Mogwai @ AB: Net iets vaker zalven dan slaan

Al bijna twintig jaar geldt het Schotse Mogwai als één van de boegbeelden van de postrock. Vandaag lijkt de groep uit Glasgow zelfs definitief tot de mainstream te zijn doorgedrongen. Het bewijs: de succesrijke nieuwe cd ‘Rave Tapes’ en twee uitverkochte concerten in de AB.

Ze zijn niet dik gezaaid: bands die erin slagen met overwegend instrumentale muziek en zonder noemenswaardige airplay tot een cultinsituut uit te groeien. Mogwai dankte zijn reputatie aanvankelijk aan epische, oorklievend intense rocknummers, verbouwd op het niemandsland tussen Black Sabbath en Slint. Toch gaf het kwintet al gauw blijk van zoveel stilistische veelzijdigheid, dat iedere poging om zijn muziek van een etiket te voorzien, tot mislukken was gedoemd.

De groep putte haar inspiratie immers uit zeer diverse bronnen, van metal en noise tot prog, kraut en klassieke kamermuziek. Bovendien was ze, net als het Canadese Godspeed you! Black Emperor een pionier van de hard/zacht-dynamiek, al zocht Mogwai met cd’s als ‘Kicking A Dead Pig’ en ‘A Wrenched Virile Lore’ net zo goed aansluiting bij de remix-cultuur van het dance-milieu.

In de loop der jaren is de muziek van de Schotten almaar verfijnder en subtieler geworden. Waar hun composities vroeger vooral in het teken stonden van granieten gitaren, is het aandeel van keyboards en elektronica aanzienlijk vergroot en wordt nu ook het geluidsvolume tijdens hun concerten beter gedoseerd. Dat is duidelijk niet naar de zin van sommige hardcorefans, die in Brussel, na vrijwel iedere song, hardnekkig ‘LOUDER!’ bleven roepen.
Voor ‘Rave Tapes’, hun onlangs verschenen tiende langspeler, hebben de muzikanten zich, naar eigen zeggen, vooral laten inspireren door de soundtracks van Italiaanse horrorfilms uit de jaren zeventig. Dat levert al eens een sinister sfeertje op, maar tegelijk zijn de heren niet gespeend van enige humor. Dat blijkt ten overvloede uit hun absurde, vaak hilarische songtitels.

Fragiel
Mogwai is een band waarbij het collectief altijd belangrijker is geweest dan het individu. Van een echte frontman is geen sprake: alle leden zijn gelijkwaardig en dragen in gelijke mate bij tot het repertoire. Slechts vijf van de zestien stukken die in de AB op de setlist prijkten, waren afkomstig uit de nieuwe plaat. Het gezelschap trakteerde op een representatieve dwarsdoorsnede van zijn hele oeuvre, wat niet wegneemt dat cd’s als ‘Mr Beast’ en ‘Hardcore Will Never Die, But You Will’ in verhouding vaker aan bod kwamen dat het vroege werk. Het concert begon traag en behoedzaam met ‘Heard About You Last Night’, ‘Friend of the Night’ en ‘I’m Jim Morrison, I’m Dead’: met zorg opgebouwde, majestueuze composities waarin minimale verschuivingen optraden en die door hun rijke texturen soms symfonische allures kregen.

Hoewel ze schaars waren, stonden ook enkele vocale nummers op het menu. Dit gezegd zijnde, zouden we het aandeel van toetsenman Barry Burns in ‘Travel is Dangerous’ veeleer als ‘mompelen’ dan als ‘zingen’ omschrijven. Iets overtuigender bracht gitarist Stuart Braithwaite het ervan af in het fragiele ‘Take Me Somewhere Nice’, waar Mogwai voor het eerst, maar niet voor het laatst, werd aangevuld door violist Luke Sutherland. De laatst genoemde, bekend als romanschrijver en als spilfiguur van de Schotse bands Long Fin Killie, Bows en Music A.M., droeg occasioneel synth- en percussiepartijen aan en leende zelfs zijn stem aan het slotnummer van de set, het door een NEU!-achtige ‘motorik beat’ aangedreven ‘Mexican Grand Prix’.

Bezwerend Tussendoor trok Mogwai bij momenten een stevige geluidsmuur op, gebruik makend van de bouwplannen van ‘Rano Pano’, ‘White Noise’ en het op enkele rudimentaire riffs geplante ‘Mastercard’. ‘Remurdered’, ‘Deesh’ en het met een vocoderstem gezongen ‘The Lord is Out of Control’ werden dan weer gedomineerd door elektronische klavierklanken

Naar het einde toe vielen alsnog enkele verzengende uitbarstingen te noteren. De sierlijk in elkaar hakende tot bloeddorstige gitaren van Stuart Braithwaite en John Cummings haalden hun brandstof daarbij afwisselend uit liefde en haat. In ‘New Paths to Helicon, Pt. 1’ werd zowel geslagen als gezalfd, terwijl de drones en de Oosterse tonaliteiten in het bezwerende slotnummer herinneringen opriepen aan The Velvet Underground. De set mondde uiteindelijk uit in pure noise: Cummings bleef als laatste op het podium over en dreef met zijn vervormde tyfusherrie gezwind alle wijzertjes in het rood.

Toegegeven, echt verrassen deed Mogwai niet meer. Het kwintet had ons tijdens eerdere concerten al grondiger en intenser door elkaar geschud. Daar staat tegenover dat het nog steeds precies doet waar het goed in is. Uitstekend concert dus, zonder meer. Wie voor vanavond een kaartje heeft, zal het zich zeker niet beklagen.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: Heard About You Last Night / Friend of the Night / Travel is Dangerous / I’m Jim Morrison, I’m Dead / Take Me Somewhere Nice / Master Card / New Paths to Helicon, Pt. 2 / Rano Pano / Ex-Cowboy / The Lord is Out of Control / White Noise / Remurdered / Mexican Grand Prix // Deesh / New Paths to Helicon, Pt. 1 / We’re No Here.