Theater: Bloeden, tieren en schreien: Tsjechov/het leven volgens Luk Perceval

NTGents ‘Platonov’ is ontwrichtend en onbeschaamd eigenzinnig theater dat intrigeert en zichzelf soms klemrijdt.

The Play = Platonov

Gezelschap = NTGent

In een zin = Dit stuk doet pijn aan de ogen en de oren. Het is een uitdaging om het te spelen én te beleven.

Hoogtepunt = Het einde waarop spelen dansen wordt (of kronkelen van de levenspijn).

Score = * * *

Quote = ‘Uit stront worden we geboren en in de stront sterven we.’

Luk Perceval speelt met vuur in zijn enscenering van Tsjechovs Platonov. Meer bepaald: het vuur van zijn acteurs. Want neen, zij kunnen geen energie halen uit opkomen en afgaan en er zijn geen rekwisieten of decorstukken waaraan ze zich letterlijk of figuurlijk kunnen optrekken…

Wat is er dan wel? Er is een spoorlijn waarop een piano en de melancholisch zingende – eerder operatesk ‘huilende’ – pianist Jens Thomas traag over de scène ‘spoort’. Van linksvoor naar rechtsachter. Dit indrukwekkend tableau vivant verbeeldt het leidmotief dat zo typisch is voor Tjechovs stukken: het beeld van de trein als de manier om de verveling des levens te ontvluchten. Helaas: het ontbreekt Tsjechovs personages aan moed om te vluchten.

Perceval ontneemt ook zijn acteurs de kans om te vluchten in dialogen, meubels of coulissen. Hij dwingt hen tot anderhalf uur wezenloos de zaal in staren terwijl ze hun verdriet, eenzaamheid, verstarring, twijfel en wanhoop uit schreeuwen, schreien of knijpen in de broek, de bips of het rokje.

Bert Luppes vertolkt Platonov met gans zijn lijf. De weinige Tsjechovwoorden die Perceval niet schrapte, vult Luppes aan met een verbluffende, magistrale mimiek en lichaamstaal. Hoe oogt bodemloos verdriet? Zoals Luppes op de scène staat, straalt en er al eens af dondert… Ook Elsie De Brauw en Steven Van Watermeulen vinden een sterke ‘verbeelding’ van hun personage. Want het schrijnende beeld primeert hier op de verbale taal. De weinige woorden die resten, schetsen een van Weltschmerz zinderend tafereel. Het verlangen naar vrijen, drinken, eten en samenzijn wordt op alle mogelijke manieren uitgedrukt maar nooit bevredigd.

Het maakt deze Platonov tot een beklijvende metafoor voor de stilstand waarin een door angst verteerd leven (of dito samenleving) verzeild raakt. Dit stuk doet pijn aan de ogen en de oren. Het is een uitdaging om het te spelen én te beleven. Maar is het een lange, intense trip? Net niet. Ziehier, de achillespees van Platonov: er wordt voluit op het vuur van de acteurs ingezet en iets te weinig op het aanwakkeren van dat vuur. Niet elke acteur kan anderhalf uur lang pijn uit zijn lijf pompen en dat dan even sober als sterk uitstralen. Toch is Platonov, ondanks die speldipjes, een bijzonder fascinerende belevenis. Omdat deze verstilde creatie bovenal intrigeert door de meesterlijk gecomponeerde scènebeelden waarin zang, van emotie trillend spel en gespuwde (of gefezelde) spraak elkaar versterken. Daarin toont zich de geniale én moedige regiehand van Luk Perceval.

Smaakmaker:

Els Van Steenberghe

Meer info: www.ntgent.be