Dora Van der Groen is Maestro

Stichting Conservatorium Antwerpen huldigt een van Vlaanderens grootste actrices.

Dinsdagavond 16 november 2010 kende de Stichting Conservatorium Antwerpen de titel ‘Maestro Honoris Causa’ toe aan de 83-jarige theatermaakster en actrice Dora Van der Groen.

First Lady

Van der Groen is niet alleen de eerste vrouw die de titel ontvangt. Ze is meteen ook, en dat is opmerkelijk, de eerste niet-musicus. Sinds 1999 kregen onder meer Toots Thielemans (1999), Philip Catherine (2002) en Wannes Van de Velde (2005) de titel. Ook het kunstencentrum DeSingel mag zich sinds 2008 ‘Maestro Honoris Causa’ noemen. Maar theatermakers kwamen totnogtoe niet voor in het rijtje van gelauwerde kunstenaars.

Deze titel wordt toegekend tijdens een heuse Gala-avond met, normalerwijs, een concert ter er van de gevierde. Dinsdagavond stond er geen concert maar een theatervoorstelling op het programma. Er werd een bijzondere versie van William Shakespeares Een Midzomernachtdroom opgevoerd. Regie was in handen van Steven Van Watermeulen, choreografie werd verzorgd door Nathalie Gordon en Frank Agsteribbe dirigeerde het Symfonieorkest van het Conservatorium, het koor en de solisten. De spelerscast bestond uit oud-leerlingen van Dora Van der Groen.

Theaterpedagoog grand cru

Oud-leerlingen, jawel. Deze dame schitterde niet alleen op de planken, op het scherm en op het doek. Ze was (en blijft) ook een uitmuntende theaterpedagoog die van 1978 tot 2006 de, ‘haar’, toneelafdeling van het Conservatorium Antwerpen leidde. Ze deed dat met ‘Pijn, Poëzie, Plezier, Persoonlijkheid en Perversiteit’. Haar beroemde 5 P’s vormen de basis van de kennis en inzichten die ze aan haar leerlingen (waaronder kleppers zoals Luk Perceval, Lucas Vandervost, Johan Van Assche, Chris Nietvelt, Warre Borgmans of Peter Van den Eede) overbracht.

Ze weigert het over ‘haar acteermethode’ te hebben. Het individu, de aspirant-acteur, vormt volgens haar het vertrekpunt van de opleiding. Zij kan en wil die persoon enkel helpen om zo waarachtig, integer en oorspronkelijk mogelijk op de planken te staan. Die visie sprak ook uit de parabel die ze disndagavond als dankwoord voorlas: Meester Chengs Het open geheim van de oorspronkelijke geest. Zo was Van der Groen ook de meester van enkele vertegenwoordigers van de beroemde Vlaamse Golf (waaronder Luk Perceval en Lucas Vandervost). Zij leerde hen met passie én met zin voor tegenstand acteren en theater maken.

Steractrice

Zelf stond zij sinds 1949 op de planken van de Antwerpse KNS. Ze behoorde tot de eerste lichting studenten van de baanbrekende theaterdocent Herman Teirlinck (naar wie de voormalige Studio Herman Teirlinck is genoemd). Ze studeerde af met (onder meer) haar eerste echtgenoot Tone Brulin en overrompelde het theaterlandschap. Na een jaartje KNS, trok ze met Brulin de experimentele toer op. Maar vanaf 1955 tot begin jaren zestig was ze de steractrice van de Brusselse KVS.

‘Waanzin’, zo omschrijft ze die laatste periode bij de KVS. ‘Ik kon dan niet veel anders doen dan invullen. Ik was de ster, en ik moest voortdurend op de affiche staan. Een verwarrende ervaring. Iedereen vindt je goed, zodat je geen reden hebt om je in vraag te stellen. Je denkt dan: als iedereen het zo goed vindt, dan zal het wel zo zijn, ook al klopte het niet met je eigen twijfels en bedenkingen.’

Ze was het moordende repetitie- en creatieritme moe. Halverwege de jaren zestig zei ze de planken als actrice vaarwel. Al imponeerde ze nog een laatste keer als ‘zottin’ in de legendarische politieke theatervoorstelling Mistero Buffo (een tekst van Dario Fo, in een regie van Arturo Corso) in 1972.

Sindsdien legt ze zich, naast enkele theaterregies, vooral toe op spelen voor radio, film en televisie. Ze schitterde op het scherm onder meer naast Josse De Pauw in Jean-Pierre De Deckers Zonderlinge Zielen (1987), als de aftakelende moeder in Moeder waarom leven wij (1993), als Leonie in de gelijknamige kortfilm van Lieven Debrauwer (1997) of als Pauline in Lieven Debrauwers kortfilm Pauline en Paulette (2001). Uit de ellenlange lijst film- en televisierollen blijkt haar voorliefde voor de verfilming van, al dan niet burgerlijke, Vlaamse literatuur.

Mecenas

De Stichting Conservatorium Antwerpen waakt, sinds de oprichting in 1999, over de (inter)nationale uitstraling van het Conservatorium en fungeert als een privémecenas die de nodige financiële middelen sprokkelt ‘zodat het Conservatorium haar opdracht ten volle kan blijven invullen en een artistieke opleiding van het hoogste niveau kan verzorgen en nog verder uitbouwen.’

Naast de jaarlijkse toekenning van de titel ‘Maestro Honoris Causa’ aan een culturele persoonlijkheid, organiseert de organisatie masterclasses met internationale toptalenten en kent studiebeurzen toe aan getalenteerde studenten.

Els Van Steenberghe

Info over de stichting: http://www.artesis.be/conservatorium/partners/stichting-conservatorium-antwerpen.htm

Over Dora Van der Groen is in 1998 een Kritisch Theater Lexicon verschenen. U kunt het werk hier raadplegen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content