Kunstenfestivaldesarts: The Thrill of It All

Forced Entertainment parodieert de grote shows van de entertainmentindustrie in ‘The Thrill of It All’

‘Maar dat is Britney Spears?! Of neen, toch niet.’ Het bleken vier – meer of minder verlepte – dubbelgangsters van het verguisde Amerikaanse tieneridool. Ze hosten met de elegantie van een huppelende koe over de scène en ontweken op een haar na de al even idioot rondspringende mannen. Neen, we belandden niet in de feesttent van een dorpskermis maar in, The Thrill of It All ( * * * ) de nieuwste creatie van het Britse performancecollectief Forced Entertainment, waarvan theatermaker en auteur Tim Etchells de artistieke leider is.

Van punk tot pop

De groep zag het levenslicht in 1984, ergens in de Britse stad Sheffield waar Forced Entertainment tot vandaag gehuisvest is. Om te ontdekken waarvoor dit collectief staat, hoeft u enkel de naam te proeven ‘Forced Entertainment’, oftewel geforceerd amusement. Et voila. Tim Etchells en de zijnen – dit zijn Robin Arthur, Richard Lowdon, Claire Marshall, Cathy Naden en Terry O’Connor – lieten zich inspireren door de punkgedachte. Hun theatergezelschap ontstond uit de (punk)idee dat iedereen over de vrijheid beschikt om alles te worden en te beleven, wars van enige opleiding of diploma. Dit en hun gezonde aversie tegenover repertoireteksten zoals William Shakespeare ze schreef, stuwden hen de richting van de performance uit. Eerder dan entertainment te brengen, tonen ze hoe entertainment gebracht wordt. Wat hun voorstellingen niet zelden een geëngageerd en maatschappijkritisch karakter geeft.

Typisch voor hun voorstellingen is het bevestigen en onderstrepen van het ‘nu’. Elke voorstelling is een nieuwe ontmoeting met het publiek en als dusdanig uniek. Deze gedachte wordt zelfs letterlijk uitgesproken tijdens hun jongste creatie die in première ging tijdens het Brusselse Kunstenfestivaldesarts, The Thrill of It All. En meteen kent u ook de grootste zwakte van deze voorstelling. De onvoorspelbaarheid van de taal die Forced Entertainment etaleert op de scène wordt na al die jaren wat voorspelbaar.

Besmet door lichtvoetigheid

Wat overigens geen afbreuk doet aan de slimheid, de schranderheid én het enthousiasme waarmee de voorstelling gecreëerd is en gespeeld wordt. De dynamiek van deze voorstelling is een direct antwoord op het minimalisme dat in de vorige twee creaties, Spectacular (2008) en Void Story (2009), van dit collectief overheerste.

De scène zit in een lekker nepexotisch pakje, net als de performers zelf (met protserige pruiken). Hun lompe danspassen nemen de (vaak lachwekkende) danspasjes op de korrel van de dansgroepen waarmee menig groots televisieshow en popconcert opgefleurd wordt. Tussen die dansante bedrijven door worden de meest stompzinnige en hilarische sketches opgevoerd.

Zo moet een van de jongere performers, die kampt met een depressie (door liefdesverdriet, wat had u gedacht), het publiek aan het lachen trachten te brengen. Door het vertellen van een mopje, het opsommen van vruchten met een grappige naam (banaan!) of het uitvoeren van een idioot dansje (al dan niet geholpen door een idioot muziekje).

Een mens zit er in eerste instantie een beetje verdwaasd tegenaan te gapen. Bovendien is het grapjesmateriaal niet altijd even fris en origineel. Of is dat precies de bedoeling? Te midden alle kitsch en camp (die nog versterkt wordt door de vervormde stemmen van de acteurs – mannen hebben een diepe bas, vrouwen een hoge smurfstem – en het gebruik van Japanse popdeuntjes) ontplooit zich een bekommerd theaterstatement over de richting die onze samenleving uitgaat. Alles moet zo grappig en luchtig mogelijk zijn terwijl meer mensen dan ooit aan depressies en faalangst lijden.

Zoals Etchells het benoemt in de programmabrochure: “Ik vraag mij alleen af of er tussen al die dingen waarover we het in ons werk hebben – de scheiding tussen de stem en het ik, de stem als iets dat het lichaam bekijkt, het lichaam als een machine die het laat afweten en uiteen valt – een samenhang is. Ik denk daarbij ook aan de pruiken, en zelfs de kostuums. Misschien weerspiegelen al die dingen samen een soort ongemak dat wij voelen over wat wij op dit eigenste moment als mens zijn. Omdat we ons, in tegenstelling tot vorige voorstellingen, in deze voorstelling niet kunnen opstellen als dat rechtlijnige, eerlijke ‘no nonsense’ ‘ik’ dat zegt “hier ben ik”, “ik ben hier”.“

The Thrill of It All is geen voorstelling die doet schokken van het lachen of snotteren van ontroering. Deze creatie brengt gaandeweg iets aan het trillen: het besef dat we naar een parodie op het ‘mens zijn’ zitten te kijken. Een parodie die binnen de entertainmentindustrie te hard verwerkelijkt wordt.

Els Van Steenberghe

The Trill of It All, Forced Entertainment. Gezien op 9 mei 2010. Meer info: www.kfda.be en www.forcedentertainment.com