In memoriam: Adam ‘MCA’ Yauch

Adam Yauch, een van de oprichters van de Newyorkse hiphopformatie Beastie Boys, is overleden. Hij was 47 jaar. Yauch liet drie jaar geleden weten dat hij kanker had.

De hiphopwereld verliest één van haar grote baanbrekers en pioniers.

‘De meeste rappers tegenwoordig houden je aandacht vast voor vier of vijf strofes. Een MC is veel meer dan dat. MC staat voor ‘mic control’, voor ‘master of ceremony’ (…) Rappers zijn als sous-chefs, een MC is de chef. Tussen die twee zit een groot kwaliteitsverschil.

‘Too Many Rappers’ gaat over het teveel aan hobbykoks en het gebrek aan goede chefs – people are fucking around too much. We willen de sous-chefs gewoon even op hun nummer zetten’ – het was één van de weinige zinnige opmerkingen die we, tussen de vele verbale steekspelletjes en binnenpretjes, konden optekenen toen we drie jaar geleden in Parijs op audiëntie mochten bij de Beastie Boys. Niet toevallig kwamen de woorden uit de mond van MCA, de meest serieuze van het trio, op hun acht albums leverancier van de droogste raps én het politiek geweten van de groep.

De heren kwamen in Parijs hun nieuwste studioalbum ‘Hot Sauce Commitee Part Two’ voorstellen. Bijna twee jaar lang was de release uitgesteld, na dat in de zomer van 2009 speekselklierkanker werd vastgesteld bij Yauh. De groep zou hun nieuwe plaat ook niet promoten voor een live-publiek, want ondanks opbeurende diagnoses wilden de Beastie Boys enkel op volle kracht opnieuw de hort op. Het zal er dan ook niet meer van komen, want de dodelijke kanker die MCA uiteindelijk toch velde maakt meer dan waarschijnlijk ook een eind aan één van de meest invloedrijke en succesvolle hiphopacts aller tijden.

Met hun mix van daverende hiphopbeats, verknipte metalgitaren en studentikoze onderbroekenlol op debuut ‘Licenced To Ill’ (1986) dropten Mike D, Ad-Rock en MCA – drie boezemvrienden uit Brooklyn, New York – een bommetje op de hiphopscene. De beruchte double bill-tournee met Run DMC die erop volgde was voor veel blanke kids de eerste kennismaking met zwarte hiphop.
Werd het trio eerst nog als een stelletje jokers aanzien, dan schaafde opvolger ‘Paul’s Boutique’ (1989) dat imago radicaal bij.

Het tweede Beastie Boys-album was een caleidoscopische trip waarin de meest uiteenlopende samples – van The Beatles, Alice Cooper en Bob Dylan tot Sly & The Family Stone, Rose Royce en The Commodores – werden aaneengeregen onder een hilarische woordenstroom vol verwijzingen naar de Amerikaanse B-cultuur. Zijn tijd ver vooruit, een commerciële flop, en een cultklassieker die vandaag nog steeds als één van de beste hiphopalbums ooit wordt gehuldigd.

‘Op ‘Paul’s Boutique’ hadden de Beastie Boys de beste beats’ – zeg dat Chuck D van Public Enemy het gezegd heeft! Ondermeer Beck, DJ Shadow, The Chemical Brothers en 2manydjs hebben hun diepe bewondering voor het album omgezet in muzikale daden.

Begin jaren 90 groeien de Beastie Boys uit tot dé ambassadeurs van cool en hip. Het album ‘Check Your Head’ (1992) betekende voor old school Adidassneakers wat ‘Nevermind’ betekende voor flanellen houthakkershemden, en met ‘Ill Communication’ (1994) bevestigde het trio dat ze hun vinger stevig rond de pols van de tijdsgeest hadden. De crossover tussen hiphop, funk en punkrock besmette de hele alternative nation en skatecultuur. Het merk Beastie Boys groeide uit tot een imperium met een eigen magazine, kledingmerk en platenlabel; Grand Royal. Als geen ander rijmden ze succes met street credibility, ironie met engagement – onder invloed van MCA was het trio inmiddels uitgegroeid tot voorvechters van de Tibetaanse zaak.

In 1998 vierden de Beastie Boys, na enkele luwe jaren, hun comeback met ‘Hello Nasty’ – ondermeer de successingle ‘Intergalactic’ bewees dat de heren het gevecht om het feestje nog steeds niet uit de weg gingen; in onze contreien kracht bijgezet met een verpletterende doortocht op het hoofdpodium van Pukkelpop.

Na alweer een periode van stilte verteerden de geboren en getogen New Yorkers op ‘To the 5 Boroughs’ (2004) de aanslagen van 9/11 op hun geliefde thuisstad. Critici en fans reageerden verdeeld, maar met ‘Hot Sauce Commitee Part Two’ (2009) flakkerde het oude Beastie-vuur weer op. De clip voor ‘Make Some Noise’ bijvoorbeeld, was een nieuwe hoogtepunt in hun lange traditie van originele muziekvideo’s – denk maar aan Spike Jonze z’n hommage aan Amerikaanse flikkenseries voor ‘Sabotage’.

Het overlijden van MCA betekent hoogstwaarschijnlijk het eind van een muzikaal tijdperk – zoals Jack White het onlangs zei in Knack Focus: ‘Drie is het absolute minimum dat je nodig hebt om iets op z’n plaats te houden’. Zonder MCA geen Beastie Boys – en zonder Beastie Boys geen onvergetelijke momenten zoals deze:

Jonas Boel