Theater / dans: Dans Dans, Toneelgroep Ceremonia en Les Ballets C de la B

Veel ambitie, weinig resultaat…

Zo hard uw best doen en toch mislukken. Het is des mensen en het overkwam de makers van Dans dans ( * * oe), afgelopen donderdag. De voorstelling liet ons verweesd achter en kon ons – op enkele grappige of rakende beelden na – niet ontroeren nog boeien.

De eerste keer

Dans dans moest de eerste dansregie worden van wijlen Eric De Volder. Zijn plotse dood op 28 november 2010 stuurde die plannen in de war.

Het was een van de vaste acteurs van Toneelgroep Ceremonia, Hendrik Van Doorn, die ging aankloppen bij Les Ballets C de La B, het Gentse dansgezelschap waar momenteel vier choreografen (Christine Desmedt, Koen Augustijnen, Lisi Estaras en Alain Platel) werken. Van Doorn trof er in Lisi Estaras, Nicolas Vladyslav en Lara Barsacq de kompanen die samen met hem een voorstelling wilden maken.

Van Doorn licht toe, in een interview met Ellen Stynen, Toneelhuis-dramatug en ex-dramaturg van Toneelgroep Ceremonia:

Ik keer er erg naar uit om deze dansvoorstelling te maken, na 17 jaar Ceremonia, eens in een heel andere context te werken, met mensen die ik niet ken, in een discipline die ik niet ken. Ook het feit dat het een collectief proces zou worden, sprak me erg aan. Iedereen is maker, choreograaf en danser tegelijk.

De laatste keer?

Van Doorn is echter in de eerste plaats een (sterk) acteur. Dat zorgde voor een onevenwicht in de voorstelling, ook al trachtten de makers dit zeker niet te verdoezelen en maakten ze er zelfs een uitgangspunt van.

Van Doorn opnieuw:

Ik heb veel filmpjes bekeken die met dans en het gedrag van dieren te maken hebben. Verder heb ik me niet voorbereid. Maar ik stond ervan versteld hoe vanzelfsprekend alles ging. Nico en Lara [ de hoogzwangere Lisi Estara danste niet mee maar creëerde wel mee ] hebben een vocabulaire als danser. Mijn ingang is veel theatraler. Als danser ben ik een ongeschreven blad; ik heb geen enkele bagage. Die uitgangssituatie heeft het concept van de voorstelling mee bepaald. We zijn beginnen zoeken vanuit een oorspronkelijkheidsgedachte: wat als je op elk vlak van nul moet beginnen? Dat idee hebben we tot in zijn uiterste consequentie doorgetrokken. Wat als je in het bezit bent van een tekensysteem, maar niet weet wat die tekens zijn of wat ze willen zeggen? Je bent drager van betekenissen, maar de betekenis is nog niet ingevuld of is misschien verloren gegaan.

Dit is een mooi uitgangspunt dat echter niet resulteert in een overtuigende voorstelling. Dans dans begint uiterst intiem. In een volstrekte stilte en duisternis. Langzaam ‘ontwaakt’ Van Doorn en lijkt hij zijn lichaam (en de mogelijkheden ervan) voor het eerst te ‘ontdekken’. Ook Vladyslav exploreert de virtuositeit van zijn lichaam en Barsacq is de laatste die uit haar standbeeldpositie ontdooid.

En dan?

Euhm, weinig. Het publiek lijkt getuige te zijn van een reeks in stilte uitgevoerde dansimprovisaties. Het lijken improvisaties omdat er een doorgedreven dansdramaturgie ontbreekt die de verschillende bewegingszinnen tot een stevige ‘danstekst’ maakt. Er spat evenmin emotie van de scène, behalve die enkele keren wanneer Van Doorn beroep doet op zijn sprekende mimiek. Dan gooit hij een lijntje uit naar het publiek dat hij onmiddellijk weer intrekt. Gevolg: einde dialoog met het publiek en einde empathie bij het publiek.

‘Schoenmaker blijft bij uw leest’, is een al te clichématig bedenking die we dapper onderdrukken. Maar waarom omzeilt Van Doorn zijn acteertalent? Hij zoekt naar een taal als danser en toont zich daardoor uiterst fragiel. Die fragiliteit turnt hij echter niet om in een sterkte. Hierdoor ontmaskert hij zichzelf als zoekende maker. Een zoektocht ensceneren wordt pas interessant voor een publiek als die zoektocht universeel en (voor het publiek) herkenbaar en beleefbaar gemaakt wordt. Dans dans blijft iets te hard steken in een dollen met het dansende lichaam zonder meer.

Pas naar het einde van de voorstelling toe ontstaan er enige vonkende beelden die refereren naar de manier waarop mensen zich trachten overeind te houden en aan elkaar vast te klampen, vaak tevergeefs. Maar dat slot had het begin moeten (kunnen) zijn.

Els Van Steenberghe

Dans dans; Toneelgroep Ceremonia & Les ballets C de la B. Gezien op 9 juni 2011. Meer info : www.toneelgroepceremonia.be