Een theater van glas

Guido Lauwaert
Guido Lauwaert Opiniemaker

Een krachtige slogan bedenk je als je er maanden over gebrainstormd hebt met een ploeg passend bij het veld. De ploeg is Johan Simons, Koen Tachelet, Sophie Cocquyt, Steven Heene en een rits andere stafmedewerkers, terwijl het veld het NTGent is.

Het programma van het eerste werkjaar van de nieuwe ploeg vindt de lezer op de nieuwe website van het theater, die bewust grafisch strakker is dan de vorige. Het nieuwe logo is daar het naamkaartje van. Op de website is ook de reden te vinden waarom precies met welke voorstelling het eerste werkjaar begonnen wordt. De tweede op de derde volgt en hoe de laatste draaibeweging van de ploeg zal zijn. Een beweging die bovendien het denkspoor aangeeft van de volgende seizoenen. Een herenboer en zijn arbeiders denken aan een veld voor zeven vette jaren. Vruchtbare jaren voor vrouw en kinderen, maar tevens voor de afnemers en consumenten. De persconferentie van Johan Simons was dus niet de eerste werkdag van zijn terugkeer naar het NTGent. Eerder de dag waarop met open deur beslist werd over de oogst in functie van de zaaitijd.

Simons zegt het met vergelijkbare kluiten en voren in het voorwoord van de nieuwe seizoenbrochure die begin deze week de deur uitging. Zoals ‘Het moet vonken’ en ‘Er mag en moet meer kleur komen op termijn’. Wat ook opvalt is dat hij er naar streeft om het publiek mee op de scène te zetten. Waarmee hij enerzijds bedoelt dat het locatietheater de komende jaren een belangrijke plaats zal krijgen, en anderzijds dat de producties zullen schuiven als aardplaten. Er staat de stadsschouwburg én het publiek dan ook een spannende tijd te wachten.

De angst van de mens

Is de aarde in gevaar, de wereld is dat evenzeer. De basis ervan is het verkloten van de planeet en dat de religie zowel de oosterse als de westerse beschaving aan het vertimmeren is. De reden is de angst van de mens en de gemeenschap hun identiteit waarop een levenswijze gebouwd is te zien vergaan tot stof en as. Op een mestvaalt kan je bij wijze van spreken leven maar niet op een stort. Er moet dus dringend ingegrepen worden. Het theater heeft als taak dat helder als glas te maken en in de omslag naar een nieuwe aarde en wereld een belangrijke rol te spelen.

Johan Simons is geen profeet en geen politicus. Hij is wel een prediker in de stadswoestijn, wars van partijpolitiek. In de politiek ziet hij de machinatie om de evolutie de revolutie de pas af te snijden, klem te zetten, want revolte is een wapen dat van bloed leeft. Daarom vervangt hij profeten door filosofen en politici door acteurs. Acteurs die politici worden om de politici geen acteurs meer te laten zijn. Zij moeten opnieuw entrepreneurs worden, met architecten en ingenieurs die een nieuwe denkmachine waarmee de ondernemers de Renaissance van de Verlichting kunnen bouwen. Het theater is daarvoor het atelier.

Dionysosfeest

Wat er op de tekentafel van het verbouwde NTGent ligt grijpt terug naar de functie van de Dionysosfeesten. Deze feesten gingen in het Athene als basis van onze beschaving door aan het eind van het politieke jaar. Duurde een Dionysosfeest drie weken, Johan Simons wil dat uitrekken tot een seizoen. Om dat te kunnen realiseren kiest hij niet voor één onderwerp, zoals dat in de Atheense feestweken het geval was, maar voor zowel repertoirestukken, romans, films die op de literaire markt te vinden zijn van klassieke en moderne kunstmeesters. Ja, film is ook literatuur, en dat geldt ook voor de dans van, voorbeeld ter verduidelijking, Anne Teresa De Keersmaeker.

Het aanstormend jonge geweld krijgt ook tijd en ruimte, zolang het goedaardig is in zijn razernij.

Gent als Athene. Het zit onderhuids in het broed- en broeiproces van Johan Simons. Het vatte vuur door de ligging van de stadsschouwburg: tussen godsdienst [de kathedraal] en politiek [het Belfort]. Om dat te ten volle te begrijpen dient terug gegrepen te worden naar een stukje Gentse geschiedenis. Omstreeks 1100 verleende de graaf van Vlaanderen aan de stad Gent het recht een eigen schepenbank in te stellen. Zo groeide de stad langzamerhand uit tot een autonome macht met volledig zelfstandige instellingen. Gent was altijd een vrijheidslievende en rebelse stad. De burgers vochten er honderden jaren tegen kerk en staat om hun privileges of vrijheden te vrijwaren.

Simons’ erf

Vanuit Gent willen Simons en zijn secondanten de wereld, te beginnen met Europa, veroveren. Niet om te pronken, dat is bladgoud, en niet om wet en orde van religies te verzoenen met elkaar, maar als brein ten voordele van een nieuw leefpatroon. Het theater moet [opnieuw] het geweten van de staat zijn. Waarmee niet een land maar de hele wereld met zijn totaliteit aan religies en culturen bedoeld wordt.

Kan kunst de wereld veranderen? is een retorische vraag, op het belachelijke af. Tuurlijk kan zij dat. Het willen is belangrijker dan het doen, al kan het ene niet zonder het andere. Het zit in het erf van Johan Simons. Hij wil over vijf jaar niet zeggen: ik heb mijn best gedaan. Hij wil beter en meer doen dan zijn best. Daarvoor rekent hij niet alleen op de verbouwde staf, maar op het hele gezelschap met als voornaamste spreekbuis de spelers. Sommigen verdwijnen of zijn al vertrokken, om plaats te maken voor nieuwe. Driesterrengeneraals zijn het.

Duidelijk is op te maken uit de brochure en viel op bij de persconferentie dat Johan Simons van zijn tweede Gentse verblijf het kroonjuweel wil maken van zijn parcours als regisseur en intendant. Hij weet dat hij soms zal vallen. Maar zelfs van het vallen wil hij iets maken dat tegelijk elegant is en wijsheid uitstraalt. Dan kan je niet spreken van een mislukking, eerder van een niet gelukte operatie.

Bouwheer

Johan Simons is een wereldverbeteraar. Niet als wereldleider of cultuurpaus, maar als bouwheer. Iemand die zijn plaats kent en weet hoe zijn kwaliteiten te gebruiken. Opvallen vanuit een bescheidenheid. Zonder drang naar glitter en glamour. Of hij vanuit die positie slaagt in de missie waarmee hij zichzelf heeft opgezadeld weten we over vijf jaar. Wanneer hij na zijn officiële loopbaan geen directeur en regisseur meer zal zijn. Enkel nog adviseur zal spelen. Staande langs velden die weer eens omgeploegd, gelucht moeten worden. Want zwijgen zal Simons bij leven niet kunnen. Zelfs bij weiden als wiegende zeeën zal hij nog wijzen op de smaak van het gewas. Of het nu graan is of gras. Ja, zelfs de aardappelen worden niet vergeten.

Soumission au plateforme

Als extraatje nog even meegeven dat Johan Simons vóór zijn eerste officiële werkdag, op het feest n.a.v. 50 jaar Gentse stadtheater als zelfstandig gezelschap, verwelkomd werd met een heropvoering van Platform, zijn lievelingsproductie van zijn eerste verblijf in Gent, een bewerking van de roman Plateforme van Michel Houellebecq uit 2001. Simons wil zijn nieuwste roman Soumission, begin mei in het Nederlands verschenen met als titel Onderworpen, eerstvolgend seizoen brengen. De besprekingen over de rechten van bewerken en opvoeren zijn al in volle gang.

Guido Lauwaert

www.ntgent.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content