunnen ontsnappen.

The Play = Trainer

Gezelschap = Toneelhuis

In een zin = Trainer is haast een nieuw genre: ‘beeldende kunsttheater’. Haring slaagt er steeds beter in om haar abstracte beelden en woorden herkenbaar en daardoor treffend te maken.

Hoogtepunt = Het moment waarop een van de personages besluit om uit het systeem te breken en daarvoor eerst moet trachten uit zijn geconditioneerde bewegingspatroon te breken. Misha Downey danst de scène terwijl Harings personage van binnenuit lijkt te exploderen.

Score = * * *

Quote = ik heb mij een dier gevoeld / als ik / stukken van mijn vacht verliezend / hopend op wat daglicht me uit mijn lichaam / een weg naar buiten vocht / naar waar het onbekend was / het licht zo scherp helder / ik wist niet wat ik vinden wilde.

Routine is een noodzakelijk kwaad. Eraan ontsnappen is iets wat we allemaal wel eens willen. ‘Waarom doe je het dan niet?’, vraagt Abke Haring zich af in Trainer. Maar het is niets voor Haring om die vraag zo banaal recht voor de raap te formuleren. Haring schrijft en spreekt in uitgebeende poëzie. Haar woorden laat ze als regendruppels (of zijn het tranen?) op een kunstwerk vallen.

Dat kunstwerk is in dit geval het decor en dat is bij Haring veelal van de meesterlijke hand van Jean Bernard Koeman. Hij creëerde voor Trainer een soort onderwereld met een draaiend gevaarte (het lijkt een beetje op een kleine ruimtecapsule), een felgele torenachtige steiger (als uitweg richting de bovenwereld) en een soort bureau of cockpit vanwaar alles (de wereld?) te besturen is.

In die ruimte staan vijf personages te staan. In het begin zie je amper wie spreekt omdat ze zo versteend op de scène staan. Allemaal in beige tenuetjes, witte sokken en sportschoenen. Het lijken arbeiders. Of gevangenen? Of beide? Haring schreef een tekst over opgesloten zitten in jezelf, in je wereld en omgeving en er willen uit losbreken. Tijdens de voorstelling beginnen de personages almaar feller te bewegen en persoonlijker opmerkingen te maken over elkaars (slechte) gewoontes. Tot het een van hen te veel wordt. De uitbreekscène die Misha Downey dan danst, was tijdens de première vooral intrigerend omdat Haring achter hem de hele uitbreekscène werkelijk en haast tot huilens toe meebeleefde. En dan begrijp je dat haar werk in de eerste plaats over haar frustraties en verlangens gaat maar dat ze die door een secure en ver doorgedreven esthetiek en poëzie in woord, beeld en klank weet te delen én herkenbaar te maken voor haar publiek.

Harings theater is bijna een genre op zich: ‘beeldende kunsttheater’. Het is theater met een decor als beeldende kunstinstallatie waarin de levende lijven dankzij een ingewikkelde choreografie voor lijf, leden én mond het beeld niet verstoren maar net verrijken. Koemans creatie is de ideale omgeving waarin Harings denken en woorden perfect gedragen en gecommuniceerd worden. En dat is, in Harings geval, ontzettend belangrijk. Waar haar creaties al eens te hermetisch waren, zoekt en vindt ze nu steeds beter een elegant evenwicht tussen fascinerende abstractie en heldere herkenbaarheid. Allerminst routineus!

Smaakmaker:

Trainer from Toneelhuis on Vimeo.

Els Van Steenberghe

Meer info: www.toneelhuis.be