An Pierlé: ‘Ik heb vrijheid nodig en daarmee bedoel ik niet wild in het rond poepen’

Zangeres An Pierlé doolt dezer dagen als ‘verkenner’ door de ateliers van jonge kunstenaars die van NUCLEO – een organisatie die in Gent en omgeving leegstaande panden tot budgetvriendelijke ateliers omtovert – een karaktervolle werkplek krijgen. Knack Focus doolde mee, in de voetsporen van een zingende Pierlé.

Donderdagochtend 14 juli 2016. Het is iets na tien uur wanneer de zware, houten poorten van de voormalige Nijverheidsschool aan de Lindenlei melodieus beginnen te fluiten en te galmen. Aan de straatkant wordt een sleutel in het slot gemorreld. Op de binnenkoer – opgeleukt met planten, een houten picknicktafel, een glimlachende boomstam, een grasgroene plastic paardenpoep en een schilderij van enkele kipjes – spitsen de oren zich. Jonas Nachtergaele – muzikant en productiemedewerker van NUCLEO – vindt het niet meer nodig om zijn zin af te maken, vanop de bovenverdieping kijken enkele gezichten goedkeurend uit het raam. Daar is hun logé: An Pierlé. Een van de deuren gaat traag en kriepend open. Eerst is een fietswiel zichtbaar, dan een stuur, dan een frêle hand die een setje met twee bekertjes verse koffie draagt en pas dan duikt de rest van Pierlé op. ‘Ik bracht koffie mee omdat ik niet wist of er koffie zou zijn’. Later diept ze een forse reep pure chocolade met amandelen uit haar rugzak op en breekt er gulle brokken af die ze uitdeelt aan Jonas en mij. Uitdelen, ja. Ze vraagt niet of we een stuk willen, ze geeft het ons.

Dit is Pierlé ten voeten uit. Een tengere verschijning met een klok van een stem, twee warme ogen met een priemende blik én met een levenshouding die ze zelf ‘hartverheffend’ noemt. ‘Ik wil hartverheffende dingen maken en beleven.’ Dat blijkt uit Arches – haar jongste plaat vol warme (orgel)klanken, ’s nachts opgenomen in de Gentse Sint-Jacobskerk – en uit de manier waarop ze een geliefde, een moeder en een oprecht goed mens probeert te zijn. Om dat te kunnen, heeft ze vrijheid nodig. Die claimt ze door haar goesting te doen én door uitdagende projecten aan te gaan, zoals de vraag van NUCLEO om als verkenner door een van hun gebouwen te dolen. Onder die gebouwen bevinden zich pareltjes: de infirmirie van het O.L.V. Ter Hoyen Begijnhof, de statige villa De Wal of de oude Veeartsenijschool. En dus ook de voormalige Nijverheidsschool.

Pierlé troont ons mee naar een imposante zaal – wellicht de voormalige kapel van de school – waar haar synthesizer staat, haar laptop, een stoel en een tafeltje waarop – u was erop aan het wachten – een platte zitbal ligt. Na twintig jaar zit ze nog steeds op een bal en ze heeft nog steeds geen roadie om het ding op te blazen. ‘Dat doe ik zelf. Ik heb goeie longen’. De voormalige kapel heeft een glazen dak en glaspartijen aan de bovenkant van de muren. Het binnenstromende licht geeft de oranje muren een gouden gloed. Een van de binnenmuren bestaat uit een rij, deels vervallen, gotische ramen.

Vanuit dat sprookjesachtig decor zal ze de kunstenaars bezoeken en ‘iets’ maken dat ze op 23 oktober 2016 presenteert. Dan organiseert NUCLEO een ‘Open Ateliers’-dag. Er wordt een traject door Gent uitgestippeld, langs alle gebouwen waarin NUCLEO kunstenaars onderbrengt. In elk gebouw zal een verkenner vertellen wat de verkenningstocht met hen deed. Naast Pierlé zijn ook Pascale Platel, Sarah Yu Zeebroek en Haider Jabbar aan de slag als verkenner.

‘Ik leid jullie rond en we beginnen in de bibliotheek!’ Pierlé neemt haar laptop onder de arm en leidt ons binnen in een intieme zaal met visgraatparket, langwerpige lusters – waar de lange lampen gevangen lijken in hoge, smalle koperen bladeren – en zware, houten lege boekenkasten. In een van die boekenkasten klapt ze haar laptop open en laat een track horen.

‘Dit is mijn bibliotheeklied! Ik ging in het midden van de bibliotheek zitten, zocht een elektronisch drumdeuntje, snoof de geur van de ruimte op en keek rond. Ik zag glas, stof en dacht aan die ene kunstenaar bij wie ik aanklopte maar die me op dat moment liever niet ontving.’ De ruimte vult zich met korte, zachte tikjes – druppels haast – van een elektronische drum waarover Pierlé’s hoge stem zachtjes huppelt. ‘I’m not welcome. So I wait‘. ‘Die zin kan op veel manieren geïnterpreteerd worden.’ Ze overweegt om de bezoekers via een koptelefoon naar dit nummer te laten luisteren. In de ruimte waar het nummer gemaakt is.

Pierlé werkte de afgelopen jaren vooral thuis, deels door het moederschap. ‘Dat is fantastisch maar het vreet je op en het deed me beslissen om niet meer te twijfelen. Ik kan enkel op de meest ‘onsexy’ uren werken – tussen 9u en 16u – en dan kan je het jezelf niet veroorloven om tijd te verspillen aan angst voor het grote witte blad. Eerst voluit gaan, dan pas kritisch zijn.’ Deze zomer wilde ze graag haar huis uit. ‘Het was tijd voor speeltijd. Ik werk graag op andere plekken, dat inspireert en het is gezond om die vrijheid te nemen, voor je werk en voor je relatie. Koen [Gisen] en ik zijn al twintig jaar samen – en willen samenblijven – omdat we elkaar vrijheid gunnen. Niet door in het wilde weg rond te poepen maar door elkaar de ruimte te geven om dingen te doen waar je gelukkig van wordt. De wereld zou een pak mooier zijn als iedereen zich creatief zou kunnen uiten.’ Ze houdt van beeldende kunst – Sofie Muller is een van haar favoriete kunstenaars – maar ze kent die wereld (nog) niet goed. Ook daarom is dit een welgekomen opdracht. En ze houdt van opdrachten met deadlines, vertelt ze. Dat drijft haar. De afgelopen jaren zorgde die drive alvast voor enkele parels-in-opdracht: ze belandde met de theatervoorstelling Slumberland, in een regie van Nathalie Teirlinck en samen met jazzmuzikant Fulco Ottervanger, in Het Theaterfestival en ze maakte de soundtrack voor Jaco Van Dormaels bejubelde film Le Tout Nouveau Testament.

Intussen beklimmen we roodbruine trappen en wandelen door donkere gangen – waar Pierlé al neuriënd of zingend de akoestiek verkent – naar het atelier van Bert Heytens, een van de dertig kunstenaars die hier werkt. De metershoge muren hangen vol pikdonkere, abstracte tekeningen. Er liggen stapels cd’s, bergen werkgerei en resten van versneden plastic en kunststof. Te midden die rommel: een proper, wit tafeltje met een laptop, een doorschijnende brooddoos met vier netjes belegde bruine boterhammen met kaas en een blikje Red Bull. Aan de tafel zit spraakwaterval Heytens, ‘al ben ik in mijn atelier Felix Fasolt, Bert komt hier niet’.

Heytens alias Fasolt is architect van opleiding en beeldend kunstenaar van hart. Hij monteert een film die hij opnam in het huis van Karel Hooft, plastisch chirurg en kunstverzamelaar. Thema: de vermeende maakbaarheid van een lichaam. Hooft dissecteerde het ‘wezen’ dat Fasolt met vetten, gel, gedraaide dweilen en siliconen maakte en inpakte in blauwe, doorschijnende plastic. Het ding ligt in het atelier en lijkt op een dode dolfijn. Pierlé staat erbij en kijkt ernaar. ‘Het fascineerde me hoe hij al pratend de mythe van Hermes en Hestia zowel verbond met het gedissecteerde wezen als met het lijf van bodybuilders én hoe hij sprak over ‘the hyperbole of the bodybuilders‘, vertelt ze nadien.

Tijdens de tocht langs de ateliers schrijft ze woorden en zinnen op. Een van die zinnen – ‘ik zag er niet speciaal genoeg uit’ – is van Marjolein Labeeû, die Pierlé eerder deze week sprak. Labeeû werd door een galeriehoudster afgewezen omdat ze ’te gewoon’ oogde. ‘Dit vertelt iets over het kantelende vrouwbeeld. Gewoon je zin doen, is nochtans meer punk en rock-‘n-roll dan ‘hip’ ogen.’

Pierlé is niet de dame van de maatschappijkritische essays maar in haar muziek neemt ze wel stelling in. Tegen de kerk, zoals in God in a Cage op haar debuutplaat Mud Stories (1999) of tegen de brandende wereld in Suburban Skies (op Strange Days, 2013). En op Arches zingt ze: ‘I remember the days before the flood began, when the land of my father spilled its blood, I ran’. ‘Verrassend actueel, niet?’

Wat Pierlé zingt, schildert Kristof Van Heeschvelde. Hij maakt grote schilderijen met lichte kleuren en een maatschappijkritische ondertoon. Inspiratie vindt hij in het vrijwilligerswerk dat hij doet bij de Sint-Antoniuskring. Een foto van iemand die de deur binnengaat om een voedselpakket te halen, ligt aan de basis van het bovenstaande werk. Tijdens het schilderen, luistert hij naar muziek. ‘Van An Pierlé bijvoorbeeld’, geeft hij verlegen toe. Hij drumt ook. ‘Als amateur!’, haast hij zich. Pierlé haast zich ook: ‘We nemen een drumlijntje van jou op waarmee ik aan de slag ga!’

Zo verzamelt ze inspiratie. Wanneer we binnenvallen in het lange atelier van Leo Gabin – een kunstenaarscollectief bestaande uit Gaëtan Begerem, Lieven Deconinck en Robin De Vooght -, filmt ze de impressionante ruimte vol grote, kleurrijke zeefdrukken op aluminium. Intussen luistert ze naar Lieven Deconinck die vertelt over Bonnie Lee Lagrange – een bejaarde Amerikaanse die dacht dat ze gestalkt werd door een ‘rode brigade’ (lees: door mensen die iets roods dragen) en daar boeken over schreef en YouTube-filmpjes maakte. Leo Gabin zeefdrukte enkele beelden uit haar filmpjes op grote aluminiumplaten. Het zijn sterke, schone beelden van en over een op hol geslagen paranoïde geest in een op hol geslagen wereld. Die wereld portretteren met behulp van hedendaagse media, dat is de missie van Leo Gabin. Pierlé houdt van de muzikaliteit van Bonnie’s naam en noteert die terwijl Deconinck vertelt hoe Leo Gabin overleeft dankzij internationale galerieën en steenrijke kunstverzamelaars. Pierlé overleeft dankzij het kunstenaarsstatuut maar ze maakt zich zorgen. ‘Hier worden koeien beter gesubsidieerd dan kunstenaars.’

Nochtans is er geen andere optie dan zingen. Ze zingt altijd en overal. ‘Zingen is iets fysiek en biedt instant troost.’ Als kind werd ze uitgelachen omdat ze ‘anders’ was en in een fantasiewereld leefde. ‘In het middelbaar ging het fout. Ik haalde slechte punten, had nergens zin in en belde naar Studio Herman Teirlinck. ‘Wat moet ik studeren om me voor te bereiden op de kleinkunstopleiding?’, vroeg ik. Ze raadden me de Muzische Vorming aan. Ik dreigde met weglopen als mijn ouders zouden weigeren.’ Haar ouders weigerden niet, steunden hun dochter ten volle en loodsten haar door die wat woelige jeugd. Die jeugd zorgde wél voor een ‘onuitputtelijke bron van kwaadheid’.

Ze wordt even terug naar die jeugd geslingerd in het atelier van Pieter De Clercq, weer een compleet andere (fantasie)wereld dan de zonet bezochte ateliers. Je volgt een parcours doorheen een bonte, bevreemdende wereld vol verweerde (jeugd)herinneringen, zo lijkt het wel. Je passeert langs grote en piepkleine werken waarin speelgoed verwerkt zit. Denk aan een poppenguillotine, een pluchen Pink Panter op de slachtbank, bewerkte kindertekeningen en een in papier nagemaakte vrachtwagen van Playmobil. De Clercq verzamelde speelgoed op rommelmarkten, nu gebruikt hij spullen die hij vindt. Net zoals Pierlé: ‘Ik steek mijn vinger op en vang op wat er leeft, welke energie er in een ruimte hangt en daarmee ga ik aan de slag’. Hoog in zijn atelier staat een prachtige vogelkooi waarop vier parkieten zitten. ‘Die geluiden van de vogels en van de zoomende tl-lampen, die kom ik opnemen’, beslist Pierlé.

Dan wandelen we terug naar haar plek. Ze vond het fantastisch om achter elke deur een andere wereld te ontdekken. De deur naar haar wereld – in de kapel – liet ze al die tijd wagenwijd openstaan. ‘Ik heb een groot vertrouwen in de mensheid.’

Op zaterdag 23 oktober 2016 ontdekt u tot welke muziek dit alles leidt. Pierlé experimenteert alvast met klankenlandschappen en songs met andere, langere structuren dan de klassieke popsong. U treft haar die zaterdag wellicht achter de piano in ‘haar kapel’, wellicht luistert u naar haar Bibliotheeklied en ongetwijfeld ontmoet u de kunstenaars die deze zomer de oren spitsten om te luisteren naar die blonde dame die even hun muze werd en zij, allemaal samen, de hare.

Els Van Steenberghe

Videoclip van Bird Love Wires, uit Pierlé’s nieuwe plaat Arches –