De erven Gainsbourg

Zijn er rechtmatige erfgenamen van Serge Gainsbourg, als het op het chanson aankomt? Wij zien er maar één: Benjamin Biolay.

Onthutst waren we, toen de Franse versie van Rolling Stone één jaar geleden zijn ‘Disques essentielles du rock Français’ oplijstte: ‘Histoire de Mélody Nelson’ prijkte niet op één, maar op vier. Het magnum opus van Serge Gainsbourg moest de duimen leggen voor ‘Dure Limite’ van Téléphone (op drie), ‘Tostaky’ van Noir Désir (op twee) en ‘Osez Joséphine’ van Aalin Bashung (op één). ‘Ca c’est osé, Rolling Stone Français’, dachten wij!

For the record: als er één album van Serge Gainsbourg is dat werkelijk iederéén in huis zou moeten hebben, dan is het wel ‘Histoire de Mélody Nelson’. Er is geen groter meesterwerk van een Franstalige auteur dan dat – en ja, we rekenen daar Jacques Brel bij! Nu we toch bezig zijn: ‘L’homme à tête de chou’ verdient net zo goed een plek in ieders audiotheek. Eén en twee, behoorden het te zijn in de lijst van de Franse Rolling Stone.

Bashung heeft Gainsbourg goed gekend. Ze werkten met elkaar samen: Gainsbourg producete Bashungs andere meesterwerk ‘Play Blessures’ (1982). Maar dat maakt van de vorig jaar overleden Bashung niet de erfgenaam van Serge Gainsbourg. Een waardige opvolger in de line-up van het Franse chanson, na Ferré, Piaf, Brassens, Vian, Brel en Gainsbourg, dat wel. Maar niet de nieuwe Gainsbourg.

Neen, dan liever Benjamin Biolay. No kiddin’. Air? Hm, de Franse electroformatie heeft Gainsbourg wel stevig gepromoot buiten de grenzen van ‘l’hexagone’, waarvoor hulde. En ze hebben met zijn dochter Charlotte wel een volwaardig eerbetoon gemaakt aan het genie, getiteld ‘5:55’. Maar ze zijn niet even veelzijdig, niet even gevarieerd als de grootmeester. En vooral niet even gevat in teksten – wat zou het, ze maken tenslotte electropop.

Biolay dus. Zij het in perspectief geplaatst, want Gainsbourg is uniek, onevenaarbaar, en dat wereldwijd. Edoch: zonde dat de Franse songsmid Biolay niet buiten de grenzen van zijn eigen land doorbreekt. Tenzij met een verhaal over een vermeende affaire met presidentsvrouw Carla Bruni. Om een bevriende fan te citeren, niet toevallig Elisah genaamd: ‘Biolay en Gainsbourg hebben veel gemeen, maar dan toch vooral de nogal aparte verhouding met vrouwen. Veel liefde, lust, woede, getormenteerde rollenpatronen en doorwrocht cynisme. Ze verschillen wel in subtiliteit. Biolay zegt het soms gewoon op buitengewoon gemene doch eerlijke wijze. Genre: ‘allongez-vous/ enlevez presque tout / secouez vos bijoux / c’est pas la peine de faire comme si c’était bien /taisez-vous / mettez-vous à genoux / moi je reste debout / c’est pas la peine d’être à la hauteur pour rien’.’

I rest my case. Of toch niet. Toch nog één Biolay-song die deze stelling kan staven, de slotsong op de eerste disc van zijn jongste dubbelaar ‘La Superbe’. ‘Brandt Rhapsody’ is het sublieme relaas van een relatie, van de eerste ontmoeting en de eerste seks tot het finale afscheid, de echtscheiding, verteld aan de hand van ingezongen post-its, in duet met de Franse zangeres Jeanne Cherhal. Om Arno te parafraseren: ‘Ch-ch-check it out!’

Karel Degraeve