Het laatste interview met Annik Honoré, de overleden geliefde van Ian Curtis

Annik Honoré, de Belgische vriendin van Ian Curtis – de zanger van Joy Division-, overleed na een ernstige ziekte. Lees haar laatste interview: ‘Ik had zo graag mijn versie van het verhaal aan zijn dochter verteld.’

Op 18 mei 1980 verhing Ian Curtis zich in zijn huis van Macclesfield, waarna Joy Division een echte legende werd. Dertig jaar later sprak Annik Honoré, zijn Belgische vriendin, voor het eerst in detail over haar relatie met Ian en de buitengewone periode die ze toen beleefde.

“Ik verwacht nog altijd dat Natalie, de dochter van Ian aanbelt… Ik zou haar zo graag mijn versie van het verhaal vertellen”. Annik zwijgt even en de glimlach die haar een charmant en melancholisch gezicht geeft, verstart.

Annik trad uit de privésfeer nadat het boek ‘Touching From A Distance’ van Deborah Curtis uit 1995 haar door het slijk haalde, en vooral na de release van ‘Control’, de film van Anton Corbijn die in het najaar van 2007 uitkwam. De fictie van de regisseur ontketende trouwens een forse terugkeer van de vragen over haar rol in de tragedie van Curtis, die 2 maanden voor zijn 24^ste verjaardag zelfmoord pleegde. Annik sprak liever met een psycholoog dan met journalisten, en weigerde met de media te praten. Die schilderden haar af – en dan vooral de Britse pers – als een duivelse minnares die verantwoordelijk was voor de fatale breuk tussen Ian en zijn echtgenote Deborah. Annik maakte een uitzondering voor het boek van Lindsay Reade, de vriendin van Tony Wilson die haar opving na het overlijden van Curtis.

We kenden Annik sinds de glorieuze punkjaren en contacteerden haar om de andere kant van het verhaal te kennen. In september 1979 ontmoetten we Annik na het unieke en mythische concert van Joy Division in de Futurama van Leeds. Op geen enkel moment gaf zich ze bloot over wat ze altijd als een “privéaffaire” beschouwde. De tijd heeft uiteindelijk zijn werk gedaan en we ontmoeten haar in haar huis, in een bosrijke omgeving in Waals-Brabant waar we mee aan tafel schuiven, vegetarische pasta eten en een vier uur lange marathondiscussie voeren.

Annik werd op 12 oktober 1957 in een Bergens gezin geboren. Haar vader was politie-inspecteur en haar moeder werkte voor het kadaster. In 1973 woonde ze een concert van de Stones in Vorst bij maar de eerste echte muzikale schok overkwam haar op 16 mei 1976 tijdens een optreden van Patti Smith en de Stranglers in de Round-house in Londen. Datzelfde jaar beleeft de taalstagiaire dezelfde emotie met Bowie, die altijd haar held gebleven is, in de Wembley Arena. Het ritueel van de Engelse fans, de Britse verering, de “helse looks” maken allemaal deel uit van de persoonlijkheid van Annik Honoré die naar eigen zeggen “een fatsoenlijk en clean meisje was, dat altijd goede punten haalde op school”.

Na een “snert” job in de pensioentoren in Brussel (…) verhuist Annik in het begin van de zomer 1979 naar Londen waar ze een job als secretaresse bij de ambassade van België weet te versieren.

Annik Honoré: Daar maakte ik verslagen voor En Attendant (een Belgisch cultureel magazine, NDVR) en ging ik elke avond naar een concert. Alles leek eenvoudig, toegankelijk, goedkoop, de periode was enorm exciterend. In augustus zag ik Joy Division in Nashville Rooms: ik had Unknown Pleasures gehoord dat ik bijzonder heftig en intens vond. Ik was geboeid: na het concert gingen mijn vriendin Isabelle en ik naar een man die bij de speeltafel stond om een interview te vragen. Het was Rob Gretton, de manager van de groep. Hij ging akkoord voor een later gesprek. Een tijdje later kwam ik de bandleden interviewen met mijn “Bert Bertrand”-vragen in de trant van “wat is uw lievelingskleur?” (ze glimlacht). De muzikanten van Joy Division verdienden elke 5 pond per concert, ze hadden geen geld om op hotel te gaan en logeerden bij mensen die ze kennen, in het noorden van Londen. Ze waren heel vriendelijk, lief en geflatteerd door de interesse van een buitenlands magazine. We luisterden naar Low van Bowie en geleidelijk aan viel iedereen in slaap, behalve Ian en ik… In de film van Corbijn wordt de scène goed nagespeeld

Je wordt verliefd…

Het was mijn eerste liefdesverhaal. Tot dan leefde ik alleen door de muziek en had ik slechts één of twee flirts. Daar ontmoette ik dan een zeldzame, beminnelijke, beleefde persoon, alles wat ik graag heb. Het klinkt wat dom, maar Ian had mooie ogen, een zachte blik, ik voelde dat hij leed, dat hij broos was. Hij was ook onmiddellijk vriendelijk.

Joy Division is dan een muzikale schok, een nooit geziene ervaring!

Het geluid klonk vaak slecht maar het was zo intens, zo mooi… Het was een zwevend moment, de concerten duurden trouwens nooit lang. De kritieken waren vol lof, ik was er zeker van dat de groep heel groot zou worden. Omdat ik ook werkte voor de programmatie van Plan K in Brussel vroeg ik hen daar te komen spelen ,op 16 oktober 1979 en 17 januari 1980. De groep kreeg toen ongeveer 250 pond (wat neerkomt op 400 euro).

Er zijn dus twee Ian Curtis : de zanger op het podium die letterlijk in trance is en de privépersoon die introvert en wat verward is?

Als hij op een podium stond, transcendeerde hij. Alsof hij al zijn boze geesten uitdreef. Hij was als een vulkaan in volle uitbarsting. Na het concert was hij fysiek en mentaal uitgeput en werd hij weer die zachte, verlegen en gesloten jongen. Hij stelde zich ook heel veel vragen over de groep en over zijn leven. Hij had een enorm potentieel maar tegelijkertijd was hij zo eerlijk dat niet te beseffen. Hij was absoluut niet cynisch of pretentieus.

Van waar kwam zijn diepe angst ?

Hij was overrompeld door zijn eigen talent. Ik hield van de andere leden van Joy Division en hun uitzonderlijke energie, maar Ian stak er met kop en schouders bovenuit. Het feit dat Ian sinds zijn puberteit epileptisch was maakte hem bijzonder broos. Als hij een aanval had, werd hij bovennatuurlijk, vreselijk angstaanjagend: ik heb hem bijna zien opstijgen. Maar tegelijkertijd had het iets magisch, een contact tussen het bewuste en het onbewuste. Plots trad hij binnen in een wereld die geen enkel band had met de werkelijkheid. Ik begreep dat hij nood had aan een vrouwelijke aanwezigheid terwijl de groep eigenlijk vrouwen buitensloot tijdens de concerten. Ergens doorbrak ik die cirkel omdat Ian een enorme behoefte aan troost had. Daarom komt het des te harder aan om achteraf zulke afschuwelijke dingen te lezen. “bedrog”, dat soort dingen…

Maar jullie waren toch minnaars ?

Het was een pure en platonische relatie, die zeer kinds en rein was… Ik heb geen seksuele betrekkingen gehad met Ian, hij nam medicatie waardoor hij geen fysieke relatie kon hebben. Ik ben het zo beu dat mensen twijfelen aan mijn woord : ze mogen zeggen wat ze willen maar ik ben de enige personen die geschriften heeft over hem… In één van zijn brieven staat vermeld dat de relatie met zijn vrouw Deborah al afgelopen was toen we mekaar ontmoetten.

Hoe heb je gereageerd op de film van Anton Corbijn, Control?

Het is niet Annik Honoré die je ziet in de film, maar wel de vriendin van Ian, het is fictie. Ik getuig vandaag om een biografische authenticiteit te behouden, ik heb er geen enkele baat bij. Behalve dan dat ik over Plan K en Disques du Crépuscule – dat ik met Michel Duval oprichtte – kan spreken. Dat gezegd zijnde is Anton een zeer achtenswaardige man die verschillende keren met mij kwam praten, maar Annik bestaat niet, het is Deborah Curtis die bestaat… (die laatste coproduceerde de film van Corbijn, die gebaseerd is op haar boek, NVDR). Ik heb haar slechts één keer gezien, van ver op een concert in Manchester. Ik was toen helemaal niet op mijn gemak want ze me haatte toen al verschrikkelijk. Ik was “het vriendinnetje” van Ian, zijn geliefde, niet zijn minnares of “an affair”, een afschuwelijk en verwerpelijk woord.

Je werd meegezogen in een verhaal dat je overrompelde en die groeide met het ongelofelijke postume succes van de groep.

Ik blijf denken dat zijn overlijden een puur moment van verdwazing was. Ik sprak hem nog de avond zelf en iedereen wist dat hij blij was om naar Amerika te trekken (de dag na zijn overlijden, voor een tournee, NVDR). Hij nam 20 pillen per dag en aangezien hij die mengde met alcohol… Op zaterdag 17 mei was ik op het concert van James White in Plan K en belde Ian mij op om te zeggen dat hij me in Heathrow wilde zien voor zijn vertrek naar de VS. Ik belde zijn ouders op, waar hij voor enkele maanden woonde, omdat hij niet op de afspraak was. Zijn vader zei toen enkel “Ian is dead” en legde de telefoon neer. Ik ben niet naar de begrafenis kunnen gaan omdat Deborah Curtis, zoals ze in het boek schreef “vreesde dat ik een scène zou maken” – wat ik eigenlijk wel grappig vond. Ze aanvaardde wel dat ik het lichaam van Ian begroette in de kapel van Macclesfield… Ik was er kapot van. Tony Wilson (het hoofd van Factory, het label van Joy Division, NVDR) en zijn echtgenote hebben me een week onderdak geboden en daarna heeft Tony voor mij een vliegticket richting Brussel gekocht onder de naam van Annik Curtis… Ik heb drie maanden bij mijn grootouders op het platteland doorgebracht. De ambassade, waar ik niet was teruggekeerd, heeft me vervolgd wegens “verraad van de Belgische staat”…

Je bent jaren blijven zitten met dit zware verhaal. Je vertelde me dat je ouders en broer niet wisten dat je die relatie met Ian Curtis had: waarom heb je alles voor jezelf gehouden?

Mijn ouders en ik vertellen elkaars verhalen niet (…), ze wisten niet, en mijn broer trouwens ook niet, wie Joy Division of Ian Curtis waren. Ik voelde me ook heel erg schuldig: een getrouwde man, een zelfmoordenaar. Ik verliet mijn overigens zeer goede job bij de ambassade. Ik heb me dus altijd op de achtergrond gehouden. Ik waardeer het dat mijn ouders dat gerespecteerd hebben. Ik heb het verhaal ten volle beleefd en ik had liever gehad dat het geheim bleef : het heeft me broos gemaakt. Ik was bang om te kwetsen. Om verliefd te worden. Het is sinds 1995 – 15 jaar na de dood van Ian – dat er over mij gesproken werd door het boek van Deborah Curtis. In tegenstelling tot wat ze beweert heb ik haar nooit “maandenlang” ’s nachts opgebeld. Zij heeft me wel gebeld – met doodsbedreigingen – omdat ik haar echtgenoot zag… Op de vragen die werden gesteld heb ik altijd gezegd dat het om een privézaak ging.

Ondertussen is de nacht al lang aangebroken. Annik neemt me mee naar de zolder waar affiches van Plan K en new wave memorabilia liggen. Ze toont me brieven van Ian – een tiental – waarvan één een gedicht van T.S. Eliot bevat. Vandaag heeft ze een doorslaggevend verhaal onthuld dat dertig jaar geleden plaatsvond en minder dan een jaar duurde. Ondanks de impact van de ontmoeting is Annik geen zwarte weduwe. Ze begon een nieuw leven, had twee kinderen – die vandaag volwassen zijn – en werkt sinds 1985 in dezelfde internationale instelling. Ze schuimt nog altijd de concerten af en is enthousiast over de komst van Benjamin Biolay. Ze wil dat er meer interesse komt voor het “baanbrekend” werk dat tussen 1979 en 1984 bij plan K verzet werd, of bij de Disques de Crépuscule, een lichtjes snobistische maar vindingrijke label dat in 1980 in Brussel gecreëerd werd. De dag na het interview stuurde Annik me een sms’je om te vragen geen “te persoonlijke details” te geven over dit alles. Maar waar eindigt de intieme grens van een dergelijk verhaal?

– Documentaire waarin Annik Honoré ook aan het woord komt –

Philippe Cornet/Vertaling: Céline Bouckaert