Dans: Koude Genesis

‘Is dit dans of gymnastiek?’, die vraag stel je jezelf na het bijwonen van het koude ??genesis van Sidi Larbi Cherkaoui.

Na de Chinese première van de nieuwste productie van Sidi Larbi Cherkaoui was het de beurt aan de Europese. Het werkhuis van het gezelschap, deSingel, was de meest voor de hand liggende plaats. Uit heel Europa was de danspers afgezakt en de reputatie van de choreograaf deed de rest: Sold out en een staande ovatie anderhalf uur later. De vraag is… waarom?

??genesis (* * *) is de eerste samenwerking tussen een Chinese danseres en een Belgische choreograaf. De productie is heel simpel: een vermenging van Oosterse dans en een Westers verhaal. De Bijbel werd uit de kast gehaald, opengeslagen, niet verder dan het eerste boek, waarvan de hoofdstukken één tot en met drie plus een derde van vier als leidraad dienden. Centraal staat een boom, om precies te zijn, een appelboom. Et voilà, basismateriaal om een productie te maken: de groei en bloei van de boom, het allereerste koppel, Adam en Eva, de verleiding door de slang, de verdrijving uit het Christelijke Central Parc en de eerste ruzie van hun zonen Kaïn en Abel.

Tot zover het verhaal. Wat de danspartij betreft. Die bestaat uit een uitgerekte kronkeling van zeven menselijke lichamen. De lichamen stellen de boom voor in zijn ontwikkeling, het gezwaai van de ledematen de groei van de wortels en de bloei van de takken tot twijgen. Wat er logisch uit volgt gebeurde. De boom krijgt vruchten, ze worden rijp en zijn klaar voor consumptie. Appels [glazen bollen] rollen over de vloer. Een metafoor voor de val uit de boom, het plukken van de vrucht? Al na de eerste beet is het homeles tussen de kweker en de consument[en]. Kom, scheer je weg. Waarop het stoute koppel de arbeid uitvindt, het begin en einde van elk conflict, in de bijbel omgezet tot het eerste familiedrama, een broedermoord. In de voorstelling voorgesteld als een wilde kronkeling van de zonen. Eens de poort op slot is de boom echter al lang uit zicht verdwenen. Het enige wat er van rest is een vrucht, die elegant opgeraapt wordt, de hoogte in gestoken, spot erop en het dimmen ervan. Duisternis. De diaspora kan beginnen.

Dat de Oosterlingen, en in het bijzonder de Chinezen het bochtenwerk, wat voor dans wordt gehouden, appreciëren is begrijpelijk. De kunst van de elegante beweging is een uitermate belangrijk aspect van de Aziatische cultuur. Evenwaardig aan die van een verheven grafische verzorging. Daar bestaat een woord voor: vormgeving. Die kan men ook terugvinden in de vele religies van Azië, onder meer in het Kabuki. Belangrijkste kenmerk van deze dansvorm is de sterk geminimaliseerde beweging. Er zijn sporen van terug te vinden in de stomme films van de grootmeesters Charley Chaplin en Buster Keaton.

Was Sidi Larbi op de Kabuki-trein gesprongen, had hij een veel verfijndere voorstelling gemaakt. Wat hij nu gerealiseerd heeft is de beweging opblazen waardoor het lijkt of er in het Aards Paradijs altijd een stevige wind waaide, of, een andere mogelijke interpretatie, de appelboom pepmiddelen heeft gekregen. Extra minpunt is dat er geen mimiek aanwezig is, door de zesde versnelling van het bochtenwerk. De toeschouwer ziet daardoor veel maar voelt weinig tot niets.

De voorstelling blijft koud en koude verbant een interactie tussen podium en zaal. Wat leidt tot irritatie. Al dat eentonig gezwaai van armen en benen, de voortdurende inspiratieloze herhaling van de kunst van het vallen en weer opstaan, het om de vijf voet verrollen van plexiglazen rechtopstaande balken waarin de dansers bij wijlen plaatsnemen, leidt tot verveling. Die zijn eindpunt vindt in de vraag: Is dit dans of gymnastiek? De Westerling wil actie, afwisseling, spanning, zelfs in het repetitieve.

Het enige ware schone, het oprecht verwarmende van deze productie is een puntgave belichting, de witte wanden en de muziek. Zo weet u waar ??genesis zijn drie sterren aan heeft verdiend.

Guido Lauwaert

GENESIS – productie Sidi Larbi Cherkaoui & Eastman & Yabin Dance Studio – dans Yabin Wang, choreografie Sidi Larbi – hoofdcoproducent deSingel – nog t/m 19 januari in deSingel – vervolgens op tournee – www.east-man.be