Mount Eerie: ‘Ik wil niet de rest van mijn leven in de schaduw van de dood werken’

© .

Zelden komen klanken en woorden zo diep je ziel binnengeslopen als bij A Crow Looked at Me van Mount Eerie. Een collectie songs – een woordenstroom, noemt hij het zelf – die Phil Elverum schreef na de dood van zijn vrouw, vorige zomer. ‘De reacties op deze plaat hebben mijn vertrouwen in de mensheid hersteld.’

De context: begin 2015 verwelkomt Phil Elverum (38), de man achter het eenmansproject Mount Eerie, zijn eerste kindje. Een wolk van een dochter. Vier maanden later wordt bij zijn vrouw, de Canadese muzikante en tekenares Geneviève Castrée, vergevorderde pancreaskanker ontdekt. Nog een jaar later, op 9 juli 2016, verliest ze, amper 35 jaar, de strijd tegen haar ziekte. De daaropvolgende weken en maanden schrijft Elverum het verdriet van zich af in een dagboek.

Het resultaat: de machtige plaat A Crow Looked at Me. Geen teksten vol verwijzingen naar de natuur en geen geluidsexperimenten zoals we van Mount Eerie gewend zijn, maar bijzonder persoonlijke notities, begeleid door een spaarzame gitaar en piano (háár gitaar en háár piano). Death is real, klinkt het in de eerste strofe van het album. Someone’s there and then they’re not/ And it’s not for singing about/ It’s not for making into art/ When real death enters the house, all poetry is dumb/ When I walk into the room where you were/ And look into the emptiness instead/ All fails.My knees fail/ My brain fails/ Words fail.

Die vertwijfeling grijpt meteen naar de keel. Toch zijn het voornamelijk de herkenbare details en de rake beschrijvingen van het alledaagse die de songs dieper laten tasten dan de pure smart. Wanneer Elverum vertelt hoe hij zich schuldig voelt dat hij Genevièves kleren wegschenkt. Of hoe hij tussen de post nog een pakketje aantreft dat ze besteld had voor hun dochter – een boekentas voor later. Hoe de mensen in zijn omgeving zich geen houding kunnen geven in conversaties met hem.

België was best wel aanwezig in ons huishouden. Geneviève was een fan van Brel, Hercule Poirot en Hergé

Dat is ook exact wat er gebeurt wanneer wij hem spreken.

Het is een bijzondere plaat geworden, maar het voelt ongepast om je daarmee te feliciteren.

Phil Elverum: Dat begrijp ik. Het is ook een vreemd gegeven: ik toon me naakt, maar ik heb de indringers in mijn privéleven zelf uitgenodigd. Het besef dat mensen over heel de wereld nu luisteren naar die intieme teksten durf ik nog niet te laten doordringen. En dat is niet makkelijk als je zelf alle albums naar het buitenland moet verzenden. (lachje) Ik zit hier nog steeds, in mijn huis, in het dorpje dat ik ken sinds mijn kindertijd. I still didn’t go out there. Het enige wat ik tot nog toe deed, was met journalisten spreken. Pas wanneer ik op tour vertrek, zal ik geconfronteerd worden met de realiteit: dat ik over al die persoonlijke ervaringen communiceer met mensen die ik niet ken. Dat beangstigt me, maar tegelijkertijd bezorgt het me de nodige adrenaline. Dat is goed. Denk ik.

Je dochtertje is ondertussen twee jaar, gaat ze mee op tour?

Elverum: Jazeker. Alles staat in het teken van mijn dochter. Anders dan vroeger moet ik nu rekening houden met zaken als: hoe lang zitten we in de auto? Wanneer eten we? Is er een zwembadje voor haar? Gelukkig kan ik rekenen op een nanny die me zal vergezellen. Eigenlijk ben ik amper met het muzikale aspect van deze tour bezig. Er valt ook weinig over na te denken, op het podium wordt het enkel ik en mijn gitaar. Geen personage, just me.

Heb je lang getwijfeld of je die songs niet beter voor jezelf zou houden?

Elverum: Natuurlijk. Maar gaandeweg stelde ik mijn mening bij. Waarom, dat weet ik niet zo goed. (stilte) Ik was tevreden met de songs en ergens dacht ik dat het andere mensen – en mezelf – misschien kon helpen.

In 2015 was je te gast in De Canvasconnectie en daarin sprak je lyrisch over Edvard Munch. Die omhelsde de pure emotie in plaats van ze te willen evoceren bij zijn publiek. De schreeuw vond je daarvan een perfect voorbeeld. Is A Crow Looked at Me jouw versie van dat schilderij geworden?

Elverum: Die vergelijking gaat wel op, ja. Bedankt, da’s een mooi compliment. Nu ik erop terugkijk: de mensen van Canvas kwamen op een speciaal moment. Net na de geboorte van ons dochtertje, maar nog voor we te horen kregen dat Geneviève kanker had. Daar zat vier maanden tussen, een mooie periode waarin Geneviève en ik veel ruimte lieten voor familiaal sentiment.

Je echtgenote had iets met België: Hergé was bijvoorbeeld een grote inspiratiebron voor haar.

Elverum: Helemaal. Ik heb trouwens een Kuifje-strip gebruikt als achtergrondafbeelding voor het artwork van mijn album. Ze was ook dol op Jacques Brel en Hercule Poirot. België was eigenlijk best wel aanwezig in ons huishouden.

Mount Eerie: 'Ik wil niet de rest van mijn leven in de schaduw van de dood werken'
© .

De albumcover van A Crow Looked at Me wordt gedomineerd door het gedicht Night Palace van beatdichtster Joanne Kyger. Twee dagen voor de release overleed ze zelf ook aan kanker. Een vreemde soort speling van het lot, of wist je dat ze ziek was?

Elverum: Joanne was een vriendin van Geneviève en mij, maar ze heeft me er nooit iets over verteld. Ik heb pas vernomen dat ze ziek was toen ik haar doodsbrief in de bus kreeg. Ik was zelfs van plan haar te bezoeken tijdens mijn tour in Californië. De reden waarom dat gedicht de cover siert, is omdat het boven het bureau van Geneviève hing. Ik heb het pas opgemerkt na haar dood, toen ik haar tekenstudio aan het opruimen was. Het leek te gaan over wat ik nu allemaal meemaak: de dood, hoe je daaraan herinnerd wordt, de echo’s die het achterlaat.

In de song Ravens beschrijf je hoe je haar kleren wegschenkt. Probeer je die echo’s te omarmen of net uit de weg te gaan?

Elverum: Mijn eerste reflex na haar overlijden was om zo veel mogelijk weg te doen en te veranderen. Ik heb het huis heringericht omdat ik een nieuw leven wil en niet in een spookhuis wil achterblijven. Maar die drang is weggeëbd: nu wil ik zo veel mogelijk houden. Mijn dochter verdient herinneringen over te houden aan haar mama.

Op deze plaat gebruik je geen metaforen, maar kies je voor eenvoudige waarnemingen. Denk je dat dit trauma je voorgoed veranderd heeft als muzikant?

Elverum: Ik hoop van niet. Ik wil niet de rest van mijn leven in de schaduw van de dood blijven werken. Het kan wel zijn dat ik voortaan persoonlijker zal schrijven. Eerlijk gezegd weet ik niet welke richting mijn leven uit zal gaan. Het kan zijn dat ik verhuis en ergens anders een leven probeer op te bouwen met mijn dochter. Misschien ga ik wel in een tankstation werken en wordt muziek iets dat ik enkel voor mezelf houd.

Je bent in de weer met fotografie en je verzorgt zelf het artwork van je platen. Heeft het verwerkingsproces zich ook op visueel vlak ontplooid?

Elverum: Nee. Ten eerste omdat het vaderschap heel veel tijd opeist – zelfs een douche nemen of dit interview moet ik inplannen. Schrijven gebeurde de voorbije maanden in zorgvuldig gekozen periodes. Dan zette ik me aan mijn laptop en vloeiden de woorden naar het scherm. Uit die notities zijn mijn songs ontstaan. Daarom hebben de songs geen duidelijke strofen of refreinen, het is gewoon een woordenstroom.

Deze plaat kan mensen helpen die ook een verlies te verwerken hebben, zei je eerder. Welke muziek bood jou troost in het voorbije halfjaar?

Elverum: De laatste tijd luister ik veel naar Alice Coltrane. Vooral haar latere werk, geïnspireerd door de hare krisjna. Het gaat me niet zozeer om de ideeën of de creativiteit, maar puur om de sfeer op haar platen. Die jazzfeel geeft me moed.

Het is makkelijk om mee te gaan in het doemdenken over onze soort en onze wereld, maar de reacties op mijn plaat bewijzen het tegendeel

Zet je soms Genevièves muziek op?

Elverum: Dat gebeurt. Of het passeert toevallig, in shuffle. Soms weekt het tranen los, soms niet. Maar het voelt goed om te kunnen wenen om haar.

Ben je verrast over de reacties die jouw plaat losweekt?

Elverum: Ja. Het valt me op hoeveel medeleven en gevoeligheid getoond wordt. Het is makkelijk om mee te gaan in het doemdenken over onze soort en onze wereld. Dat alles naar de knoppen gaat en dat iedereen cynisch en zelfzuchtig is. Maar de reacties op mijn plaat bewijzen het tegendeel, ze hebben mijn vertrouwen in de mensheid hersteld. Mensen kunnen heel intelligent en zorgend zijn.

Geneviève heeft haar ziekte lange tijd verzwegen, tot jullie door de dure behandeling en het gebrek aan inkomsten in financiële nood kwamen. Je hebt toen een crowdfunding opgezet, en moest wel met het nieuws naar buiten komen.

Elverum: Als je vecht voor je leven is zoiets slechts een voetnoot. Zo dacht ik er toch over. Geneviève had het daar moeilijker mee, ze is altijd gevoeliger geweest voor aandacht. Wellicht zou ze het ook raar vinden dat ik deze persoonlijke songs nu met de wereld deel. Ze wilde niet dat mensen zich zorgen zouden maken over haar, ze geloofde in positieve vibes.

Hoe heb jij dat jaar tussen de diagnose en haar dood beleefd?

Elverum: In vele opzichten leek ik niet te bestaan. Ik stond onder aan de totempaal. Ik was vader, maar ook eerste hulp voor Geneviève. Met haar naar ziekenhuizen rijden, het huis in orde houden, eten voorzien. Soms zat ik ’s nachts op mijn eentje in de keuken de restjes op te eten. Maar ik wil zeker niet als martelaar beschouwd worden. Ik deed wat nodig was, but in the end she died.

Dus het heeft weinig geholpen. Zij is er niet meer, mijn dochter en ik overleefden. We moeten nu samen het onbekende tegemoet.

***

We willen afsluiten met woorden van moed, dat hij en zijn dochter hier misschien sterker zullen uitkomen, maar we houden ons in, omdat plots de laatste strofe uit Real Death door ons hoofd flitst: It’s dumb/ And I don’t want to learn anything from this/ I love you. We wensen hem dan maar veel succes met de tour.

A CROW LOOKED AT ME

Uit op P.W. Elverum & Sun.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

GENEVIÈVE CASTRÉE: GETORMENTEERD IN BEELD EN KLANK

Enkele weken geleden, op 9 april, zou Geneviève Castrée 36 geworden zijn. Haar overlijden vorige zomer bleef onderbelicht, maar met Castrée verloor zowel de muziek- als de grafische wereld een veelzijdig talent.


Castrée – née Gosselin – groeide op in Québec, en werd opgevoed door haar alleenstaande, aan alcohol verslaafde moeder. Mede door de Kuifje-strips van de Belg Hergé ontwikkelde ze al vanaf haar negende een passie voor tekenen. Een andere, duidelijkere inspiratiebron was haar oudere landgenote Julie Doucet, van wie ze enkele stijlelementen overnam, zoals de grote, dierlijke ogen van de personages en de cursieve, met de hand geschreven teksten. Op haar achttiende bracht Castrée bij de Canadese uitgeverij L’Oie de Cravan – gespecialiseerd in poëzie en surrealisme – een eerste tekenboek uit: Lait frappé. Voor haar derde strip, Pamplemoussi, ging ze in 2004 in zee met het gereputeerde Drawn & Quarterly.


Pamplemoussi was ook het eerste muzikale experiment voor Castrée, die in haar puberjaren troost zocht en vond in de punkscène. Het album bij de strip bestond uit donkere, bezwerende baslijnen en aanzwellende vioolfinales, afgewisseld met speelsere passages op piano of zelfs blokfluit. De depressies waarmee ze al sinds haar kindertijd worstelde, kwamen zowel in beeld als klank tot uiting. Hetzij via zwart-witillustraties die de conversaties met haar labiele moeder weergaven, hetzij via surreële natuurelementen die als metafoor voor haar mentale staat dienden. Het intimistische, culminerende tekenboek Susceptible oogstte in 2013 internationaal lof en wordt gezien als haar beste werk. Oprichter Chris Oliveros noemde Susceptible een van de beste boeken die D&Q ooit uitbracht.


De poëziebundel Maman sauvage (2015) werd haar laatste gepubliceerde werk als tekenares, Fleuve uit datzelfde jaar haar laatste muzikale worp. Als Woelv (2004-2007) en nadien Ô Paon (2007-2016) bracht ze in totaal acht platen uit. Na de bevalling van haar eerste kindje begin 2015 laste Castrée een professionele break in. Vier maanden later werd bij haar pancreaskanker vastgesteld. Op 9 juli 2016 overleed ze.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content