tUnE-yArDs @ Les Nuits Botanique: Een bende musicerende chimpansees

© Piet Goethals

Na drie platen is Merrill Garbus, alias tUnE-yArDs, uitgegroeid tot één van de kleurrijkste figuren uit de hedendaagse popmuziek. Zopas verscheen haar nieuwe cd ‘Nikki Nack’ en die kwam ze overtuigend voorstellen tijdens de openingsavond van de 21ste editie van Les Nuits Botanique.

DA GIG: tUnE-yArDs in koninklijk Circus, Brussel op 16/5.

IN EEN ZIN: Onstuimige ritmen vormden de ruggengraat van een viscerale set, waarin tUnE-yArDs met ingrediënten uit Afrikaanse en Haïtiaanse muziek, een unieke auditieve cocktail brouwde.

HOOGTEPUNTEN: Moeilijk te kiezen, want tUnE-yArDs imponeerde over de hele lijn en liet nauwelijs steken vallen.

DIEPTEPUTE: geen.

BESTE QUOTE van Merrill Garbus: “De meeste van deze songs zijn nieuw. So they’re kind of.. scary. Maar we zijn blij dat we weer eens in Brussel zijn. Want we hebben altijd ongelooflijk veel lol in deze stad.”

“Wow, jullie zijn met velen”, riep de zoals altijd excentriek, compleet met pluimen en bloemenkrans uitgedoste artieste uit Oakland, Californië, toen ze het podium van het Koninklijk Circus betrad. Dat was inderdaad goed nieuws, vooral omdat de collage-achtige muziek van tUnE-yArDs klinkt alsof ze tot stand is gekomen op één of andere verre planeet. Haar songs steunen op geluiden die je nog maar zelden hebt opgevangen en laten zich omschrijven als wild, druk, weerbarstig, uitdagend én prettig gestoord. Merrill Garbus experimenteert met de onbevangenheid van een kleuter die de scheikundedoos van een oudere broer of zus heeft ingepikt en wordt daarbij op geen enkel moment gehinderd door angsten of complexen. Dank zij haar theaterachtergrond en haar ervaring als poppenspeelster, weet ze precies hoe een trefzekere performance in elkaar hoort te zitten.

Haar lofidebuut, ‘BiRd-BrAiNs’ maakte tUnE-yArDs in 2009 nog met behulp van een dictafoontje en een computerprogramma dat ze gratis van het internet had geplukt, maar opvolger ‘w h o k i l l ‘, waarop prominente blazers figureerden, kwam in een echte studio tot stand. Met het oog op het pas verschenen ‘Nikki Nack’ gaf ze voor het eerst een deel van haar controle op om in zee te gaan met gevestigde producers als Malay (zie Frank Ocean) en John Hill (bekend van zijn werk met M.I.A. en Rihanna). Daardoor klinkt haar muziek nu wat gestroomlijnder en zitten er wat meer r&b-invloeden in, maar een gelikte mainstreamplaat heeft het beslist niet opgeleverd. Garbus’ nummers mogen dan wel dansbaar zijn, ze doen de doorsnee radiomaker nog altijd van kleur verschieten.

Oorlogspad

Concerten van tUnE-yArDs zijn doorgaans dionysische taferelen, met sets die sprankelen van vitaliteit en levensvreugde. Naar goede gewoonte had de zangeres haar gezicht beschilderd als een indiaan op het oorlogspad. Dit keer liet ze zich begeleiden door een band waarvan haar levensgezel, bassist en synthspeler Nate Brenner en percussioniste Dani Markham de kern vormden. Dit trio werd op gezette tijden bijgestaan door Abigail Bessen-Bengson en Jo Lampert, die zich beperkten tot zingen en dansen. De inmiddels 34-jarige Merrill Garbus zelf mepte op trommels en bediende allerlei loop-pedaaltjes, wat haar toeliet ter plekke zangpartijen of live gegenereerde beats op elkaar te stapelen of met elkaar te vermengen.

Onstuimige ritmen vormen het fundament én de ruggengraat van haar songs. Garbus bestudeerde Afrikaanse muziek in Kenia, is sterk beïnvloed door de muzikale tradities van de Pygmeeën en ging onlangs ook nog inspiratie opdoen in Haïti. Eén en ander kon je afleiden uit haar voorliefde voor polyritmiek, maar ook uit de manier waarop ze tijdens het a capella gezongen en enkel door handclaps begeleide openingsnummer ‘Rocking Chair’ met meerstemmigheid omging. Zelf zong tUnE-yArDs rauw en ongekunsteld. Bel canto kon je het dus niet bepaald noemen, maar wat een verademing nog eens iemand helemaal voluit te zien gaan op het podium.

Zoals verwacht stond er veel materiaal uit ‘Nikki Nack’ op het programma, en dat klonk zowel opzwepend als visceraal. Wanneer je tijdens ‘Sink-O’, een song over de wegwerpcultuur, even de ogen sloot en de junglegeluiden op je af liet komen, zou je hebben gezworen dat er een bende musicerende chimpansees in de schijnwerpers stond. ‘Real Life’ leek, door de vraag- en antwoordzang, bestoven door gospel, ‘Hey Life’ had iets van een kinderrijmpje en ‘Stop That Man’, over een psychopaat die een woonbuurt terroriseert, was voorzien van rare elektronische bleeps. Zelfs de minimaal aangebrachte synthesizernoten hadden een louter percussieve functie.

Primitieve avantgarde

Merrill Garbus gedroeg zich als een kind dat niet goed wist of het zich in een speeltuin, dan wel in een snoepwinkel bevond, maar haar enthousiasme was zeker niet geveinsd. Met het intrigerende ‘Time of Dark’ bewees ze trouwens ook tot enige subtiliteit in staat te zijn. In heel wat nummers liet ze zich enkel begeleiden door Brenner en in het Caribisch getinte ‘Wait For A Minute’ diepte ze voor het eerst weer haar oude vertrouwde, door allerlei effectapparatuur vervormde ukulele op, wat aanleiding gaf tot een portie stevige funk. ‘Real Love Flesh’, de enige song uit ‘BiRd-BrAiNs’ in de set, was speelse avant-garde, waarin de zangeres met zichzelf harmonieerde en bas en drums het hoge woord voerden.

tUnE-yArDs greep ook regelmatig terug op ‘w h o k i l l’. Het heerlijk primitieve ‘Gangsta’ was bijvoorbeeld schatplichtig aan hiphop, in ‘You Yes You’ ging de artieste te keer op haar ukulele zoals no wave-monument destijds Arto Lindsay op zijn gitaar. ‘Water Fontain’ was de exuberante uitsmijter. We stellen ons graag voor dat iemand met Merrill Garbus voor een krat Duvel had gewed dat ze er nooit in zou slagen de kreet ‘woeha’ in een song te verwerken. Uiteraard bewees ze met verve het tegendeel.

“Any questions?”, vroeg ze, gespeeld uitdagend, voor ze met ‘Es-so’ de bisronde inzette. Neen hoor, alles was duidelijk. Zeker toen ze, geholpen door haar backingzangeressen, de jazzy swing van ‘Manchild’ in een waanzinnige canon transformeerde. tUnE-yArDs gaf met haar gesofisticeerde primitivisme en haar uiterst fysieke stoorzendermuziek aan dat ze in het huidige muzieklandschap een volstrekt unieke plaats inneemt. Als je binnenkort naar Rock Wechter gaat, kies dan zeker voor het juiste podium.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: Rocking Chair / Sink-O / Gangsta / Real Thing / Time of Dark / Hey Life / Wait For A Minute / Stop That Man / Real Live Flesh / You Yes You / Bizness / Water Fountain // Es-so / Manchild.

tUnE-yArDs speelt op zaterdag 5 juli om 15u20 in KluB C op Rock Werchter.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content