Theater: De Pijnders, Compagnie Cecilia en Theater Antigone

Hoe dragen mannen hun verdriet? Verkrampt, trots en dansend. Sierens’ spelers tonen hoe het kan. En het raakt.

‘Ik heb het gevoel altijd maar te verouderen en mijn vriendin verjongt precies maar altijd.’ En krak deed er iets in het publiek. ‘De dood van een kind verwerken, duurt zes jaar. Om het verlies van twee kinderen te verwerken, spreken de therapeuten niet meer van een termijn.’ En nog eens: krak.

Het eerste citaat is van Titus De Voogdt alias ‘Pijnder’ met zwakke gezondheid Stoffel. Het tweede is er een van Joris Hessels, evengoed ‘Pijnder’ en boer Andies. Zij zijn twee van de zes mannen die lid zijn van De Pijnders, een club van potige mannen die jaarlijks de heiligenbeelden tijdens de processie door het dorp zeulen. Zoiets vergt veel oefenen én veel vergaderen.

Op de wip

Regisseur en auteur Arne Sierens is zo gewiekst om zijn stuk, De Pijnders ( * * * ), net tijdens die vergaderingen te laten afspelen. Want vergaderen, dat is veel vaker ‘uw hart luchten’ dan dat het puur, zakelijke afspraken maken is. Tijdens dat vergaderen, ontpoppen de zes mannen zich tot gehavende individuen.

Balancerend op de ingenieuze wipplank van scenograaf Guido Vrolix – een treffende verbeelding van wat die mannen betekenen voor elkaar – vertolken de zes acteurs elk hun personage met overtuiging, kracht en emotie. Een typische melange voor ‘Sierensstukken’. Enkele maanden konden de performers ‘marineren’ in een bad van heiligenbeeldendragers en processies maar evengoed van zieltogende landbouwers. Zo improviseerden ze een (lange) voorstelling die soms piekt, soms doet lachen en soms hapert door een wat stroeve montage van de scènes. De montage lijkt even los en rommelig te zijn als een doordeweekse clubvergadering. De ploeg maakt het zichzelf echter niet gemakkelijk door te kiezen voor zulk een meanderend, sluw ritme.

Als een rivier

Want Sierens spurt nu eens niet van emotioneel hoogtepunt naar explosieve piek. Hij sluipt van pijn naar hartzeer en van schouder naar schouder. Samen met choreograaf Ted Stoffer kneedde hij zijn acteurs tot prachtige stereotiepen van mannen die noest én elegant worstelen met hun emoties. Ze dragen elkaar, letterlijk en figuurlijk. Johan Heldenberg, Dominique Van Malder, Titus De Voogdt, Robrecht Vanden Thoren en Tom Vermeir. Klasbakken die soms struikelen maar vaak een subtiel evenwicht vinden tussen ingetogen dansen en uit volle borst acteren. En Joris Hessels verbaast mogelijk het meest. Om zijn waaghalzerij. Hij belichaamt letterlijk een Permekefiguur en begeeft zich hiermee op spiegelglad, melodramatisch ijs. Maar brengt het er indrukwekkend goed van af.

Mede dankzij jazzgitarist Jean-Yves Evrad en zijn musicerende compagnons (Eric Thielemans en Sébastien Boisseau) die zich meesterlijke ‘dragers’ én aandrijvers van het spel tonen.

De Pijnders is een voorstelling als een rivier. Dat stroomt en klotst en zwiert en draait. Soms traag. Soms snel. Soms botsend. Soms kabbelend. Maar ernaar mogen kijken en luisteren, doet deugd. Het zalft. Troost. Verrast. Ontspant. Verwart. En het raakt. Het is theater zoals het leven is.

Els Van Steenberghe

Meer info: www.compagniececilia.be en www.antigone.be