Matthew E White @ ABClub: Uitgekleed staat netjes

Kunnen bleekneuzen op een geloofwaardige manier hun soul blootleggen? Wat ons betreft: Positief, chef! Zeker als het werk van de Amerikaanse southerner Matthew E. White een indicatie mag zijn. De man, net bevallen van zijn tweede cd ‘Fresh Blood’, gaf in Brussel een verbluffend concert.

White, de 32-jarige telg van een missionarissenfamilie uit Richmond, Virginia, is één van de merkwaardigste en veelzijdigste talenten die de jongste jaren zijn opgestaan. Hij is de oprichter van Spacebomb, een opnamestudio, productiemaatschappij en platenlabel in één, naar het voorbeeld van befaamde muziekfabriekjes als Stax of Philadelphia International, waar hij actief is als arrangeur en producer. Tegelijk vormt hij de kern van een huisorkest dat te horen is op alle platen waar de artiest bij betrokken is. Daartoe behoort ook het onlangs verschenen prachtdebuut van Natalie Pras, een dame met wie Matthew E. White ooit de schoolbanken deelde.

Spacebomb moet het voorlopig nog met bescheiden middelen stellen, maar zijn CEO durft de dingen wél groots te zien en houdt doorgaans ook een imposant aantal strijkers, blazers en een koor achter de hand. White, die enkele jaren geleden nog actief was bij de pyschedelische country-rockgroep Great White Jenkins en het in improvisatie gespecialiseerde jazzensemble Fight The Big Bull, is een fan van Randy Newman en Harry Nilsson en houdt bijgevolg van wijdse, kleurrijke orkestraties. Dat merk je ook aan langspelers als ‘Big Inner’ (uit 2012) en het onlangs verschenen, door uw lijfblad op vier joekels van sterren getrakteerde ‘Fresh Blood’.

Mompelende crooner

Matthew E. Whites weelderige en gelaagde songs laten zich niet makkelijk omschrijven. Ze putten uit country, gospel, zijde-achtige seventies soul en ontspannen New Orleans-funk en drijven op een groove die afwisselend aan Al Green en Curtis Mayfield doet denken. De nummers klinken op het eerste gehoor niet bijzonder catchy, al begin je er, na herhaalde draaibeurten, wél een logische flow in te ontwaren. Ook in vocaal opzicht is White niet het type dat je bij een eerste kennismaking van je sokken blaast. Hij behoort veeleer tot het rijtje mompelende en fluisterende crooners, waarin je artiesten als Kurt Wagner, John Martyn, JJ Cale of Kevin Ayers aantreft. Wie ’s mans intimistische universum echter wat grondiger verkent, komt na een poosje in de verleiding er een gemeubeld appartement te huren.

Toegegeven, toen Matthew E. White in de ABClub op het podium verscheen met slechts één enkele begeleider in zijn kielzog, voelden we ons een beetje bekocht. Zouden zijn nauwgezet gearrangeerde songs in hun uitgeklede vorm wel overeind blijven? Maar de zanger, een moderne Christusfiguur met een uilenbrilletje, kwam zo innemend over, dat we besloten hem even het voordeel van de twijfel te gunnen. Terecht, zoals zou blijken. Want door zijn nummers uit een andere invalshoek te vertolken, haalde hij onvermoede grondlagen boven.

Opener ‘Tranquility’, een halfgefluisterde ode aan de vorig jaar overleden acteur Philip Seymour Hoffman, werd voorzien van ingenieus verweven gitaarpartijen en kreeg daardoor een nieuwe dynamiek. Ook het tweestemmig gezongen ‘One Of These Days’ en het verrassend directe ‘Feeling Good Is Good Enough’ kregen allerlei Southern soul-versieringen aangemeten.

‘Rock’n’Roll is Cold’ klonk dan weer veel potiger dan op ‘Fresh Blood’ en zou met een goed geoliede ritmesectie ongetwijfeld zijn voordeel hebben gedaan. Niettemin wist Matthew E. White de aandacht van de toeschouwers moeiteloos vast te houden, ook wanneer hij klassiekers van zijn helden aansneed. Met het oog op Randy Newmans ‘Sail Away’ ging zijn metgezel aan de piano zitten, terwijl hij zelf met zijn treblegitaar de geschetste taferelen uit de tijd van de slavenhandel van een klare lijn voorzag.

Zwartgeblakerd

Nog sterker was zijn zwartgeblakerde versie van Neil Youngs ‘Are You Ready For the Country?’ die, dank zij het inventieve, bluesy gitaarspel van White en de lapsteelverrichtingen van zijn muzikale partner, aanzienlijk spannender en opwindender voor de dag kwam dan het origineel. Tijdens ‘Love is Deep’ demonstreerde de zanger vervolgens een speelstijl die het midden hield tussen die van Jimi Hendrix, ten tijde van ‘Little Wing’, en Steve Cropper.

‘Circle ‘Round the Sun’, over de moeder van een vriend van Matthew E. White die onlangs uit het leven stapte, klonk behoedzaam en ingehouden, ook al putte de zanger daarvoor uit de diepste bronnen van de gospel. En zo werden softfunksongs zoals ‘Take Care My Baby’ één na één afgepeld, waardoor je er op een andere manier naar ging luisteren. ‘Holy Moly’, waarin de Amerikaan stuitende vormen van seksueel misbruik in religieuze instituten aan de kaak stelde, mondde uit in een verkillende emotionele climax en ook het heftig riffende ‘Big Love’ miste zijn doel niet.

“Bedankt voor jullie geduld en concentratie. Het is niet vanzelfsprekend een uur lang naar twee gitaristen te luisteren”, zei White tot afscheid, maar die verregaande bescheidenheid was nergens voor nodig. De virtuositeit en de muzikale vindingrijkheid van de twee muzikanten op het podium stonden garant voor zoveel adembenemende momenten dat we even overwogen een zuurstoffles te laten aanrukken. Tijdens ‘Fruit Trees’, de enige bis, mijmerde Matthew E. White aan de piano zachtjes voor zich uit, terwijl zijn begeleider de meest omineuze geluiden uit zijn lapsteel toverde.

U hebt het al begrepen: de ‘Spacebomber’ liet het publiek alle hoeken van de zaal zien en hield zijn songs, zowel in klankmatig als inhoudelijk opzicht, voortdurend in beweging. Dit was nog eens een concert waar we ons gewillig door lieten wegblazen. Achteraf nog nooit zo snel thuis geweest.

DE SETLIST: Tranquiloty / One Of These Days / Feeling Good Is Good Enough / Rock’n’Roll Is Cold / Sail Away / Are You Ready For the Country / Love Is Deep / Circle ‘Round the Sun / Take Care My Baby / Holy Moly / Golden Robes / Big Love // Fruit Trees.