Theater: ‘Caligula’ toont de clown in Sadam Hoessein

Mokhallad Rasem jaagt je het schaamrood op de wangen in zijn enscenering van Albert Camus’ ‘Caligula’.

‘Wat doen mensen elkaar toch allemaal aan?’, die vraag stel je je tijdens het bekijken – en beleven – van Caligula ( * * ), de nieuwe creatie van Mokhallad Rasem waarmee het festival Antwerpse Kleppers opende.

De voorstelling is geïnspireerd op de gelijknamige theatertekst die Albert Camus in 1941 schreef. Camus creëerde tot 1958 verschillende versies van de tekst. Versie na versie werd het hoofdpersonage wreder. Rasem maakt geen eenvoudige enscenering van de tekst(en). Hij monteert een reeks indringende beelden die de gruweldaden van machthebbers tonen en veroordelen als ‘clownstreken’.

Rasem staat met zijn vier acteurs en een virtuoze muzikant op de scène. Hij helpt decorstukken aan- en afvoeren en fotografeert ‘zijn’ soldaten die allerlei gruweldaden uitbeelden, al dan niet opgezweept door de muziek. Elke scène wordt voorafgegaan door authentiek videomateriaal uit Rasems geboorteland (Irak) dat hij in 2006 ontvluchtte. De harde beelden van mensen die gemarteld en gedood worden, vormen telkens de aanzet tot een ‘spelletje’. In een helverlichte circuspiste verbeelden de acteurs hoe een dictator zijn volk martelt, uithongert, dood en wezenloos achterlaat.

Zo schildert Rasem dictators – Saddam Hoessein in het bijzonder – af als op spelletjes beluste clowns. Hij toont hoe dictators vervaarlijke wezens zijn die ooit, als kind, moordspelletjes speelden en daar als volwassene lustig mee verdergaan. Hun glimlach is intussen een lach van grime geworden en het springkasteel waar ze als kind in speelden, is een echte burcht geworden van waaruit ze het moorden en martelen dirigeren. Omringd door bevallige vrouwen.

Rasem maakt sterke beelden die – in tegenstelling tot de videobeelden – niet raken door hun hardheid maar door de speelsheid en de onschuld die er van af straalt. ‘Kunst maakt alles verteerbaar’, mompelt een van de actrices tussen de verschillende scènes door. Als toeschouwer kan je dat enkel beamen. Je kijkt naar de circuspiste, je consumeert de beelden maar je wordt amper geraakt door wat de beelden suggereren. Dat maakt dit stuk – waarvan spel en ritme nog voor verbetering vatbaar zijn – tegelijkertijd luchtig en erg confronterend.

Els Van Steenberghe

De voorstelling gaat in het najaar op tournee.

Info: www.toneelhuis.be en www.monty.be