Vier dagen Rock Werchter of één dag The Wall? The Wall, of course. Op Rock Werchter treden heel wat groepen op, generaties worden door elkaar gemixt en de ene heeft kabaal met moraal en de andere houdt het op kabaal met een sterk rimboe-isme. Al menen ze het goed en houden mordicus vol dat ze een boodschap hebben waar de inboorlingen wat aan hebben.
Vier dagen Rock Werchter of één dag The Wall? The Wall, of course. Op Rock Werchter treden heel wat groepen op, generaties worden door elkaar gemixt en de ene heeft kabaal met moraal en de andere houdt het op kabaal met een sterk rimboe-isme. Al menen ze het goed en houden mordicus vol dat ze een boodschap hebben waar de inboorlingen wat aan hebben.
The Wall daarentegen is van een geheel andere orde. Al kort na de bevalling broeide de vraag bij uw verslaggever hoe Richard Wagner zich moet gevoeld hebben toen hij, om een bekend voorbeeld te noemen, Parsifal schreef. De vergelijking is logisch. Beide werken zijn niet alleen opera’s, maar net als bij Wagner zijn bij Roger Waters [1943] tekst en muziek gelijkwaardig. The Wall daarom een geniaal totaalkunstwerk noemen is niet meer dan logisch.
De voorstelling in Werchter verschilde van die van Berlijn, in 1990. Daar speelde de val van de muur een jaar voordien een grote rol in de enscenering, maar ook in de medewerking van gerenommeerde zangers én acteurs als Van Morrisson, The Band, Marianne Faithfull en Albert Finney. Tevens kwam die historische voorstelling op een kantelmoment in de geschiedenis van de wereld. De grenzen binnen de Westerse cultuur waren gevallen, op uitzondering na van het meest schietgrage land ter wereld, Noord-Amerika.
De jeugd van de jaren zestig én van de jaren tachtig was er vast van overtuigd dat een nieuwe wereldorde met een open mind en de pijlers van de Franse revolutie, uitgedacht door de Verlichters, eindelijk gerealiseerd zouden worden. Dat het kapitalisme meteen de macht greep, met de zegen van de politieke wereld, en misbruikte, waar de huidige financiële crisis een bewijs van is, werd niet gezien, door de euforie die alle nuchterheid overheerste.
Net om die economische en politieke ontwikkeling heeft, gek genoeg, The Wall zijn eeuwigdurend succes te danken. De rockopera is een hoogstaand cultureel protest, het podium een altaar van de vredesbeweging en de muur een troost voor diegenen die zich bedrogen voelen. Roger Waters heeft dat zeer goed begrepen. Zowel elementen uit de Berlijnse voorstelling als uit de combifilm van Alan Parker [animatie + concert + toneel; 1982] worden gebruikt in de huidige tournee, en dus ook in Werchter.
Wereldberoemde zangers en acteurs waren deze keer niet van de partij en dat was misschien maar goed. Daardoor ging alle aandacht naar Roger Waters en zijn boodschap. En het moet gezegd: hij zong, acteerde met oprechte inleving, alsof het de première was. Geen overacting, geen automatische piloot in de verste verte te bekennen. De theatrale elementen waren adequaat, puntig en van de juiste lengte. De kans op een vervelend moment bij het publiek of een zwak bij de muzikanten was dan ook niet te vinden. Wat verwacht werd van het concert werd waargemaakt.
Het niet versagend sociaal engagement van Roger Waters was tevens te vinden in de inschakeling van 16 kansarme kinderen uit de regio die het beroemde lied, waarvan vele zowel jonge als oudere mensen niet weten dat het uit The Wall komt, die dus het beroemde lied met de beginregel We don’t need no education zongen. Maar terug naar Roger Water en zijn boodschap, want verslagen van het concert kan u vinden in alle mediawinden.
Wat de compositie zo beklijvend maakt en waardoor het succes niets van waarde inboet, is dat iedereen zich in het verhaal kan vinden. Met variaties. Roger Waters’ vader sneuvelde in WO II. Hij heeft hem nooit gekend en toch altijd nabij gevoeld door wat zijn moeder over hem vertelde en de spullen die ze van hem bewaarde. Daaruit heeft hij een eigen vaderverering opgebouwd, maar ook een antimilitarisme. Zelf heeft hij geen oorlog meegemaakt, net zoals alle mensen die in en na 1943 zijn geboren. Hij en zij zijn wel geconfronteerd met talrijke oorlogen. Ze blijven dagelijks, deze uit het Midden-Oosten als van de andere kant van de wereld, invloed uitoefenen op ons gedrag, onze houding, onze overtuiging.
The Wall is een versterking van ons gewenst protest, maar dat we door een geraffineerd politiek/politioneel systeem niet meer kunnen naar buiten brengen. Elke antimilitaristische manifestatie wordt binnen de kortste keren de kop ingedrukt, vernederd en desnoods overgenomen en opgeblazen ten eigen baat van de machthebbers, of de machtswellustelingen. Eerlijk, waarlijk protest, zo begreep Bob Dylan al zeer vroeg, is een doodgeboren kind.
De enige troost die de oprechte vredesmens rest is concerten als The Wall, de muziek van Beethoven, Mozart, Bach, films als Apocalyps now, boeken als Voyage au bout de la nuit, de Griekse tragedies, jazz [het grootste rustgevend medicijn dat er bestaat], en beeldende kunstwerken als Guernica.
Tot slot staat The Wall ook voor de muren die rond ieders muur worden opgetrokken. De eerste muur wordt gebouwd in het onderwijs, met goedkeuring van 99% van de ouders. Maar eenmaal aan het werk worden we steeds weer opnieuw geconfronteerd met muren.
Onze cultuur is een massacultuur geworden gemaakt door de elite van die massa, of wat er moet voor doorgaan. Zij weten het beter en je hebt naar zijn wijsheid te gedragen. Dat die wijsheid in deze maar sneller draaiende beschaving echter van korte duur is, wordt dagelijks aangetoond door de wisseling van macht. In de media krijgt iemand die zich opgeworpen heeft als de grote redder geen Christustijd meer [drie jaar] om zich te bewijzen. Hij wordt al na een paar maanden vervangen door een andere redder, een nieuwe brick in the wall.
Guido Lauwaert
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier