Anne Teresa De Keersmaeker vertelt Rilke. Goed kijken, is de boodschap

© Anne Van Aerschot
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Op de stoffige scène van Rosas’ Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke ontstaat een messcherpe tekening van het rijden en reiken naar hoop en liefde in oorlogstijden. De danspassen evolueren naar zuchten en woorden die als stof op het publiek neerdwarrelen.

The Play = Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke

Gezelschap = Rosas

In een zin = Op de stoffige scène ontstaat een messcherpe tekening van het rijden en reiken naar hoop en liefde in oorlogstijden. De danspassen evolueren naar zuchten en woorden die als stof op het publiek neerdwarrelen.

Hoogtepunt = De Keersmaeker die, al liggend in het stof, over de allereerste (en allerlaatste) liefdesnacht van Cornet vertelt.

Quote = ‘Reiten reiten reiten, durch den Tag, durch die Nacht, durch den Tag. Reiten, reiten, reiten.’ (Rosas geeft de tekst uit in een erg mooi vormgegeven boekje dat na de voorstelling te verkrijgen is.)

Meer info: www.rosas.be

Een blik naar links, een blik naar rechts en terwijl Anne Teresa De Keersmaeker het applaus in ontvangst neemt, knielt ze – tegelijkertijd met de fluitiste en de danser – en knoopt de veters van haar stevige legerschoenen los. Ook de danser en de fluitiste doen hun schoenen uit. De drie zetten hun schoenen vooraan op de scène en lopen af. Net voor ze in de coulissen verdwijnt, wijst De Keersmaeker krachtig naar het projectiescherm waarop de intussen beroemde foto verschijnt van de duizenden schoenen op de Place de la République in Parijs, ter vervanging van de afgelaste klimaatmars op 29 november 2015.

Voor dat klimaat vecht De Keersmaeker al jaren. En het gepruts in de marge van de wereldleiders maakt haar zichtbaar ziedend. Wat heeft dit kort statement tijdens het buigen in godsnaam met de voorstelling te maken? Op inhoudelijk vlak weinig, op vormelijk vlak heel veel. Tijdens Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke leidt De Keersmaeker ons behoedzaam doorheen het lange gedicht (of kortverhaal) van Rainer Maria Rilke. Hij vertelt er een verhaal over de soldaat Cornet die besluit naar het slagveld te trekken, er voor het eerst van de liefde proeft. En voor het laatst. Want kort nadien sneuvelt hij.

De ruimte waarin De Keersmaeker – samen met danser Michäel Pomero en dwarsfluitiste Chryssi Dimitriou -dit gedicht danst en vertelt, oogt wit. Een witte vloer en drie witte achtergrondschermen. Op die vloer ligt een grijze stoflaag. Het stof waar soldaten onder bedolven raken op het slagveld. In dat stof verschijnen gaandeweg de sporen van dansen, vechten en leven.

In het eerste deel vertolkt Pomero de soldaat die vol veerkracht, behendigheid en durf naar het veld trekt. Dansend met grote passen en armen die reiken naar de toekomst. Elegant en ribuust tegelijkertijd. Tijdens het tweede deel van de voorstelling wordt het verhaal hoofstukje na hoofdstukje op de schermen geprojecteerd. In het Engels, Duits en Frans. We lezen het verhaal in stilte, Zo dwingt De Keersmaeker ons, zacht maar kordaat, om Rilkes prachtige woorden te proeven. Na een poosje stapt Dimitriou de scène op om een letterlijk en figuurlijk adembenemende dwarsfluitsolo te brengen waarin ze eerder zuigt dan blaast en de ademstoten weergeeft van iemand die spreekt en marcheert tegelijkertijd. Ze stopt wanneer de soldaat de liefde ontdekt.

Zo bouwt De Keersmaeker op vanuit de stilte (deel een), via de dwarsfluit (deel twee) naar het derde deel: de uiteindelijke ontmoeting tussen het meisje en de soldaat én het eigenlijke spreken zelf. De Keersmaeker en Pomero komen op, als prille geliefden. De man leidt, de vrouw volgt verlegen en sensueel. Ze reiken naar elkaar maar dansen net niet met elkaar. Hij wijst de richting aan, zij volgt, met gebogen hoofd of wegkijkend. Tot zij begint te praten.

De Keersmaeker praat zoals ze danst. Afgemeten, strak, met pronte elegantie en met heftige accenten op heftige woorden. Haar adem en spreekritme sturen haar bewegingen en blikken. Dat is ontzettend intrigerend om te zien en bevreemdend om te horen. Pas wanneer ze gaat liggen – in de liefdesnacht -, spreekt ze even op een haast tedere manier. Het is wennen. En het is verbluffend om te zien hoe De Keersmaeker van Rilkes zorgvuldig opgebouwd, tragisch portret van Cornet Christoph Rilke een minutieus gecomponeerd dansportret maakt van Cornet en bij uitbreiding van elke naar liefde hunkerende jongeling die in de val van het oorlogsavontuur trapt.

De afgemetenheid waarmee De Keersmaeker elk woord en elke zin van een ademtocht en een beweging voorziet, is de force waarmee ze na het buigen naar de foto op het scherm wijst. De Keersmaeker wil beroeren eerder dan alleen te ontroeren. Ze wil de schoonheid van Rilkes taal niet met tierlantijnen omwikkelen maar ze zo puur mogelijk laten proeven en erop voortborduren. De Keersmaekers kunst is ook haar engagement. En dat is zo nodig.

Els Van Steenberghe

Smaakmaker:

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content