Neil Young + Promise of the Real @ Sportpaleis: Roest rust (nog) niet

Oké, zijn leeftijd begint nu met een 7, maar waag het niet hem als ‘Old Man’ aan te spreken. Samen met de jonge honden van Promise of the Real gaf Neil Young in Antwerpen een ruim drie uur durend concert, zonder pauze, waarin zowat alle aspecten van zijn rijke carrière aan bod kwamen.

Dinosaur Sr. droeg een zwarte hoed, die hij één keer afnam, en een T-shirt met het opschrift EARTH, dat aangaf wat hem dezer dagen zoals bezig houdt. Een groene jongen is hij altijd al geweest en de vele jaren waarin hij nauw betrokken was bij Farm Aid maakten hem bewust van de manier waarop machtige chemiereuzen Amerikaanse landbouwers in een wurggreep houden. Ze dwingen hen genetisch gemanipuleerde zaden te gebruiken, waardoor de organische voedselproductie in het gedrang komt en ons aller gezondheid naar de haaien gaat.

Door zijn romance met milieuactiviste Daryl Hannah is ook de Woody Guthrie in Neil Young weer ontwaakt. Dat resulteerde vorig jaar al in een reeks protestsongs op het matige ‘The Monsanto Years’ en klinkt nog na op het gisteren verschenen ‘Earth’. Op die live-dubbelaar heeft de artiest enkele van zijn songs over de natuur aan elkaar gesmeed tot een eco-suite, waarin dierengeluiden de rode draad vormen. Over the top, zegt u? Tja, Young gehoorzaamt enkel aan zijn eigen muze, en zoals bekend is dat een wispelturige dame.

Ook in een vol Sportpaleis was de milieuproblematiek nooit ver te zoeken. Die kwam bijvoorbeeld tot uiting via enkele theatrale elementjes in het begin van het concert: zaaiende dames of pesticiden sproeiende guerillero’s die kortstondig het podium overnamen en duidelijk maakten waar het tijdens de Rebel Content Tour écht om ging. Neil Young begon de avond in zijn eentje. Eerst aan een buffetpiano, met het oog op ‘After the Goldrush’; vervolgens op harmonium in ‘Mother Earth’ en op akoestische gitaar en harmonica ten bate van crowdpleasersals ‘Heart of Gold’, ‘Comes A Time’ en ‘Helpless’. Young speelde aanvankelijk nogal slordig, miste al eens een akkoord en rammelde die kapotgespeelde classics met weinig overtuiging af. Het waren momenten waarop we graag een afstandsbediening met een fast forward-toets binnen handbereik hadden willen hebben.

Pantoffels

Gelukkig kwam er beterschap zodra de zanger het gezelschap kreeg van Promise of the Real, de band waarin Lukas en Micah, twee zonen van countrylegende Willie Nelson, de plak zwaaien. Neil Young heeft in de loop van zijn carrière al veel groepen versleten, maar met dit vijftal blijkt het bijzonder goed te klikken. Waar de laatste Europese shows met Crazy Horse routineus en voorspelbaar aandeden, weten de Nelsons en hun vrienden Young weer uit te dagen en uit zijn tent te lokken. The Loner speelt nu materiaal dat hij in geen tijden meer heeft aangeraakt en avond na avond worden er andere songs in de set geïntroduceerd.

Het eerste uur in het Sportpaleis stond in het teken van de mainstream-Young. Het klonk best aardig, daar niet van. ‘Out on the Weekend’ werd van smaakvolle slide en mooie, meerstemmige samenzang voorzien, terwijl ‘Human Highway’ en ‘Only Love Can Break Your Heart’ stapvoets de zaal in werden gestuurd. De songkeuzes waren echter niet altijd even spannend: The Young One slenterde op zijn pantoffels over het bruggetje tussen folk en country en putte zelfs drie keer uit ‘Harvest Moon’, de plaat die hij destijds opdroeg aan zijn (inmiddels ex-)vrouw, Pegi Morton. In ons boekje noteerden we in kapitalen ‘GEZAPIG’, een woord dat we tot dan toe toch eerder met Graham Nash hadden geassocieerd.

Het was dan ook een verademing toen Neil Young zijn witte Gretsch tevoorschijn toverde en de muziek met ‘Alabama’, een aanval op de intolerantie en het conservatisme van de ‘Southern Man’, een iets grofkorreliger karakter kreeg. ‘Bad Fog of Loneliness’ en ‘Winterlong’ waren bruisende popsongs (al werd het laatste een beetje ontsierd door de knapenkoorachtige samenzang aan het eind) en ‘Walk On’ klonk funky op een manier waarop alleen een Young-song funky kan klinken.

Veerkracht en vitaliteit

Hulde trouwens aan de souplesse van Promise of the Real, een gezelschap dat zowel The Stray Gators als Crazy Horse naar de kroon stak. Toen Ome Neil eindelijk ‘Old Black’ (zijn zwarte Les Paul) liet aanrukken en ‘Down By The river’ werd ingezet, voelde je dat er magie in de lucht hing. De ene verbluffende gitaarsolo volgde de andere op en met zijn naar abstractie neigende snarenspel vertelde Young wat in de tekst enkel tussen de regels te vinden was. De muzikanten zaten duidelijk in de groove en ondanks zijn epische proporties duurde de song geen seconde te lang.

Nu er eindelijk lawaai mocht worden gemaakt, volgden een schroeiend ‘Powderfinger’ (een vreemd verhaal dat eigenlijk door een dode vanuit het hiernamaals wordt verteld), een vitaal en veerkrachtig ‘Mansion on the Hill’ en een puntig ‘Vampire Blues’, waarin Neil Young te keer ging tegen de oliebaronnen die de aarde leegzuigen als een parasiet. Met het afgemeten ‘Western Hero’ werd zelfs het te lang verwaarloosde meesterwerk ‘Sleeps With Angels’ eindelijk in ere hersteld. Bijna dachten we eraan ontsnapt te zijn, maar in de staart van het concert kregen we toch nog enkele ‘Monsanto’-nummers voorgeschoteld, aangevuld met het nieuwe, maar qua thematiek identieke ‘Seed Justice’. We kunnen ons met Youngs woede moeiteloos identificeren. Alleen jammer dat ’s mans verontwaardiging in songs werd gevat die hij zelfs in zijn slaap had kunnen bedenken.

‘Rockin’ in the Free World’, de stormachtige afsluiter, blaakte dan weer van energie en speelplezier, al had Young er blijkbaar moeite mee het nummer beëindigd te krijgen. Het begon telkens opnieuw, zoals een plaat die bleef hangen. Beetje flauw, maar het gaf aan dat de artiest, door met jonge muzikanten te spelen, ook een deel van zijn eigen jeugdigheid terug had gevonden. De enige toegift was een elegisch en bluesy ‘Tonight’s the Night’. De zanger nam hiertoe plaats aan het klavier en liet het snijdende gitaarwerk aan de Nelsons over.

Op zijn zeventigste liet Neil Young ondubbelzinnig verstaan dat hij niet van plan is stilletjes door de achterdeur te verdwijnen. In Antwerpen had hij iets van een oude, roestige locomotief die wat tijd nodig had om op kruissnelheid te komen, maar wél van een onverslijtbaar fabrikaat bleek te zijn. Want zoals de Canadees ons 37 jaar geleden al influisterde: Rust Never Sleeps.

Dirk Steenhaut