Jazz Middelheim Dag 1 met MikMâäk, Vijay Iyer, Dave Douglas en Herbie Hancock & Wayne Shorter: Blazers aan de macht

Ondanks de regen kende Middelheim een volkstoeloop zoals met de Toots-hoogdagen. Bij het laatste concert waren tent en terrein bomvol. De muzikale spanningsboog verslapte echter geleidelijk aan naargelang de dag vorderde maar verrassingen waren er tot op het einde. De rijkdom van jazz in vier stappen.

MikMâäk: het verschil tussen collectief en bigband (***)

In den beginne was er Mâäk Spirit, een jazzkwartet jonge wolven zoals er toen nog wel meer waren. Sinds de eerste cd ‘LIVEs’ (1998) gebeurde er heel wat. Net als bij de grote stamboom van de jazz kwamen er voortdurend vertakkingen bij en vond de groep zichzelf telkens opnieuw uit. Ondertussen werd de naam verkort tot Mâäk maar de bezetting kan variëren van kwintet tot bigband. Nieuwste transformatie is MikMâäk. Het gaat om een xl-versie van de huidige basisgroep (Michel Massot, Guillaume Orti, Jeroen Van Herzeele, João Lobo, Laurent Bondiau) aangevuld met elf muzikanten uit de top van de improvisatiescène. Na een reeks try-outs in de Brusselse Recyclart was er vorig weekend de eerste officiële outing tijdens Gaume Jazz. De evolutie was opmerkelijk. De composities waren duidelijk dieper uitgewerkt en de focus bijgesteld. Er werd nog lustig gegomd op de partituren met als resultaat een meer toegankelijke en strakkere flow van ideeën. In Middelheim werd dit alles nog verder bijgeschaafd. De aanknopingspunten met Mâäk blijven ontegensprekelijk, getuige een aantal sterke solomomenten van o.a. trompettist Jean Paul Estiévenart, trombonist Geoffroy De Masure en Jeroen Van Herzeele maar de nadruk ligt nu toch meer op een orkestrale sound met soms al eens een knipoog naar het werk van David Axelrod. Dat de zeven gebrachte stukken van evenveel verschillende componisten waren, zegt ook iets over de rijkdom van dit collectief waarin de leuze duidelijk is: “een voor allen, allen voor een”.

Vijay Iyer Sextet: 3+3=1 (***)

Sinds vorig jaar introduceerde Jazz Middelheim het initiatief van een “artist in residence”. Na de geslaagde carte blanche van Tigran Hamasayan is Vijay Iyer nu aan de beurt om in drie concerten zijn veelzijdigheid te bewijzen. Opnieuw een pianist maar van een heel andere strekking. Voor zijn eerste passage ging Iyer aan de slag met de formule eigen trio plus drie blazers. Het idee hierachter is volgens Iyer een evenwicht te vinden tussen de blazerssectie en zijn eigen trio om daar nadien een orkestrale dimensie aan toe te voegen. De leidraad die hierbij gehanteerd wordt, is innoveren en improviseren. Iyer gaf continu de aanzet om van richting te veranderen. Op schijnbaar argeloze wijze maar o zo doordacht en effectief. Ook zijn overschakelen van piano naar Fender gebeurde telkens op de juiste momenten. Bassist Harish Raghavan en vooral drummer Tyshawn Sorey waren de detaillisten van dienst terwijl Graham Haynes, Mark Sim en Steve Lehman apart of gezamenlijk het geheel telkens nieuwe zuurstof inbliezen. Het was een voortdurend pendelen tussen trio + 1 of trio + 2 of trio +3 maar het bleef de sound van één groep. Dat alle nummers aan elkaar gehecht werden als een suite in vier delen, verhoogde de impact. Het wordt uitkijken naar zaterdag voor deel 2.

Dave Douglas Quintet: sereniteit en getemperde actie (**)

Dave Douglas bouwde ondertussen een hechte vriendschapsband op met Middelheim (en Gent Jazz). In een vorige editie liet hij hier nog jongeren van bij ons schitteren onder zijn vakkundige leiding. Momenteel is hij in zijn kwintet omringd door jong talent uit de New Yorkse improvisatiepool als daar zijn Linda Oh (bas), Matt Mitchell (piano), Rudy Royston (drums) en Jon Irabagon (saxofoon). De groep is aan een slopende toer bezig. Speelde de vermoeidheid parten? Inspireerde het slechte weer wat minder? Of was het de echt wel opvallend strikte houding van leider Douglas waardoor de vlam niet helemaal overkwam, zeker niet tijdens het eerste deel van het concert? Er werd weliswaar op topniveau gemusiceerd maar de speelruimte werd binnen wel afgetekende lijntjes gehouden. Tekenend is dat de twee laatste stukken het meest imponeerden. Eerst een uiterst serene ballad waarbij het aanvankelijk leek of Douglas ‘The Last Post’ ging brengen en Jon Irabagon in warme Ben Webster-stijl aanvulde. Daarna toch nog helse actie met een op en neer springende Douglas maar dan was het al te laat om van een topconcert te spreken.

Herbie Hancock & Wayne Shorter: van spacy trip tot akoestische kamerjazz (**)

Na Chick Corea en Stanley Clark in Gent, was dit het tweede duo waar elke jazzliefhebber deze zomer naar uitkeek. Het predicaat legendarisch paste hier wel degelijk. Beide heren schreven jazzgeschiedenis als huurlingen van Miles Davis maar ook afzonderlijk stelden ze een aantal geloofsbrieven op van de (fusion)jazz. Voor hun duoconcert in Middelheim, een Belgische primeur, kozen ze niet de gemakkelijkste weg. Het werd een trip terug in de tijd, niet naar eigen voorbije successen maar naar het tijdperk van wegdromen op ijle klanken met de nodige rookwaar bij de hand en kleurrijke dia-projecties op de achtergrond. Deze laatste twee elementen waren er hier niet bij maar spacy was het wel allemaal, drie keer meer dan twintig minuten lang na elkaar. Met ingebouwde formule. Hancock die als een gelukzalige jongen aan de knopjes van zijn synthesizers en elektronisch speelgoed draait om het geheel telkens in gang te zetten en Shorter die de kleurtjes mee mag bepalen. Soms leek het toch wel even of de plannen van de bouwdoos niet bijgevoegd waren en was het echt zweven en zoeken naar houvast voor de luisteraar. Alleszins een gedurfde zet van beide heren die zelf zichtbaar genoten. Het concert eindigde onder een meer vertrouwd gesternte met Hancock enkel achter de piano en Shorter die volledige melodielijnen ging uittekenen. In het bisnummer mocht hij zelfs de aanzet geven en was het Hancock die volgde, om wat later opnieuw over te nemen. Respect voor de onverwachte aanpak van de heren. Een trip die bij de ene nog lang in het geheugen zal blijven en bij de andere meteen gewist werd.

Georges Tonla Briquet