Els Van Steenberghe

Kunstenfestivaldesarts: Mary Mother of Frankenstein, Claude Schmitz

Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Frankenstein doolt door Brussel. Op zoek naar een goede theaterrol…

Bij momenten vroegen we ons af wat we daar eigenlijk zaten te doen, in het aardedonkere Théâtre National te Brussel waar Claude Schmitz’ Mary Mother of Frankenstein ( * * ) in première ging. De zoveelste première tijdens dit Kunstenfestivaldesarts dat zich meer dan ooit als creatiefestival profileert met soms teleurstellende want artistiek onbevredigende creaties. Dat is de tol die je als moedige festivalprogrammator dient te betalen.

In dat Théâtre National had er zich net boven ons hoofd een bevalling (met veel bloed, klemmen, tangen en de moederkoek in close-up, jawel) afgespeeld. Er stond een oudere vrouw met kraaienpootjes te raaskallen over een kraai met een ei in zijn bek en pal voor ons stond een jongedame in een zwartkanten jurk roerloos en ruggelings naar het publiek. Een beetje in de verte te staren.

Ondertussen galmden de meest onheilspellende geluiden door de zaal. Ze wilden zodanig onheilspellend zijn, dat ze haast grappig overkwamen…

Aan het slot van dit twee en een half uur durend non-spektakel begrepen we plotsklaps dat het misschien toch een komedie was?

Gestileerde horror

De voorstelling begon nochtans indrukwekkend én weerzinwekkend. Terwijl we – gewoontegetrouw – recht voor ons in de duisternis zaten te turen, trokken lichtflitsen boven ons hoofd de aandacht. De volgende tien minuten zaten we met het hoofd in de nek naar een bevalling te kijken. Het was de geboorte van het meisje in de zwartkanten jurk. Mary’s geboorte zorgde voor de dood van haar moeder en dit werpt een vloek over haar leven.

Gelukkig, zo konden we uit de flarden geschreeuwde/gezongen/gefluisterde/gezuchte tekst opmaken, had de kleine meid een goede relatie met haar vader. Tot ze haar hart aan een andere man – Percy Shelley – verpandt.

Hierin herkent u het levensverhaal van Mary Shelley, de auteur van het wereldberoemde boek Frankenstein or the Modern Prometheus (1818). Dit verhaal, dat de dame al op negentienjarige leeftijd verzon, vertoont verrassend veel gelijkenissen met haar eigen levensverhaal waarin dood en leven eveneens haasje-over speelden. Ook haar moeder, Marcy Wolstonecraft, stierf in het kraambed. Mary werd opgevoed door haar vader William Godwin en verloor, als echtgenote van Percy Shelley, drie van haar vier kinderen.

Samen met de cineast Marie-France Collard vertelt regisseur Claude Schmitz (die sinds 2001 in Brussel woont en werkt) met deze voorstelling het levensverhaal van Mary Shelley, met subtiele verwijzingen naar haar Frankensteinverhaal. Mary staat ook letterlijk centraal in de voorstelling. Ze staat niet alleen heel dicht bij het publiek. Door de vrij steil oplopende toneelvloer lijkt het ook alsof alle ‘personages’ uit Mary’s leven rond haar hoofd zweven. Hierin toont Schmitz zich een magistraal beeldencomponist én een filmisch regisseur die ook de stemmen van de acteurs haast filmisch tracht te monteren. Met te grote gekunsteldheid en/of onverstaanbaarheid tot gevolg.

Het verhaal wordt verteld in te bloemrijke frasen, eveneens van de hand van Schmitz in samenwerking met Collard. De acteurs acteren naar de woorden wat tot onbedoelde hilarische en te melodramatische scènes leidt. Wanneer Mary het over haar overleden kindje heeft, slaagt de actrice erin om echt te raken. Maar al snel verliest ze de pathetische pedalen opnieuw. Wat jammer is en de geloofwaardigheid van de voorstelling onderuit haalt.

Dit alles voltrekt zich in een verbazingwekkend donker en subtiel uitgelicht decor (geniale lichtregie is overigens een kenmerk van Schmitz). Op de zwartfluwelen vloer staan niets meer dan een lange tafel en een zwart bed (dat alle doden letterlijk opzwelgt). Verder prijkt er een lang projectiescherm waarop mistige bergen en landschappen haast voor een overdaad aan desolate sfeer zorgen.

Te bombastisch

Mary Mother of Frankenstein is nochtans een voorstelling die veel moois beloofde en het resultaat is van secuur denk-, lees-, schrijf-, film- en acteerwerk. De voorstelling maakt deel uit van de voorstellingcyclus Fare Thee Well Tovaritch Homo Sapiens (Adieu Kameraad Homo Sapiens) door Groupov, een kunstenaarscollectief dat in 1980 opgericht werd door de regisseur Jacques Delcuvellerie, die sindsdien ook de artistieke leiding heeft.

Voor deze cyclus (een vierluik) vertrok Delcuvellerie vanuit de idee een voorstellingcyclus te maken over ‘de mogelijke verdwijning van onze soort, door uitsterving of radicale mutatie.‘ Hij vertrekt hierbij ‘vanuit de vaststelling dat de mensheid in dat stadium van haar evolutie is gekomen dat haar eigen einde in de hand kan werken.

Un Uomo Meno(Een man minder) vormde het eerste luik. De creatie beleefde op 18 maart 2010 haar première in het Théâtre National en werd door Delcuvellerie geschreven en geregisseerd. In het tweede luik, Mary Mother of Frankenstein, wordt de soms ziekelijke obsessie voor ongeboren leven of het oneindige leven tot een fictief horrorverhaal vertaald, dat aan de basis onrustwekkend realistisch blijkt.

De voorstelling beklijft bij momenten door de prachtige scènebeelden en enkele sterke acteerprestaties maar ze ontluistert, bevreemdt en verveelt te vaak om twee uur lang te kunnen boeien.

Schmitz heeft zowel het verhaal als de sfeer zodanig goed willen incorporeren in spel, tekst, film, licht en klank dat er ondanks de scenografische stilering een overvloed aan beladen beelden, tekens en emotie is ontstaan. Met een teveel aan bombast en pathetiek tot spijtig gevolg.

Els Van Steenberghe

Mary Mother of Frankenstein, Claude Schmitz. Gezien op 18 mei 2010. Meer info: www.kfda.be

OPMERKING: De voorstelling Death of a Cardholder door Theater im Bahnhof werd geannuleerd omdat ‘de artistieke leiding van het festival gelooft dat de creatie van Theater im Bahnhof nog niet voldoende afgewerkt is om aan het publiek voorgesteld te worden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content