NTGent maakt van Wieringa’s ‘Dit zijn de namen’ glad toneel

Johan Simons gaf de Duitse regisseur Philipp Becker een enorme kans om brandend actueel theater te maken. Theater dat maatschappelijk het verschil kan maken. Becker grijpt die kans helaas niet.

NTGents theaterbewerking van Tommy Wieringa’s succesroman Dit zijn de namen , over de verstrengeling van het leven van een politiecommissaris met de levens van enkele vluchtelingen, wordt gedomineerd door een blankhouten schans. Het gevaarte neemt de hele scène in beslag. Het is een strak, ‘designglad’ decor mét een treffende boodschap: wat een vluchteling ook probeert, hij geraakt niet over die gladde muur, hij komt vooruit noch hogerop maar glijdt altijd terug in het niemandsland dat grenst aan het ommuurde, zo begeerde land dat een nieuwe, veilige thuis zou kunnen zijn. Strakker en gladder kan de situatie van talloze migranten niet verbeeld worden. Dit is meteen het strafste beeld van de hele voorstelling…

Nog voor het stuk start, wandelen de acteurs de scène op en troepen samen aan de zijkant van het podium, naast de schand. Ze hangen rond, wegens gebrek aan een thuis. Tot Steven Van Watermeulen zich uit de groep losmaakt, naar de rand van de scène gaat en vraagt: ‘Beste mensen, houd uw duim en wijsvinger tegen elkaar…’. Van Watermeulen spreekt ons zó aan dat we ons net niet aangesproken noch verplicht voelen om duim en wijsvinger daadwerkelijk op elkaar te plaatsen. Schrijnend is dat, en typerend voor de rest van de voorstelling: dit is een stuk over vluchtelingen waarbij de makers erover waken dat het publiek zich niet aangesproken voelt. Nochtans spelen alle acteurs voortdurend naar het publiek, net zoals in andere voorstellingen over vluchtelingen zoals De kinderjaren van Jezus in Toneelhuis en Ceux que j’ai rencontrés ne m’ont peut-être pas vu in Théâtre National en Nimis Groupe. Nimis Groupe doet er alles aan opdat het publiek zich aangesproken zou voelen. NTGent doet er vooral alles aan om Wieringa’s verhaal over vluchtelingen zo getrouw mogelijk te vertellen. Het stuk geeft zin om het boek te (her)lezen. Niet alleen omdat de taal zo secuur gecomponeerd is maar omdat je de plot eerder vermoedt dan begrijpt…

Regisseur Philipp Becker slaagt er daarenboven nauwelijks in om zijn acteurs – waaronder kleppers als Frank Focketyn, Mark Verstraete en An Miller – te inspireren. Iedereen speelt zijn rol haast ingehouden, in te propere, rafelige lompen van kleren. Van Watermeulen keert zich binnenstebuiten en zet een eenzame commissaris Pontus Beg neer. Je hangt aan zijn van frustratie verwrongen lippen. Hij redt, samen met Risto Kübar, het stuk van de kille, dodelijke saaiheid. Want wat een intrigerende vertolking zet die Kübar neer. Hij is een van de spelers die samen met Simons de oversteek maakte van de Münchner Kammerspiele naar NTGent. Hij zet zijn hele lijf in om de jongen van de groep vluchtelingen te vertolken en geeft, samen met Van Watermeulen, het stuk veerkracht en leven. Als Duitstalige tracht hij bovendien elk woord Nederlands zo goed mogelijk te prononceren. Daardoor lijkt hij de woorden haast te ‘dansen’. Elk woord wordt een moment van overwinning en overleving.