Wilco in AB: Op het scherp van de snee

© Yvo Zels

Ze hebben er zo’n 22 jaar mee gewacht, maar dezer dagen nemen de heren van Wilco een sierlijke duik in de mainstream. Slechts enkele maanden na hun opgemerkte passage tijdens Cactus, wisten ze nu ook de AB tweemaal tot de nok te vullen voor een twee uur durende set die nauwelijks iets te wensen over liet.

DA GIG: Wilco in AB, Brussel op 27/10.

IN EEN WOORD: magistraal.

HOOGTEPUNTEN: ‘Misunderstood’, ‘Pot Kettle Black’, ‘Via Chicago’, ‘Bull Black Nova’, ‘Reservations’, ‘Impossible Germany’, ‘Jesus, etc.’, ‘Spiders (Kidsmoke)’…

DIEPTEPUNTEN: geen.

QUOTE van Jeff Tweedy: “Voor we naar Europa afzakten, toerden we door Latijns-Amerika, en daar zong het publiek zelfs onze gitaarsolo’s mee. Daarmee wil ik niet suggereren dat jullie dat ook moeten doen, maar eerlijk gezegd… Ik mis het een beetje.”

Wilco wordt wel eens ‘de Amerikaanse Radiohead’ genoemd. De stilistische gelijkenis ontgaat ons, eerlijk gezegd, een beetje, maar zeker is wél dat het gezelschap uit Chicago tot de interessantste bands uit dit tijdsgewricht behoort. Twee decennia geleden was ze nog een exponent van de alt.country, maar Jeff Tweedy en zijn vrienden zijn altijd al veelzijdiger geweest dan dat etiket suggereerde en gaven, zeker sinds de komst van meestergitarist Nels Cline, regelmatig blijk van muzikale exploratiedrang.

Op het onlangs verschenen ‘Schmilco’ viel daar echter niet zoveel van te merken. De tiende cd van Wilco kwam tot stand tijdens dezelfde sessies als voorganger ‘Star Wars’, maar toonde een heel ander gezicht. De muziek klonk herfstig en ingehouden, intimistisch en ontspannen, warm en folky. Geen plaat die je onmiddellijk wegblies dus, maar die wél een consistente indruk naliet.

In de songs zoomt Jeff Tweedy in op de bitterzoete momenten uit zijn jeugd waarop hij zich een ‘misfit’ voelde en niet goed wist wat hij met zijn leven aan moest. ‘Schmilco’, een knipoog naar de popeccentriciteit van Harry Nilsson, is een even bedachtzame als elegante plaat, waaruit ook in Brussel een handvol songs werd geput. ‘If I Ever Was A Child’ was zonnige powerpop, in ‘We Aren’t the world’ verwees Tweedy -zoals steeds met cowboyhoed- naar een kleffe liefdadigheidssingle uit de eighties, om er vervolgens de suiker af te schrapen en er een heel andere wending aan te geven. ‘Someone To Lose’, een opgestoken middenvinger naar ziekte en dood, hield het midden tusen glam en blues en dreef op een baslijn van The Breeders, terwijl het fuzzy ‘Locator’ nog sporen van de vorige cd in zich droeg.

Hecht en onvoorspelbaar

Uit ‘Star Wars’, die vorig jaar en afgelopen zomer nog zo goed als volledig op de setlist prijkte, waren in de AB slechts twee nummers overgebleven: het puntige, van kogelronde gitaartjes voorziene ‘The Joke Explained’ en het veerkrachtige maar ongedurige ‘Random Name Generator’. Voor de rest putte Wilco uit haar volledige discografie, met uitzondering van ‘The Whole Love’ uit 2011. De nadruk lag vooral op classics als ‘Yankee Hotel Foxtrot’ (goed voor zeven nummers) en ‘A Ghost Is Born’, maar ook nu omzeilde het sextet moeiteloos de klip van de voorspelbaarheid. Wilco speelt iedere avond een andere set en woelt daarbij songs naar boven die enkel bij de die-hards een belletje doen rinkelen, maar die je meteen aan je lijst met favorieten toevoegt.

Tot die categorie behoorden het lichtjes barokke ‘Pot Kettle Black’, waarin nog maar eens opviel hoe hecht en subtiel de muzikanten samenspeelden en waarin de gelaagde keyboards van Pat Sansone en de trefzekere percussie van drummer Glenn Kotche de aandacht trokken. Een andere verrassing was het uit ‘Wilco (The Album)’ gelichte, knagende ‘Bull Black Nova’, met een sublieme, jazzy gitaarsolo van Nels Cline, wiens instrument bij momenten haast als een mandoline klonk.

Cline is zonder twijfel het geheime wapen van de groep: zijn epische, altijd inventieve snarenspinsels in ‘Impossible Germany’ brachten de toeschouwers moeiteloos in vervoering en zouden uiteindelijk uitmonden in een memorabele climax.

Wilco musiceerde in een opvallend decor dat nog het meest weg had van een open plek in het bos. De sfeer was die van ‘Déjeuner sur l’herbe’, het beruchte schilderij van Edourad Manet uit de negentiende eeuw. Wie Tweedy en zijn maats aan de boezem drukte wegens de stoorzendertjes in hun songs, kwam volop aan zijn trekken tijdens ‘I am Trying to Break Your Heart’ of ‘Misunderstood’, een mooi, in countryrockkleuren gevat nummer uit ‘Being There’ waarin onverhoeds een storm opstak maar de zanger zich geenszins van de wijs liet brengen. Ook in ‘Via Chicago’ probeerden de bandleden tevergeefs het tapijt van onder Jeff Tweedy’s voeten weg te trekken, maar hoezeer de muziek ook derailleerde, de man gaf geen krimp.

Luchtigheid is geen taboe

Van de sobere momenten onthielden we vooral het ingetogen ‘Reservations’ en het op een wiegend orgeltje geplante, door southern soul bevruchte ‘Jesus, etc.’. ‘Box Full of letters’ was dan weer heerlijke, in fraaie Byrds-harmonieën gehulde pop. Met ‘Kamera’ had de groep eerder op de avond al aangegeven dat lichtvoetigheid in haar universum geen taboe was, en dat bewees ze nog eens naar het einde toe met de rammelende riffrock van ‘I’m Always in Love’.

Tijdens de bissen bouwde Wilco zelfs een feestje met ‘Heavy Metal Drummer’ en het springerige ‘I’m the Man Who Loves You’, dat prima geschikt bleek om in beschonken toestand mee te joelen. Het aan de Fab Four schatplichtige ‘Hummingbird’ -huppelende piano, synthetische strijkers- moest het hebben van de uitgekiende, meerstemmige samenzang en tijdens slotnummer ‘Spiders (Kidsmoke)’ trok Wilco op de valreep nog een blik motorik beats open. Dit was Krautrock op het scherp van de snee.

Wij zagen Wilco in het voorbije jaar al drie keer aan het werk, telkens met een totaal andere show, en ook dit keer liet het gezelschap geen enkele steek vallen. Als u dit keer naast een ticket hebt gegrepen, wees er volgende keer dan zeker bij. Want deze groep behoort tot het beste dat anno 2016 op een podium te beleven valt. Benieuwd of er dit jaar nog iemand opstaat die beter doet.

DE SETLIST: Normal American Kids / If I Ever Was A Child / Cry All Day / I am Trying to Break Your Heart / Kamera / The Joke Explained / Misunderstood / Someone To Lose / Pot Kettle Black / Via Chicago / Bull Black Nova / Reservations / Impossible Germany / We Aren’t The World (Safety Girl) / Random Name Generator / Jesus, etc. / Locator / Box Full of Letters / Theologians / I’m Always in Love // Heavy Metal Drummer / I’m The Man Who Loves You /Hummingbirds / The Late Greats // Spiders (Kidsmoke).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content