Doof zijn en dansen op Beethovens IXe Symfonie

Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Kopergietery slaat in 9 de handen in elkaar met het Canadese dansgezelschap Cas Public. Vier horende dansers en een dove danser brengen een wervelende ode aan Beethovens meesterwerk.

The Play = 9

Gezelschap = Kopergietery en Cas Public

In een zin = Aanstekelijke dansvoorstelling met een dove danser in de hoofdrol. Gek genoeg negeert de voorstelling de stilte waarin dove mensen leven.

Hoogtepunt = Glover danst een speels duet waarin niet zozeer de leuke doch vrij basale choreografie verwondert maar vooral de ingenieuze communicatie tussen beide dansers. Door die communicatie weet en ‘ziet’ Glover hoe de muziek klinkt.

Meer info: www.kopergietery.be en www.creation-9.com

In 1819 werd Beethoven volledig doof maar dat weerhield hem er niet van een van zijn grootste meesterwerken te schrijven: zijn IXe Symfonie. Hélène Blackburn (Cas Public) wilde al heel lang ‘iets’ doen met die IXe Symfonie. Zij vond pas de juiste insteek toen de op achtjarige leeftijd doof geworden Cai Glover een van de dansers binnen haar gezelschap werd. Hoe beleeft een doof persoon de muziek van Beethoven?

Vanuit die vraag ontstond 9. Geluidskunstenaar Martin Tétraux remixte de IXe Symfonie. De compositie werd er niet onherkenbaar door maar wél gefragmenteerder. Je hoort de muziek zoals ze door slechthorenden gehoord wordt. Terwijl die geweldigde muziek de oren prikkelt, prikkelen regisseurs Blackburn (Cas Public) en Johan De Smet (Kopergietery) de ogen met witte stoeltjes, een witte, telegeleide speelgoedauto, Kenneth Michiels’ videobeelden van dove kinderen en vijf dansers, waaronder Glover. Het is goed dat een jeugdtheaterhuis ook dansers op de scène plaatst wiens lijf niet perfect is. Het is vreemd dat, buiten de sociaal-artistieke gezelschappen, vooral jeugdtheaters aan zulke performers kansen geven. (Al treedt er momenteel in de sector wél een mentaliteitswijziging op, onder meer binnen de publiekswerking waar steeds meer aandacht is voor mensen met een beperking.)

Nog voor de voorstelling start, nodigen de dansers – allemaal in sober, donkergrijs kostuum – enkele toeschouwers uit om op een van de stoeltjes plaats te nemen. Voor even. Van zodra de voorstelling begint, worden de stoelen een soort installatie op het achterdeel van de scène. Vooraan verkennen de dansers alle mogelijke dansstijlen: van hiphopmoves tot pirouettes op spitzen. 9 toont niet zozeer een verfrissende danstaal maar een verfrissende en bruisende combinatie van dansstijlen met klassieke muziek. Er ontrolt zich een spits feestje dat extra sfeer krijgt dankzij de bewegende (dansende) ’topspots’ die de dansers in lichtcirkels vangen.

9 is echter meer dan een wervelende verkenning van dansstijlen en de IXe Symfonie van Beethoven. Tussen de dansers door rijdt de telegeleide witte speelgoedwagen (een Volkswagen Kever) en op het scherm boven de scène worden we toegesproken door enkele Gentse kinderen die – vanop een grauw industrieterrein – vertellen over wat hun doofheid met hen doet. Het industrieterein is een plek waar de stadsgeluiden vaak gedempter klinken. Net zo gedempt als slechthorenden of doven met een implantaat en hoorapparaat (zoals Glover) de geluiden horen. De videobeelden laten je even ‘op de stoel van het dove kind’ plaatsnemen, een kind dat zijn doofheid overigens niet als een beperking maar als een unieke eigenschap ervaart. Die film brengt overigens letterlijk kleur in de voorstelling die vooral in wit, zwart en grijstinten baadt. Waarom? Omdat een wereld zonder geluid een beetje als een wereld zonder kleur oogt, misschien? Anders maar niet minder mooi of dynamisch.

Cruciaal aan doof zijn is dat je in volstrekte stilte leeft. Net dat aspect omzeilt deze wervelende voorstelling volledig.

Cruciaal aan doof zijn is dat je in volstrekte stilte leeft. Net dat aspect omzeilt deze voorstelling volledig. In de openingsscène legt Glover zijn hoorapparaat op een klein stoeltje dat door de witte speelgoedauto wordt ‘afgevoerd’. Zoals de witte speelgoedauto slechts kan rijden omdat iemand zijn afstandsbediening manipuleert, zo kan Glover enkel horen als het hoortoestel zijn gehoorzenuw ‘manipuleert’. Omdat dansen met hoortoestel moeilijker is dan zonder, luistert hij vooraf naar de muziek en focust zich tijdens het dansen op visuele ‘cues’van zijn medespelers. Glover danst de volledige voorstelling dus in absolute stilte. En neen, hij danst niet (nooit!) uit de maat. Het is schitterend om te zien hoe hij het ritme ‘afleest’ van zijn collega’s. Daarom is het zo spijtig is dat je dat als publiek niet even de stilte ‘ervaart’ waarin hij danst. Dat was toch het uitgangspunt van deze verder erg wervelende en aanstekelijke voorstelling?

Smaakmaker:

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

9 in 90 seconden (Cas Public & Kopergietery) from Kopergietery on Vimeo.

Els Van Steenberghe

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content